گزارش‌ های ساخت و ساز

صنعت برق یکی از زیرساختهای حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی کشورها به شمار می‌آید و در شرایطی که جهان به سمت برقی شدن و استفاده گسترده از برق در حوزه‌های مختلف حرکت می‌کند، این صنعت از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. صنعت برق یکی از با قدمت‌ترین صنایع در ایران به شمار می‌آید که در سال‌های گذشته عمدتا بر پایه منابع سوخت فسیلی توسعه یافته و نقشی کلیدی در توسعه صنعتی کشور ایفا کرده است. در حالی که امروز ظرفیت نیروگاهی کشور از مرز ۹۴ هزار مگاوات عبور کرده و یکی از بزرگترین شبکه‌های برق در خاورمیانه به شمار می‌آید، صنعت برق با چالش‌های گلوگاهی بسیاری مواجه شده است، به طوری که در گذار به برقی شدن، این صنعت پاسخگوی نیاز کشور نیست. وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی، نبود سرمایه‌گذاری کافی در استخراج گاز طبیعی، راندمان پایین نیروگاه‌ها، ناترازی تولید و مصرف برق و فرسودگی شبکه توزیع و انتقال در کنار سیاست‌گذاری‌های نامناسب جذب سرمایه برای توسعه، برخی از چالش‌های صنعت برق محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد که تمرکز بر مرتفع کردن این چالش‌ها فرایندی پیچیده و زمان‌بر و نیازمند سرمایه‌گذاری هدفمندتری است که این موضوع حرکت در مسیر همگام شدن با تحولات جهانی را دشوار می‌کند.

در جوامع امروزی با توجه به این که دسترسی سریع و آسان به اطلاعات یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود، زیرساخت‌های حوزه «ICT» و توسعه و تکمیل آن‌ها اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. این مسئله برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز صادق است. ایران طی سال‌های گذشته در قالب پروژه‌های متعددی، اقدام به توسعه زیرساخت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به پروژه‌های به کارگیری کابل‌های فیبر نوری در شبکه‌های ارتباطی کشور اشاره کرد که از اواخر دهه ۱۳۷۰ آغاز شد. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، ایران موفق شده است طول شبکه‌های فیبر نوری خود را به حدود ۷۱ هزار و ۲۵۷ کیلومتر در سال ۱۴۰۰ برساند.

با پیشرفت جوامع، لزوم تامین پایدار انرژی الکتریکی  در همه سطوح زندگی در محل زندگی و فعالیت افراد افزایش می‌یابد. خطوط انتقال نیرو پل‌های ارتباطی میان نیروگاه‌ها و شبکه‌های توزیع برق محسوب می‌شوند و برق تولیدشده از این طریق به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. انرژی الکتریکی از محل نیروگاه‌ها به وسیله ترانسفورماتورها به ولتاژ بالا می‌رسد و سپس در خطوط کابلی فشار قوی برق جریان پیدا می‌کند. در تولید تجهیزات و کابل‌های انتقال برق به میزان قابل توجهی از فلزات اساسی مختلف از جمله فولاد، آلومینیوم و مس استفاده می‌شود و به همین دلیل، توسعه زیرساخت‌های انتقال برق، از جنبه تاثیر آن بر مصرف فلزات، قابل بررسی است.

در کشورهای کمتر توسعه‌یافته که رویکرد صنعتی شدن را دنبال می‌کنند، تامین انرژی برای رشد تولیدات صنعتی و افزایش سطح رفاه عمومی جامعه بسیار مهم است. ایران، به سبب برخورداری از منابع مختلف انرژی مانند گاز طبیعی، می‌تواند نقشی بسزا در این بخش داشته باشد. در مرحله اول تامین انرژی، استخراج گاز بسیار اهمیت دارد. با این حال، انتقال انرژی از بخش پالایشگاه‌ها به منزله پل ارتباطی میان پالایشگاه و محل مصرف انرژی است. گاز از طریق خطوط انتقال به محل توزیع می‌رسد. با توجه به اینکه عمده میدان‌های گازی در جنوب کشور واقع شده‌اند، توسعه خطوط لوله انتقال گاز نقش مهمی در انتقال این انرژی ایفا می‌کند. لوله‌های انتقال گاز در ابعاد بزرگ طراحی می‌شوند و اغلبشان از جنس فولادند. به همین دلیل، تامین لوله‌های مورد نیاز برای توسعه شبکه انتقال گاز از محل تولید داخل می‌تواند رونق قابل توجهی را در بازار داخلی فولاد کشور ایجاد کند.

آخرین زنجیره صنعت برق، توزیع آن در میان مصرف‌کنندگان است. در ابتدا، شبکه‌های توزیع برق بخشی از نیروگاه‌ها بودند، اما با توجه به پیچیدگی‌‎های به‌وجودآمده در شبکه‌های‌ توزیع، تقاضای فراوان مصرف برق و پیشرفت‌های حاصل‌شده در این صنعت، رفته‌رفته این شبکه‌ها به یک سیستم منظم و مجزا تبدیل شدند. امروزه در طراحی و اجرای شبکه‌های توزیع، سیستم‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود که عواملی مانند افزایش تعداد مشترکان، تکنولوژی‌های جدید و نوع مصرف بر آن اثرگذار است و با توجه به این عوامل، شبکه توزیعِ مناسب انتخاب می‌شود. زمانی که برق به ترانسفورماتورهای کاهنده منتقل می‌شود، در شبکه توزیع قرار گرفته است. توسعه شبکه‌های توزیع نیرو و برق‌رسانی به مناطق دوردست، صنایع و ... بر مصرف فلزات اساسی در کشور اثرگذار است.

همزمان با آغاز و تشدید روند برقی‌شدن در جهان، موضوع راندمان نیروگاه‌ها، توسعه تکنولوژیکی آن‌ها و نیز کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری به یکی از موضوعات مهم و مورد بحث تبدیل شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد توسعه تکنولوژی‌ها در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله خورشیدی و بادی، علاوه بر افزایش راندمان این نیروگاه‌ها، از هزینه بهره‌برداری از آن‌ها نیز کاسته و این مسئله به تازگی انگیزه سرمایه‌گذاران بخش انرژی را در حوزه تجدیدپذیر تقویت کرده است. بر همین مبنا، پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش میزان سرمایه‌گذاری در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هستند و بالعکس، برای نیروگاه‌های فسیلی روندی مبنی بر کاهش سرمایه‌گذاری دیده می‌شود.

ساختمان‌های عمومی، با ارائه خدمات متنوع به منظور تامین نیازهای افراد جامعه و افزایش سطح رضایت و کیفیت زندگی، یکی از ملزومات شکل‌گیری جامعه‌ای سالم و پویا به حساب می‌آیند. بنابراین سرمایه‌گذاری در احداث زیرساخت‌های مهم شهر نظیر ساختمان‌های عمومی یکی از مولفه‌های مهم در ایجاد جوامع پایدار به شمار می‌رود. اگرچه اهمیت احداث ساختمان‌های خدماتی، ورزشی و فرهنگی با توجه به مزایای آن‌ها بر کسی پوشیده نیست، روند احداث ساختمان‌های عمومی در شهرهای ایران و تخصیص دادن مساحت زیربنای پروانه‌های ساخت، چندان قابل توجه نیست و سرانه‌های اختصاص‌یافته به این عرصه بسیار کمتر از سطح استاندارد جهانی است.

آموزش و پرورش از ابتدا بخش جدایی‌ناپذیر زندگی افراد محسوب می‌شده است. امروزه مدارس و دانشگاه‌ها محل اصلی آموزش و کسب تجربه افراد محسوب می‌شوند و به همین دلیل، توسعه بافت شهرها را بدون ایجاد و احداث مدارس و حتی دانشگاه‌ها نمی‌توان متصور بود. ارتقای سرانه فضای آموزشی کشور و بهبود و تجهیز آن‌ها یکی از موارد مهمی است که در سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و تاثیر قابل توجهی را بر ارتقای سطح آموزش جوانان کشور دارد. احداث و نوسازی مدارس و دانشگاه‌ها، که ساختمان‌هایی بزرگ و با زیربنای قابل توجه‌اند، موجب مصرف میزان قابل توجهی از فلزات اساسی می‌شوند و به همین دلیل، توسعه آن‌ها را می‌توان از منظر تاثیرشان بر بازار فلزات نیز بررسی کرد.

مقوله سلامت بدون تردید یکی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌های حیات بشر است. بنابراین توجه به این امر مهم یکی از دغدغه‌های جوامع بشری محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، تحولات عظیمی در حوزه علوم پزشکی در خصوص راه‌های پیشگیری، نحوه‌ درمان، استفاده از تجهیزات و داروهای نوین پدید آمده که ماحصل آن‌ها ارتقای سطح سلامت افراد، مداوای بیماران و افزایش امید به زندگی در جوامع بوده است. در واقع احداث و تجهیز بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و داروخانه‌ها، به عنوان زیرساخت‌های اصلی بخش سلامت، اهمیت بالایی دارد و سرانه ظرفیت‌های درمانگاهی و بیمارستانی یکی از ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی میزان توسعه شهرها به شمار می‌آید. در احداث ساختمان‌ها و درمانگاه‌ها، مانند هر ساختمان دیگر، فلزات نقش اساسی را ایفا می‌کنند و به همین سبب، توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه موجب رشد مصرف فلزات خواهد شد.

توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن شهرها چالش‌های زیست‌محیطی فراوانی را برای شهروندان پدید آورده است. از این رو، در عصر حاضر، اهمیت و تاثیر فضای سبز بر جنبه‌های مختلف زندگی انسان بر کسی پوشیده نیست. به همین دلیل، ایجاد و توسعه فضای سبز یکی از زیرساخت‌های مهم شهری به حساب می‌آید. با توجه به اینکه سلامت جسمی و روانی انسان یکی از دغدغه‌های جوامع بشری به شمار می‌آید و توسعه فضای سبز راه‌حلی موثر در این حوزه محسوب می‌شود، توسعه فضای سبز یکی از بخش‌های مهم در اجرای برنامه‌ریزی‌های شهری است. این امر، علاوه بر افزایش سطح رفاه زندگی شهروندان، بر زیبایی سیمای شهر نیز تاثیر بسزایی دارد.

در دهه‌های اخیر، شهرنشینی به‌سرعت در حال رشد بوده و مشکلات بسیاری نظیر آلودگی محیط‌زیست و تراکم ترافیک را به طور فزاینده‌ای افزایش داده است. به همین منظور، توجه و تمرکز بر سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کارآمد افزایش یافته است. شبکه مترو، به عنوان یک سیستم حمل‌ونقل عمومی، نقشی حیاتی در حمل‌ونقل شهری دارد و توسعه آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به اینکه در توسعه خطوط ریلی، ایستگاه‌ها و سایر تجهیزات و تاسیسات، حجم قابل توجهی از فلزات اساسی مصرف می‌شود، می‌توان تاثیر توسعه خطوط ریلی مترو بر بازار فلزات اساسی کشور را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.

اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها، به دلیل بازدهی بالا، مقرون‌به‌صرفه بودن و داشتن ظرفیت بالا برای جابه‌جایی شهروندان، جزو جدایی‌ناپذیر سیستم‌های حمل‌ونقل شهری محسوب می‌شوند. استفاده از این نوع وسایل اقدامی اثرگذار در کاهش ترافیک شهری به حساب می‌آید. از این رو، احداث پایانه‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی درون‌شهری، برای افزایش کارایی این مجموعه و ارائه خدمات بهینه به عموم مردم، امری ضروری تلقی می‌شود. با توجه به اینکه پایانه‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها بخشی از زیرساخت‌های حمل‌ونقل به حساب می‌آیند، توسعه آن می‌تواند عاملی برای توسعه شهری و کارآمدی وسایل نقلیه عمومی محسوب شود. با این حال، آمارها سرعت پایین احداث پایانه‌ها و ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس را نشان می‌دهند.