گزارش‌ های فلزات پایه

اهمیت جایگاه آلومینیوم در تمام صنایع دنیا، کشورهای بسیاری را به عرصه تولید این فلز کشانده است. تولید این فلز با وجود کاربرد گسترده و مزیت‌هایی که برای صنعتگران ایجاد می‌کند، دارای فرایندی بسیار انرژی‌بر و آلاینده است. این مسئله با توجه به بحران انرژی در کشورهای توسعه‌یافته، به معضل تبدیل شد و صرفه اقتصادی در تولید آلومینیوم را کاهش داد. از این رو، انتقال صنایع تولید آلومینیوم به کشورهای در حال توسعه به عنوان یک روند تدریجی، علاوه بر این که رشد اقتصادی قابل توجهی را برای کشورهای درحال توسعه فراهم کرد، منجر به کاهش انتشار کربن در اقتصادهای توسعه‌یافته و حفاظت از اقلیم و محیط زیست آن‌ها شد.

روند رو‌ به‌ رشد حرکت اقتصاد کشورها به سمت فناوری‌های نوین، موضوعی است که در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری مشاهده می‌شود. صنعت هوافضا از جمله صنایعی است که توسعه آن برای آسان‌تر ساختن زندگی بشر و همچنین پیشرفت دانش و تکنولوژی روز، امری ضروری است. علاوه بر آن با توجه به نقش پر رنگ و حیاتی فلزات در صنعت هوافضا، توسعه این صنعت نقش به‌سزایی در رونق بخشی به بازار فلزات کشور نیز خواهد داشت. اگرچه جای خالی توسعه بیشتر این حوزه در کشور همچنان ملموس است، اما با این حال گام‌هایی ارزشمند و رو به جلو در این مسیر و به خصوص در بخش فضایی برداشته شده است. بی‌تردید تداوم این روند و سرعت بخشیدن به این اقدامات می‌تواند جایگاه صنعت هوافضای کشور را در جهان، بیش از پیش ارتقا دهد و موجب رشد مصرف فلزات در کشور شود.

ارزش مصرف فلزات شاخصی کلیدی برای سنجش حجم منابع مالی جریان‌یافته در زنجیره تولید، توزیع و مصرف است و کاهش آن می‌تواند ناشی از افت فعالیت واقعی در صنعت، تغییر قیمت‌ها یا تغییر فناوری‌های ساخت باشد. صنعت ساختمان به سبب سهم قابل توجهی که از مصرف فلزات دارد، به طور مستقیم بر روند میزان و ارزش مصرف فلزات نیز تاثیرگذار است. کاهش ارزش مصرف فلزات به ویژه فولاد در حوزه ساختمان در کشور، عمدتا از رکود اقتصادی و تورم در فضای تولید و کسب‌وکار نشات می‌گیرد و دامنه تاثیرات آن به حوزه‌های خارج از ساختمان نظیر زنجیره‌های شغلی و صنایع پایین‌دستی نیز تسری یافته است.

فاکتور‌های جمعيتی، در هر جامعه کوچک و بزرگ، از بسياری از عوامل متفاوت تاثير می‌پذیرند و بر بسياری از آن‌ها نيز تاثیر می‌گذارند. فاکتور تعداد متوسط افراد خانوار يا به عبارتی، بعد خانوار يکی از انواع متنوع شاخص‌های جمعيتی است که در حال حاضر در بسياری از نقاط دنيا و همچنين کشورمان در حال کاهش است. تغييرات اين شاخص جمعيتی تاثیرات بسیاری را بر بسياری از بازارها و صنايع کشور خواهد داشت. کالاهای بادوام مصرفی در منازل یکی از مواردی هستند که مسئله کوچک شدن خانوارها و افزایش تعداد خانواده‌های کشور در اثر آن می‌تواند تاثیر دوچندانی را بر بازار مصرف آن‌ها داشته باشد که این امر فرصت مناسبی را برای بخش صنعت کشور در زمینه ارتقای تولی و تامین نیاز داخلی فراهم می‌سازد.

صنعت خودروسازی جهان، طی دهه‌‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین تحولات خود را تجربه کرده و ساخت خودروهای الکتریکی در چند سال اخیر دورنمای روشنی را برای توسعه صنعت خودروسازی جهان به تصویر کشیده است. برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به اهمیت مسائل زیست‌محیطی و توجه به کاهش آلودگی هوا، در سال‌های آتی، خودروهای الکتریکی می‌توانند به‌ طور کامل جایگزین خودروهای احتراق داخلی شوند. با افزایش تقاضا برای خودروهای الکتریکی، مصرف فلزات رسانایی نظیر مس و آلومینیوم و برخی فلزات کمیاب مانند لیتیوم افزایش می‌یابد، زیرا با حذف سوخت فسیلی در خودروها، ارتباط میان اجزای داخلی خودرو فقط از طریق تامین و انتقال انرژی الکتریکی امکان‌پذیر است و در آینده نیز صنعت خودروسازی محرکی قدرتمند برای مصرف فلزات محسوب می‌شود.

باتری یکی از مهم‌ترین اجزای خودروهای الکتریکی به شمار می‌آید و تاکنون مطالعات گسترده‌ای درباره مواد مصرفی در این باتری‌ها به منظور افزایش ظرفیت شارژ آن‌ها انجام شده است. با توجه به اینکه امروزه غالب باتری‌های‌ خودروهای الکتریکی از نوع لیتیوم یونی است، لیتیوم مهم‌ترین فلز مصرفی در باتری‌ها به شمار می‌آید، اما در ساخت آن‌ها از فلزاتی همچون نیکل و کبالت نیز استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر، رشد تقاضا برای خودروهای الکتریکی یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش تقاضا برای فلزات مصرفی در باتری‌ها بوده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، در پایان دهه، تقاضا برای سه فلز لیتیوم، نیکل و کبالت به‌شدت افزایش خواهد یافت و این بخش سهم بالایی از تقاضای این فلزات را به خود اختصاص خواهد داد.

مسیر تحولات صنایع مس در دنیا به سمتی رفته است که علاوه بر تغییرات تکنولوژیک و مولفه‌های مرتبط با ارزش تولید و میزان عرضه و تقاضا برای این فلز، یک گذار جغرافیایی نیز در این حوزه در طول یک قرن اخیر رخ داده است. به گونه‌ای که صنایع تولید مس در این بازه زمانی، از کشورهای توسعه‌یافته‌ای همچون ایالات متحده آمریکا، اروپا و اقتصادهای پیشرفته آسیا نظیر ژاپن، به کشورهایی با اقتصاد در حال توسعه‌ که چین، هندوستان، شیلی، پرو و کشورهای منطقه «ASEAN» منتقل شده است. نظر به تداوم روندهایی همچون برقی‌شدن و تکامل تکنولوژی‌های دیجیتال به خصوص در این اقتصادهای نوظهور درحال توسعه، روند تولید مس در چنین کشورهایی به شکلی روزافزون در حال رشد است و به نظر می‌رسد که روندهای آتی در مورد صنایع تولید مس توسط کشورهای درحال توسعه هدایت شود.

اهمیت جایگاه آلومینیوم در تمام صنایع دنیا، کشورهای بسیاری را به عرصه تولید این فلز کشانده است. تولید این فلز با وجود کاربرد گسترده و مزیت‌هایی که برای صنعتگران ایجاد می‌کند، دارای فرایندی بسیار انرژی‌بر و آلاینده است. این مسئله با توجه به بحران انرژی در کشورهای توسعه‌یافته، به معضل تبدیل شد و صرفه اقتصادی در تولید آلومینیوم را کاهش داد. از این رو، انتقال صنایع تولید آلومینیوم به کشورهای در حال توسعه به عنوان یک روند تدریجی، علاوه بر این که رشد اقتصادی قابل توجهی را برای کشورهای درحال توسعه فراهم کرد، منجر به کاهش انتشار کربن در اقتصادهای توسعه‌یافته و حفاظت از اقلیم و محیط زیست آن‌ها شد.

در میان تحولات صورت‌گرفته در دنیا طی دهه‌های اخیر، ظهور هوش مصنوعی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین تکنولوژی‌ها در زندگی بشر، روندهای مختلفی نظیر صنایع تولید و بازار مصرف فلزات را دستخوش تغییرات قابل توجهی کرده و در این میان، مس به سبب ماهیت رسانایی برق و گرما، از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است. البته باید گفت که رابطه هوش مصنوعی با زنجیره ارزش مس یک رابطه دو‌‌طرفه است؛ به این معنا که همانقدر که ابزارهای هوش مصنوعی موجب تسریع روند تولید و افزایش بهره‌وری در معادن و صنایع مس می‌شوند، بسترهای پیاده‌سازی این الگوریتم‌ها نیز برای پردازش اطلاعات و انتقال داده‌ها، به این فلز حیاتی نیازمند هستند. به عبارتی، گسترش کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف، افزایش تقاضا برای فلز مس را در پی دارد و در مقابل، این تکنولوژی نیز با الگوریتم‌های هوشمندانه، به تولید بیشتر و عرضه محصولات باکیفیت‌تر کمک می‌کند.

پیشرفت هوش مصنوعی در دهه اخیر زمینه‌ساز تحولات و شکل‌گیری روندهای مختلفی بوده است. روند تحولات زنجیره‌های ارزش فلزاتی همچون فولاد و آلومینیوم از جمله موضوعاتی هستند که متاثر از فناوری هوش مصنوعی دچار تغییر و دگرگونی شده‌اند. ابزارهای مبتنی بر این فناوری از یک سو، با افزایش میزان تولید، بهره‌وری و سرعت کار و همچنین با کاهش هزینه‌ها و میزان مصرف انرژی نقش مهمی در تکامل صنایع فلزی و بازار آن‌ها ایفا می‌کنند. از سوی دیگر، به‌کارگیری این ابزارها در راستای بهبود کیفیت تولید و برخورداری از مزایای آن‌ها نیازمند مصرف فولاد و آلومینیوم است که در ساخت تجهیزات و سخت‌افزارهای اجراکننده الگوریتم‌ها به کار می‌روند. بنابراین می‌توان گفت هر دو حوزه با تاثیرات متقابلی که بر هم دارند، می‌توانند مسیر حرکت جهان و سایر روندهای اقتصادی، صنعتی و ... را با خود همسو کنند.

در دل دگرگونی‌های پرشتاب اقتصاد جهانی که در آن جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌سان قطب‌نمایی نیرومند مسیر تحولات صنعتی را ترسیم می‌کند، صنعت فلزات با جذابیتی نوین در عرصه سرمایه‌پذیری جهانی می‌درخشد، صنعتی که از بازتاب چشمگیر صعود سرمایه‌های خارجی در زنجیره تولید فولاد و فروآلیاژها تا جریان‌های هدفمند سرمایه‌گذاری خارجی در اعماق معادن مس، نیکل، طلا و نقره حکایتی چندوجهی و خیره‌کننده را رقم زده است. با نگاهی تحلیلی و موشکافانه به روند جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این صنعت، پرده از راهبردهای بنیادینی برداشته می‌شود که در پس این آمار و ارقام‌ جهانی نهفته‌اند، راهبردهایی که دگرگونی تقاضای جهانی، تحولات فناوری، بازآرایی سیاست‌های تجاری و دگرگونی‌های ژئوپلیتیک را به‌گونه‌ای در هم تنیده که صنعت فلزات را به یکی از قطب‌های نوین جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بدل سازند. بنابراین، آن‌چه امروزه در برابر دیدگان تحلیلگران و سیاست‌گذاران اقتصادی قرار گرفته، گشودگی دریچه‌ای از بازتعریف جایگاه فلزات در زنجیره‌های جهانی ارزش، مزیت‌های نسبی نوپدید و اولویت‌های نوین سرمایه‌گذاری در جهان پرتکاپوی امروز است.

سرب‌وروی دو فلزی هستند که به لحاظ ذخایر معدنی معمولا در کنار یکدیگر یافت می‌شوند. با این حال، ویژگی‌ها و موارد کاربرد این دو فلز و روند حاکم بر بازارهای آن‌ها به شدت با یکدیگر تفاوت دارد. سرب عنصری با چگالی بسیار بالاست که بخش عمده کاربردهای آن به حوزه باتری‌های خودروهای الکتریکی تعلق دارد و به همین سبب، رشد بازار آن در سال‌های آینده تا حد زیادی وابسته به روندهای حاکم بر صنعت خودروسازی و جایگزینی خودروهای الکتریکی است. در حالی که کاربرد عمده صنعت روی در صنعت فولاد و تولید فولادهای گالوانیزه است و چشم‌انداز رشد تقاضای این فولادها، دورنمای مناسبی را برای رشد تقاضای این فلز این ایجاد می‌کند.