گزارش‌ های فلزات پایه

فاکتور‌های جمعيتی، در هر جامعه کوچک و بزرگ، از بسياری از عوامل متفاوت تاثير می‌پذیرند و بر بسياری از آن‌ها نيز تاثیر می‌گذارند. فاکتور تعداد متوسط افراد خانوار يا به عبارتی، بعد خانوار يکی از انواع متنوع شاخص‌های جمعيتی است که در حال حاضر در بسياری از نقاط دنيا و همچنين کشورمان در حال کاهش است. تغييرات اين شاخص جمعيتی تاثیرات بسیاری را بر بسياری از بازارها و صنايع کشور خواهد داشت. کالاهای بادوام مصرفی در منازل یکی از مواردی هستند که مسئله کوچک شدن خانوارها و افزایش تعداد خانواده‌های کشور در اثر آن می‌تواند تاثیر دوچندانی را بر بازار مصرف آن‌ها داشته باشد که این امر فرصت مناسبی را برای بخش صنعت کشور در زمینه ارتقای تولی و تامین نیاز داخلی فراهم می‌سازد.

صنعت خودروسازی جهان، طی دهه‌‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین تحولات خود را تجربه کرده و ساخت خودروهای الکتریکی در چند سال اخیر دورنمای روشنی را برای توسعه صنعت خودروسازی جهان به تصویر کشیده است. برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به اهمیت مسائل زیست‌محیطی و توجه به کاهش آلودگی هوا، در سال‌های آتی، خودروهای الکتریکی می‌توانند به‌ طور کامل جایگزین خودروهای احتراق داخلی شوند. با افزایش تقاضا برای خودروهای الکتریکی، مصرف فلزات رسانایی نظیر مس و آلومینیوم و برخی فلزات کمیاب مانند لیتیوم افزایش می‌یابد، زیرا با حذف سوخت فسیلی در خودروها، ارتباط میان اجزای داخلی خودرو فقط از طریق تامین و انتقال انرژی الکتریکی امکان‌پذیر است و در آینده نیز صنعت خودروسازی محرکی قدرتمند برای مصرف فلزات محسوب می‌شود.

طی قرن اخیر، نقش صنعت خودرو در اقتصاد جهان بسیار پررنگ شده و میزانی قابل توجه از مجموع تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. هرچه نیازها و ترجیحات افراد تغییر می‌کند، میزان و نحوه استفاده و انتظارات آن‌ها از خودروها نیز متفاوت می‌شود. از آنجایی‌که خانوارها عامل تعیین‌کننده تقاضا در بازار خودرو هستند، تحولات ساختار خانواده می‌تواند تاثیر به‌سزایی بر میزان و سمت‌وسوی تقاضای خودرو در جامعه داشته باشد. در چنین شرایطی، سیاست‌گذاری مناسب برای رونق صنعت خودروسازی و ارتقای توان این صنعت برای پاسخگویی به تقاضای یادشده می‌تواند رشد قابل توجهی را در مصرف فلزات در کشور ایجاد کند.

بررسی روند بازارهای جهانی فلزات غیرآهنی از جمله مس، آلومینیوم، سرب و روی، از همبستگی میان تقاضای این فلزات و شرایط کلی حاکم بر اقتصاد جهانی حکایت دارد که این مسئله متاثر از نقش ویژه فلزات غیرآهنی به عنوان ماده اولیه در تولید کالاهای صنعتی و الکترونیکی و توسعه زیرساخت‌ها است که موجب می‌شود همگام با رونق اقتصاد جهانی، تقاضای این فلزات نیز افزایش یابد. در کنار کاربردهای گذشته، ظهور تحولات نوینی مانند حرکت جهان به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، انقلاب صنعتی چهارم و هوشمندسازی، خودروهای الکتریکی و ... در سال‌های آینده بازار جهانی فلزات غیرآهنی را با تقاضای مضاعفی مواجه می‌کند. به جرات می‌توان فلزاتی مانند آلومینیوم، مس و روی را پایه و اساس توسعه اقتصادی جهان دانست.

بررسی وضعیت موجود در برخی از صنایع فلزات غیرآهنی حاکی از بهره‌مندی کشور از مزیت‌های بسیار است. با این حال، برخی از این صنایع در کشور آن‌طور که انتظار می‌رود توسعه نیافته‌اند که علل این مسئله را باید در محدودیت‌ها و موانعی جست‌وجو کرد که بر سر راه تولید این دسته از فلزات قرار دارند. در این میان، صنعت مس، با توجه به پیشینه آن در کشور و اقدامات صورت‌گرفته، شرایط مطلوب‌تری را تجربه می‌کند. امید می‌رود که راهکارهای لازم در خصوص توسعه هر چه بیشتر سایر فلزات غیر‌آهنی نیز در دستور کار قرار گیرد، زیرا در غیر این صورت، دستیابی به چشم‌اندازهای معین‌شده برای این فلزات بسیار دشوار خواهد بود.

انرژی برق‌آبی تنها انرژی تجدید‌پذیری به شمار می‌رود که در کشور نگاهی جدی به آن شده است. اگرچه بهره‌برداری از این انرژی نیازمند منابع گسترده طبیعی است، تاثیر سیاست‌گذاری‌ها را در توسعه هر چه بیشتر این بخش نباید نادیده گرفت. با توجه به مشکلات پاسخگویی به تقاضای روزافزون برق در کشور به‌خصوص در فصل‌های گرم سال، می‌توان از این انرژی تجدید‌پذیر بهره برد که طبیعتا تاثیرات زیانبار انرژی‌های فسیلی را ندارد. در احداث و تجهیز این نیروگاه‌ها، فلزات به‌ویژه فولاد نقشی جدایی‌ناپذیر دارند و مطلوب است که از این امر به عنوان فرصتی برای بهبود شرایط اقتصادی و مصرف فلزات در داخل کشور به بهترین شکل استفاده کرد. در واقع، با توسعه یافتن این نیروگاه‌ها، نه‌تنها مشکلات توزیع برق و عدم پاسخگویی به تقاضا برطرف می‌شود، بلکه بازار مصرف مناسبی نیز برای فلزات در داخل کشور فراهم می‌آید.

سرب‌وروی دو فلزی هستند که به لحاظ ذخایر معدنی معمولا در کنار یکدیگر یافت می‌شوند. با این حال، ویژگی‌ها و موارد کاربرد این دو فلز و روند حاکم بر بازارهای آن‌ها به شدت با یکدیگر تفاوت دارد. سرب عنصری با چگالی بسیار بالاست که بخش عمده کاربردهای آن به حوزه باتری‌های خودروهای الکتریکی تعلق دارد و به همین سبب، رشد بازار آن در سال‌های آینده تا حد زیادی وابسته به روندهای حاکم بر صنعت خودروسازی و جایگزینی خودروهای الکتریکی است. در حالی که کاربرد عمده صنعت روی در صنعت فولاد و تولید فولادهای گالوانیزه است و چشم‌انداز رشد تقاضای این فولادها، دورنمای مناسبی را برای رشد تقاضای این فلز این ایجاد می‌کند.

ابرروندهای حاکم بر فضای اقتصادی و صنعتی جهان و بروز تحولاتی مانند گسترش خودروهای الکتریکی، توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر و مدرنیزاسیون جوامع موجب شده است که رابطه مستقیمی میان سطوح پیشرفت کشورها و بازارهای مصرف مس آن‌ها برقرار باشد که این مسئله زمینه توسعه روزافزون زنجیره مس را در جهان ایجاد می‌کند. با این حال، موضوع کلیدی در این بین، عدم توازن در توزیع ذخایر معدنی این فلز است که موجب شده است تا بخش عمده‌ای از جریان‌های تجاری جهان به محصولات زنجیره مس اختصاص داشته باشد.

فلز مس یکی ازکامودیتی‌های استراتژیک اقتصاد جهان به شمار می‌رود که با توجه به روندهای حاکم بر حوزه صنعت و انرژی و روند برقی شدن، روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. موضوع رشد جمعیت یکی از مولفه‌های کلیدی بر رشد و یا افت بازار این فلز به شمار می‌آید. البته این تاثیرگذاری در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه متفاوت است. کشورهای توسعه‌یافته، علی‌رغم این که با نرخ رشد جمعیت نزولی مواجه هستند، اما به سبب ظهور فناوری‌های نوین از جمله خودروهای برقی، توسعه صنایع الکترونیکی و بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر، با رشد تقاضا برای مصرف مس روبه‌رو شده‌اند و این شرایط در سال‌های آینده نیز تداوم خواهد داشت. در کشورهای درحال توسعه، نرخ رشد جمعیت بالاتر است، از این رو، میزان مصرف مس در راستای توسعه شهرها و زیرساخت‌ها فزاینده خواهد بود.

از یک قرن گذشته تاکنون، موارد مصرف آلومینیوم در فضای اقتصاد و صنعت جهان با توجه به ویژگی‌های خاص و کم‌نظیر این فلز، به شکل منحصر به فرد و سریعی افزایش یافته است. حرکت جهان به سمت برقی‌شدن و ظهور و گسترش خودروهای برقی در کنار توسعه کاربردهای قبلی مانند ساخت‌وساز و بسته‌بندی، موجب شیب فزاینده میزان مصرف آلومینیوم در جهان شده و پیش‌بینی‌ها نیز از تداوم این روند در سال‌های آینده حکایت دارند. با این حال، یکی از موضوعات حائز اهمیت در این بین، ارتباط مستقیمی است که میان تحولات جمعیتی جوامع با بازار مصرف آلومینیوم وجود دارد و تجربه نشان می‌دهد که کشورهای با نرخ رشد جمعیت بالاتر از پتانسیل بیشتری برای تبدیل شدن به بزرگترین بازارهای مصرف این فلز برخوردار هستند.

فلز مس به عنوان یکی از فلزات پایه برای انواع صنایع و بخش‌های مختلف یک جامعه از جمله زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل به شمار می‌رود. به دنبال گسترش شهرها و افزایش فعالیت‌های صنعتی، میزان مصرف این فلز نیز طی دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته است، اما آغاز برخی روندها در دو دهه اخیر از جمله تولید روزافزون خودروهای برقی و همچنین تولید برق با استفاده از منابع تجدیدپذیر، روند رو به رشد مصرف مس را به طور قابل توجهی افزایش داده است. همچنین قدرت‌های جدید در جنوب شرق آسیا از جمله چین، هندوستان، تایوان، کره جنوبی، تایلند و سایر کشورهای شرقی، به دنبال توسعه مناطق و صنایع خود در دو دهه اخیر، به مصرف‌کنندگان عمده مس در جهان تبدیل شده‌اند و این در حالی است که تا نیم قرن اخیر، بخش عمده بازار مصرف مس به کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی اختصاص داشت.

بازار مصرف آلومینیوم به عنوان یکی از فلزات پایه استراتژیک در دنیا، به طور روزافزونی در حال توسعه است. بخشی از این افزایش ناشی از افزایش جمعیت جهان و فعالیت‌های صنعتی و بخش دیگر این افزایش مصرف نیز به دلیل ظهور قدرت‌های صنعتی بزرگ از جمله چین، هندوستان و سایر کشورهای جنوب شرق آسیا بوده است که مطالعه عملکرد اخیر این کشورها و همچنین وضعیت فعلی آن‌ها، دید روشنی از آینده مصرف این فلز خواهد داد. از طرفی، با مطرح‌ شدن تکنولوژی ساخت خودروهای برقی و همچنین پیشتازی نیروگاه‌های تجدیدپذیر در صنعت برق بسیاری از نقاط دنیا روند صعودی مضاعفی را برای مصرف این فلز به وجود آورده است که در آینده نیز تداوم خواهد داشت.