بررسی تاثیر توسعه خطوط لوله انتقال گاز بر بازار فولاد
مقدمه
بسیاری از کارشناسان معتقدند که صنعت گاز، آینده جهان را متعلق به خود خواهد کرد. تا زمانی که فناوریهای تولید، انتقال و مصرف گاز همانند امروز توسعه نیافته بود، این ماده به عنوان منبع انرژی باارزش شناخته نمیشد. اما امروز بخش بزرگی از انرژی جهان توسط گاز طبیعی تامین میشود.
ذخایر گاز طبیعی، بر خلاف ذخایر نفت، در جهان وجود دارند؛ بنابراین انتقال صحیح، مطمئن و اقتصادی به محل مصرف مسئلهای مهم و اساسی است. انتقال گاز از چاههای تولید به پالایشگاهها و محل مصرف یا صادرات آن عموما به وسیله خطوط لوله انجام میگیرد.
حمل گاز توسط خطوط لوله
تاریخچه انتقال گازها مسیری طولانی را طی کرده است. در ابتدا چینیها، نهصد سال قبل از میلاد مسیح، متان مردابها را با نی بامبو به محل مصرف منتقل میکردند. پس از آن، در شهرهای اروپایی، گاز حاصل از زغالسنگ با لوله های چوبی انتقال مییافت.
اکتشاف گاز طبیعی در ابتدا تحول قابلتوجهی را در تکنولوژی انتقال گازها ایجاد نکرد، تا اینکه در سال 1891 برای اولین بار خطوط لوله فلزی با طول 198 کیلومتر در شیکاگو برای انتقال گاز مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن و با اختراع لولههای بدون درز در سال 1920، تحولی گسترده در انتقال گازها به وجود آمد. امروزه لولههای انتقالدهنده عمدتا از جنس فولاد هستند.
با توجه به اهمیت گاز طبیعی به عنوان منبع مهم انرژی و روند روبهرشد آن در ایران و جهان و نیز با در اختیار داشتن ذخایر گسترده گاز طبیعی، اهمیت لزوم ساخت و توسعه تجهیزات تولید، فرآوری و انتقال گاز به محل مصرف افزایش پیدا کرده است. بهعلاوه، با توجه به این واقعیت که بسیاری از منابع گاز طبیعی دور از محلهای مصرف و تقاضا هستند، برنامهریزی مناسب برای حمل، فروش و رساندن گاز به محل مصرف بخش بسیار مهمی از صنعت نفت و گاز به شمار میآید. توسعه صنعتی و گسترش شهرنشینی در دهههای اخیر و نیاز بیشتر به گاز موجب شده است تا خطوط انتقال گاز نقشی بسیار کاربردی و مهم در زندگی امروز داشته باشند. استفاده از خط لوله مهمترین و آسانترین روش انتقال گاز طبیعی محسوب میشود. برای افزایش بازدهی در نقاط مصرف و همچنین توسعه شبکههای شهری و خطوط صادرات گاز، از ایستگاههای تقویت فشار در طول خط لوله استفاده میشود.
در ایران، اکثر میدانهای گاز طبیعی در جنوب کشور واقع شدهاند، در صورتی که احداث پالایشگاهها در طول زمان، در نقاط مختلف کشور صورت گرفته است. این فاصله بین چاههای تولید گاز و محل مصرف موجب اهمیت یافتن توسعه و احداث شبکههای گازرسانی در تمام سطح کشور شده است.
در نمودار 1، میزان گاز طبیعی جابهجاشده توسط خطوط لوله از میدانهای گازی به پالایشگاهها نشان داده شده است. گفتنی است که در نمودار مذکور، میزان گازِ انتقالیافته توسط خط لوله پنجم سراسری به میدانهای نفتی به منظور تزریق گاز و استخراج نفت آورده شده است. چنانکه دیده میشود، مجموع گاز منتقلشده توسط خطوط لوله در سالهای اخیر همواره از روندی افزایشی برخوردار بوده است، به طوری که از 123 میلیارد و 100 میلیون متر مکعب در سال 1384 به 248 میلیارد و 100 میلیون متر مکعب در سال 1396 افزایش یافت که این مسئله نشان از توسعه بخش پالایشگاهی و نیز شبکه انتقال گاز کشور به این واحدها در سالهای اخیر دارد. گفتنی است که حجم گاز منتقلشده توسط خطوط لوله در پایان سال 1397، با افتی نسبی در مقایسه با سال قبل از آن، به 247 میلیارد و 700 میلیون متر مکعب رسید. چنانکه گفته شد، باید توجه داشت که مقادیر بیانشده، میزان انتقال گاز از محل استخراج به سمت پالایشگاهها هستند و با توجه به نبود چشمانداز مناسب در عرصه پالایشگاهی کشور و نیز افت نسبی حجم گاز منتقلشده توسط خط لوله در سال 1397، به نظر میرسد که این عدد در سالهای پیشِرو تغییر قابلتوجهی نکند. بر اساس محاسبات، مجموع گاز ورودی به پالایشگاهها و گاز منتقلشده توسط لوله پنجم سراسری در سال 1405 به 254 میلیارد و 800 میلیون متر مکعب خواهد رسید.
نمودار 1. میزان گاز حملشده توسط خطوط لوله در سالهای اخیر
مصرف فولاد
در صنعت انتقال گاز از انواع لوله فولادی بدون درز، لوله جوشکاریشده با روش مقاومتی الکتریکی و لوله جوشکاریشده با روش قوسی زیرپودری استفاده میشود. لوله فولادی بدون درز نوعی از لوله است که از شمش بیلت فولادی ساخته میشود. برای ساخت لولههای انتقال گاز میتوان از گریدهای مختلف فولادهای زنگنزن، فولاد کربنی دما بالا و دما پایین و یا فولادهای آلیاژی کروم ـ مولیبدن استفاده کرد. برای پیشگیری از احتمال خوردگی خطوط لوله انتقال گاز از حفاظت کاتدی و انواع پوششهای عایق استفاده میشود. در نمودار 2، ارزش برآوردشده فولاد مصرفی در توسعه خطوط لوله انتقال از چاههای تولید تا پالایشگاه برای سالهای اخیر آورده شده است. چنانکه مشخص است، به موازات افزایش برداشت از میدانهای گازی و بیشتر شدن گاز ورودی به پالایشگاهها، لازم است تا ظرفیت انتقال گاز در نقاط مختلف کشور نیز افزایش یابد که این مسئله منجر به افزایش مصرف فلزات در احداث خطوط لوله جدید خواهد شد. بر اساس آمارها، بالا رفتن سرعت افزایش انتقال گاز به پالایشگاهها در سال 1387 باعث رشد قابلتوجه ارزش فولاد مصرفی در احداث لولههای انتقال شده، به طوری که ارزش فولاد مصرفی در این بخش از 164 میلیون و 926 هزار دلار در سال 1384 به 689 میلیون و 870 هزار دلار در سال 1387 رسیده است. تغییرات نرخ رشد گاز منتقلشده توسط خطوط لوله در سالهای اخیر موجب شده است تا ارزش فولاد مصرفی در احداث خطوط لوله در سالهای اخیر روند پرنوسانی را طی کند. این میزان در سال 1397 به 483 میلیون و 611 هزار دلار رسیده است. با این حال، با توجه به پیشبینی توقف روند روبهرشد حجم گاز منتقلشده به پالایشگاهها تا سال 1405، به نظر میرسد که ارزش فولاد مصرفی در این عرصه بهشدت کاهش یابد، به طوری که بر اساس محاسبات، ارزش مصرف فولاد در توسعه خطوط لوله انتقال گاز از محل استخراج به پالایشگاهها تا سال 1405 به 160 میلیون و 307 هزار دلار خواهد رسید.
نمودار 2. ارزش فولاد مصرفی در توسعه خطوط لوله انتقال گاز
مطالب مرتبط
- تحلیل
- معدن
ساختار سرمایه شرکت سرمایهگذاری صدرتامین (تاصیکو) در سالهای اخیر شاهد تحولات بنیادینی بوده که نشاندهنده تغییر راهبردی در سیاستگذاریها و رویکردهای این شرکت در بهرهگیری از منابع مالی داخلی و خارجی است. رشد چشمگیر شاخصهای مالی تاصیکو، گواهی بر تمرکز استراتژیک این شرکت بر استفاده از ابزارهای بدهی برای تأمین مالی پروژههای بلندمدت و ورود هدفمند به حوزههای معدنی با بازدهی بالا است. افزون بر این، جهش نسبت مالکانه و افزایش قابلتوجه حقوق صاحبان سهام، از تقویت تابآوری مالی و ارتقای توانمندیهای مدیریت ریسک مالی تاصیکو حکایت دارد. این توازن هوشمندانه میان بدهی و حقوق مالکانه، نهتنها زمینهساز خلق ارزش پایدار برای سهامداران شده، بلکه بستری مناسب برای جذب سرمایههای جدید فراهم کرده است. این تحولات، چشماندازی مثبت و پویا برای آینده ساختار سرمایهای تاصیکو ترسیم میکند و جایگاه این شرکت را بهعنوان یکی از پیشگامان بازار سرمایه مستحکمتر میسازد.
۳۱ شهریور ۱۴۰۴
- تحلیل
- محصولات میانی فولاد خام
ساختار سرمایه یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده در پایداری مالی و توان رقابتی شرکتهای بزرگ فولادی به شمار میآید. بررسی ساختار سرمایه شرکت فولاد خوزستان نشان میدهد ترکیب بهینه بدهی و حقوق صاحبان سهام، نقش کلیدی در مدیریت ریسک، افزایش بهرهوری سرمایه و پشتیبانی از برنامههای توسعهای این شرکت ایفا کرده است. این تحلیل نشان میدهد که سیاستهای مالی اتخاذشده ضمن حفظ انعطافپذیری در برابر نوسانات بازار، زمینهساز تداوم رشد و ارتقای جایگاه فولاد خوزستان در صنعت فولاد کشور شدهاند.
۳۱ شهریور ۱۴۰۴
- تحلیل
- آهن اسفنجی, محصولات میانی فولاد خام
ساختار سرمایه، بهمثابه ستون فقرات مالی بنگاههای اقتصادی، با تعیین ترکیب بهینه بدهیها و حقوق مالکانه، نقش کلیدی و تعیینکنندهای در هدایت مسیر رشد و توسعه و پایداری مالی ایفا میکند. تحلیل و بررسی این ساختار در شرکت صنعت فولاد شادگان از جنبه ورود به فاز توسعه و تامین مالی مناسب از منابع داخلی و خارجی اهمیت بسیاری دارد. ساختار سرمایه نشان میدهد که این شرکت با استفاده از ابزارهای بدهی در مسیر اجرای پروژههای جدید گام برداشته که این مسئله ریسکهای مالی آن را نیز افزایش داده است. اگرچه بررسی نسبتهای اهرمی این شرکت، از اتکای بیشتر به بدهی برای تامین منابع مالی و تحولات ساختار سرمایه حکایت دارد، اما بهرهبرداری از ظرفیتهای تولید و تمرکز بر توسعه صادرات، چشمانداز روشنی را برای افزایش توانمندی پرداخت بدهی، ارتقای پایداری مالی و تحولات ساختار سرمایه این شرکت ترسیم میکند.
۳۱ شهریور ۱۴۰۴
- تحلیل
- انرژی, زیرساخت
شدت مصرف انرژی یکی از شاخصهای بنیادین برای ارزیابی بهرهوری اقتصادی و پایداری در نظامهای انرژی است. در دو دهه اخیر، روند جهانی حاکی از بهبود قابلتوجه در این شاخص است؛ بسیاری از کشورها از طریق سیاستهای بهینهسازی مصرف، توسعه فناوریهای پاک و گسترش برقیسازی در بخشهای حملونقل و صنعت، موفق به کاهش تدریجی شدت انرژی شدهاند. با این حال، تفاوتهای چشمگیری میان کشورها وجود دارد؛ اقتصادهای پیشرفته در مسیر کاهش مداوم شدت انرژی حرکت کردهاند، در حالی که کشورهای در حال توسعه بهویژه صادرکنندگان انرژی، همچنان با چالش بهرهوری پایین مواجهاند. در این میان، ایران بهعنوان یکی از نمونههای بارز وابستگی شدید اقتصادی به انرژی، طی سالهای اخیر افزایش قابلتوجهی در شدت مصرف خود تجربه کرده است. ناترازی انرژی، یارانههای سنگین و ساختار انرژیبر اقتصاد از عوامل اصلی این روند بهشمار میروند.
۳۱ شهریور ۱۴۰۴