«ساختارهای اقتصادی، تجاری و صنعتی کشور پس از گذشت حدود 50 سال از شروع صنعتیسازی کشور، در حال گذر از دوران سنتی به دوران پررقابت نوین است که بسیاری از مزایای گذشته نظیر دسترسی به بازار بکر و یا دسترسی آسان به منابع مالی، انرژی و مواد اولیه را با خود همراه ندارد. تغییر و تحولات دو دهه گذشته به همراه تغییرات داخلی و خارجی که پیشبینی میشود طی یکدهه آینده به وقوع خواهد پیوست، شرکتهای ایرانی را وارد محیطی به شدت رقابتی خواهد کرد که دوام، بقا و رشد آنها را منوط به داشتن شناخت از تهدیدها و فرصتهای دهه آینده و برنامهریزی دقیق برای مواجهه با آن میسازد. مطالب و تحلیلهای ما بر همین اساس، تهیه میشوند تا اطلاعات مورد نیاز شما را تامین کنند. »
تکنولوژی تولید فولاد در ایران با توجه به وجود منابع گاز طبیعی انتخاب شده است. با این حال، در سالهای اخیر کمبود گاز در ماههای سرد سال و محدودیت مصرف و قطعی برق در ماههای گرم سال موجب توقف تولید در واحدهای فولادسازی و در نتیجه ایجاد خسارت جبرانناپذیری برای واحدهای تولیدی صنعت فولاد شده است. این در حالی است که نگهداشت و افزایش تولید گاز طبیعی نیازمند بیش از 80 میلیارد دلار سرمایهگذاری است. از سوی دیگر حجم ذخایر کشفشده معادن سنگآهن با عیار مناسب حداکثر تا 20 سال آینده میتواند خوراک واحدهای تولید فولاد کشور را تامین کند. بنابراین استفاده از تکنولوژیهای جدید یکی از راهکارهای عبور از چنین شرایطی است.
آلومینیوم از جمله صنایع استراتژیکی است که توسعه آن در ایران با تکیه بر منابع انرژی و ذخایر معدنی شکل گرفت، اما امروز نهتنها مقوله تامین پایدار انرژی، بلکه کمبود ذخایر معدنی بوکسیت باکیفیت از چالشهایی هستند که بر سر راه تولیدکنندگان آلومینیوم کشور قرار دارند. با این وجود، شرکت مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو) با برخورداری از مزیتهای رقابتی فراوان از جمله جانمایی مناسب، دسترسی به جدیدترین تکنولوژیهای تولید، دسترسی به زیرساختهای حمل دریایی و ... در مسیر توسعه صنعت آلومینیوم گام برمیدارد. این شرکت با نگاهی فراگیر به توسعه و رویکردهای صادراتمحور ورود به حلقههای بالادستی، پاییندستی و ایجاد زیرساختهای انرژی را در دستور کار دارد. با توجه به این مسئله سالکو در آیندهای نزدیک به قطب صادراتمحور صنعت آلومینیوم کشور تبدیل میشود.
شرکت صنعت فولاد شادگان در چشماندازهای خود، محور برنامهها و سیاستگذاریها را بر توسعه صادرات و ورود به بازارهای بینالمللی استوار ساخته است و با توجه به این مسئله طرحها و برنامههای توسعهای متعددی را در خصوص تولید محصولات جدید از جمله شمش بیلت و اسلب عریض در دستور کار دارد. این شرکت در مسیر اجرا و بهرهبرداری از پروژههای توسعهای خود، کارگروهی را با هدف جذب سرمایه مورد نیاز از انواع منابع مانند فروش اوراق و ورود به بازار سرمایه، مشارکتهای تجاری و جذب فاینانس خارجی تشکیل داده است. این شرکت همچنین در اقدامی جدید و نوآورانه اخیرا تصمیم به انتشار اوراق سلف موازی آهن اسفنجی گرفت تا به این ترتیب سرمایه در گردش مورد نیاز خود را به میزان 5 هزار میلیارد ریال تامین کند. به طور کلی شرکت صنعت فولاد شادگان در تلاش است که سرمایه 400 میلیون یورویی مورد نیاز برای تکمیل پروژههای خود را به بهترین شکل تامین کند تا چشمانداز این شرکت مبنی بر بهرهبرداری از پروژههای توسعه تا سال 1405 به نحوی مطلوب محقق شود.
مفهوم تحول دیجیتال (Digital Transformation) که به معنای بهکارگیری قابلیتهای فناوری دیجیتال برای بهبود رویههای عملیاتی است، امروز از اهمیت بالایی در فضای کسبوکار و اقتصاد جهان برخوردار شده است. با نگاهی به روند و تاثیرات پردامنه انقلابهای صنعتی و همچنین رشد و توسعه روزافزون فناوری، انتظار میرود که تحول دیجیتال در آینده به شدت فراگیر شود و صنایع مختلف را تحت تاثیر خود قرار دهد. بدیهی است که صنعت فولاد نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود و به نظر میرسد که مهندسین بهرهبردار عهدهدار تحول دیجیتال در صنعت فولاد باشند. از این رو، مهندسی بهرهبرداری که مدلی یکپارچه و حرفهای برای صنعتداری فولاد به شمار میآید، نقش ویژهای در آینده این صنعت ایفا میکند؛ مدلی که مبتکر حرفهای آن در کشور شرکت پیشگامان بوده است.
همانطور که تلاشها برای تولید بدون انتشار کربن به یک روند جهانی تبدیل شده، فشارها در راستای حذف انتشار کربن در صنعت فولاد نیز به شدت افزایش یافته است. بدیهی است که با وجود این تحولات، امکان حذف فولاد از اقتصاد جهانی وجود ندارد و دنیا نمیتواند بدون فولاد به مسیر خود ادامه دهد. در «نقشه راه فناوری آهن و فولاد» در سال 2020، آژانس بینالمللی انرژی (IEA) تقاضای جهانی فولاد را تا سال 2050 به میزان 10 درصد افزایش داد و اشاره کرد که فولاد تا چه اندازه در جامعه، از ساختوساز گرفته تا زیرساختها و حملونقل، ریشه دوانده است. این گزارش همچنین اشاره کرده است که بسیاری از فناوریهای جدید و حتی پاک مانند توربینهای بادی، پنلهای خورشیدی و فناوریهای جذب و ذخیرهسازی کربن به شدت به فولاد متکی هستند.
صنعت فولاد جهان امروز با تحولات شگرفی دستوپنجه نرم میکند و مفاهیمی مانند هوشمندسازی و تولید فولاد سبز از اهمیت بالایی در این صنعت برخوردار خواهند شد. با توجه به روند کنونی به جرات میتوان گفت که عوامل یادشده در سالهای آتی نقش تعیینکنندهای در قدرت رقابت صنایع فولادی در بازارهای جهانی خواهند داشت و بیتوجهی به آنها میتواند منجر به از دست دادن بازارها شود و یا کاهش بهرهوری را به همراه داشته باشد. در همین راستا شرکت فولاد هرمزگان نیز به عنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان فولاد در کشور، همواره تلاش داشته است که در جهت همسویی با تحولات محیط صنعت و بازار حرکت کند. این شرکت در این مسیر، تحولات و دگرگونیهای موجود و آینده را رصد میکند تا با انجام اقدامات و سرمایهگذاری مناسب، همگام با پیشرفتهای جهانی حرکت کند.
موضوع تامین خوراک و مواد اولیه یکی از الزامات اساسی تداوم مسیر توسعه زنجیره فولاد در کشور محسوب میشود و این مسئله وابستگی زیادی را به عملکرد واحدهای معدنی و سنگآهنی کشور دارد. شرکت معدنی و صنعتی صبانور یکی از مهمترین فعالان حلقههای بالادستی زنجیره فولاد کشور قلمداد میشود که اقدامات گسترده و نوآورانهای را در حوزه توسعه اکتشافات و ذخایر، افزایش ظرفیتهای تولید و ارتقای عملکرد در دستور کار قرار داده که ماحصل آنها توسعه زنجیره ارزش فولاد در منطقه غرب و شمال غرب کشور بوده است.
فولاد یکی از مواد اولیه استراتژیک و پرکاربرد در فضای اقتصادی و صنعتی جهان برشمرده میشود. در واقع، شکلگیری و فعالیت اغلب صنایع و فعالیتهای اقتصادی بدون استفاده از فولاد قابل تصور نیست. این مسئله موجب شده است که در چند دهه گذشته همسو با رشد جمعیت و روند توسعه زیرساختی و صنعتی جهان، مصرف فولاد نیز رشد قابل توجهی را تجربه کند. همسو با این روند، صنعت فولاد در ایران نیز با تکیه بر مزیتهای معدنی و انرژی شکل گرفت و توسعه یافت و این مسیر، ایران را در میان بزرگترین فولادسازان جهان قرار داد. با این حال، امروز این صنعت با چالشهای زیرساختی مهمی به ویژه در حوزه انرژی و زیرساختهای حملونقل مواجه است که موجب عدمالنفع و هزینههای سنگینی برای تولیدکنندگان میشود. در همین راستا، تمرکز دولت بر توسعه زیرساختی موضوعی است که نهتنها میتواند زمینه لازم برای فعالیت صنعت فولاد کشور را مهیا کند، بلکه خود از طرف دیگر با افزایش تقاضای فولاد در احداث نیروگاهها، خطوط انتقال گاز، سیستمهای حمل ریلی و ... بازار مصرف این فلز را در کشور تقویت میکند که این مسئله خود فرصت دوچندانی را برای فعالیت صنعت فولاد در ایران به دنبال خواهد داشت.
زنجیره ارزش فولاد ایران در چند دهه گذشته، با تکیه بر پتانسیلهای معدنی و ذخایر انرژی و سرمایهگذاریهای گسترده صورتگرفته، رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. شرکت اپال پارسیان سنگان با بهرهمندی از ظرفیت تولید 5 میلیون تن گندله در سال، یکی از مهمترین فعالان زنجیره فولاد کشور به شمار میآید. این شرکت در سالهای اخیر با دنبال کردن استراتژیهایی مانند بهبود بهرهوری خطوط تولید و تکیه مستمر بر توان متخصصان داخلی به دستاوردهای ارزشمندی مانند ثبت رکوردهای متعدد روزانه و ماهانه تولید، بومیسازی بیش از 4 هزار و 200 قطعه و تجهیز و صرفهجویی 42 میلیون یورویی رسیده است. با توجه به برنامههای توسعهای و برنامههای راهبردی این شرکت در مسیر ارتقای جایگاه در زنجیره فولاد، در آیندهای نزدیک میتوان چشمانداز درخشانی را برای خلق ارزش مضاعف و نقشآفرینی این شرکت در تامین مواد اولیه صنعت فولاد متصور بود.