همراه با ما آخرین مطالب ‌های اقتصاد ایران را مطالعه کنید

• یاد‌داشت
• تولید، هزینه و درآمد ملی

در باب «جایگاه اجتماعی صنعت» از چند حیث می¬توان سخن گفت (کما اینکه گفته‌اند و نوشته¬اند)، اما مهمترین موضوعی که شایسته است به آن پرداخته شود، رابطه و نسبتی است که میان جامعه و دیدگاه¬¬ اجتماع و حتی نسبتی که میان نظم سیاسی و حقوقی یک کشور با رشد صنعتی و اقتصادی آن برقرار است؛ نسبتی که می¬توان آن را مانند قانون «ظروف مرتبطه» در علم فیزیک بازنمایی کرد که بر اساس آن، درون دو ظرفی که از پایین به یکدیگر مرتبط‌اند، سطح مایع در هر دو ظرف ارتفاع یکسانی می¬گیرد. بر همین قیاس می¬توان گفت که جامعه و اقتصاد (نظم اجتماعی و رشد اقتصادی و صنعتی) ارتباطی بی‌واسطه داشته و تاثیری مستقیم بر یکدیگر می¬گذارند و مختصات هر یک، می¬تواند محتوای دیگری را دچار تغییر کند.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی, صنعت

ایران کشوری ثروتمند و برخوردار از مزیت‌های نسبی فراوانی مانند ذخایر معدنی، منابع نفت و گاز و شرایط جغرافیایی استراتژیک است، مزیت‌هایی که هر یک از آن‌ها می‌توانند به‌مثابه عامل محرکی برای توسعه صنعتی و افزایش رقابت‌پذیری بنگاه‌های اقتصادی در بازارهای بین‌المللی باشند. با این حال، مشاهده می‌شود که فعالیت صنایع کشور تحت تاثیر ریسک‌های مهمی مانند تحریم‌ها و نیز محدودیت‌های مصرف برق و گاز قرار گرفته‌اند که عملا عرصه را برای فعالیت و ارزش‌آفرینی فعالان اقتصادی کشور تنگ می‌کند. برای مثال، مجتمع فولاد میانه به عنوان تنها تولیدکننده آهن‌اسفنجی در شمال غرب کشور، تنها در سال 1402 به خاطر محدودیت‌های مصرف گاز عملا دو ماه از تولید خود را از دست داد و در سال جاری نیز، از دو هفته گذشته محدودیت‌های مصرف برق، فعالیت این مجتمع را متوقف کرده‌اند. بدیهی است که این بحران در سطح کلان تاثیرات سوء قابل توجهی را بر اقتصاد ایران خواهد داشت و برون‌رفت از این مسئله، مستلزم وجود نگاهی فراگیر در میان سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کلان کشوری به موضوع توسعه است تا بتوان بستر مناسبی را برای فعالیت و ارزش‌آفرینی صنایع ایجاد کرد.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صنایع کالای مصرفی عمومی

صنایع غذایی و آشامیدنی در انتهای زنجیره تامین محصولات خوراکی قرار دارند و ارزش افزوده بالایی را ایجاد می‌کنند و به همین دلیل، به عنوان یکی از فعالیت‌های مهم صنعتی، نقش بسزایی را در رشد اقتصادی دارند. این صنایع، به سبب اشتغال و درآمد فراوانی که برای نیروی انسانی فراهم می‌کنند، در تولید ناخالص داخلی کشور بسیار اثرگذارند. تولید محصولات غذایی و آشامیدنی و توتون و تنباکو، به دلیل تامین نیازها و خواسته‌های افراد جامعه، همواره روندی صعودی داشته است. این مسئله می‌تواند فرصت‌های مناسبی را برای رشد اقتصادی و افزایش سهم این صنعت از تولید ناخالص داخلی کشور فراهم کند. با این حال، شرایط اقتصادی و سیاسی فعلی کشور چالش‌های زیادی را پیشِ‌روی این صنعت قرار داده که موجب شده است صنایع غذایی و آشامیدنی کشور از جایگاه خود در بازارهای داخلی و بین‌المللی دور بماند.

• تحلیل
• آلومینیوم, تولید، هزینه و درآمد ملی, محصولات میانی فولاد خام, مس, معدن

معادن اصلی‌ترین تامین‌کننده مواد اولیه صنعتی جهان به شمار می‌آیند. رشد صنعتی جهان در سال‌های اخیر و نقش پررنگ مواد معدنی در زندگی روزمره انسان‌ها باعث شده است تا میزان تقاضا و در پی آن تولید محصولات معدنی روزبه‌روز افزایش یابد. همین مسئله موجب شده تا برخورداری از منابع معدنی به امتیازی ویژه برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها تبدیل شود. در واقع می‌توان گفت هر کشوری که بخش معدنی فعال‌تری داشته باشد می‌تواند توسعه صنعتی و اقتصادی پرشتاب‌تری را تجربه کند و ضمن تامین مواد اولیه مورد نیاز خود، در بازارهای جهانی این محصولات - که همواره در حال بزرگ‌تر شدن است- به نقش‌آفرینی بپردازد. قرارگیری روی یکی از کمربندهای اصلی کوه‌زایی جهان سبب شده است تا ایران کشوری برخوردار از منابع معدنی متنوع و بزرگ تلقی شود. در سال‌های اخیر، استخراج از معادن و تولیدات معدنی کشور روندی روبه‌رشد داشته است، اما بهره‌برداری از این منابع معدنی تا پتانسیل‌های کشور فاصله زیادی دارد.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صنایع ماشین‌آلات صنعتی، معدنی، ساختمانی و کشاورزی

ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و تجهیزات برقی یکی از ملزومات توسعه صنایع و رشد اقتصادی محسوب می‌شوند. پیشرفت تکنولوژی و توسعه فناوری تحولات شگرفی را در تولیدات این صنعت پدید آورده و موجب کارآمدی نیروی کار و افزایش بهره‌وری تولید شده است. به همین دلیل، تقاضا برای محصولات این صنعت به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. با این حال، امروز صنعت تولید تجهیزات یادشده در کشور، به سبب دسترسی نداشتن به فناوری‌های روز، با چالش‌های متعددی مواجه است که مسیر توسعه ان را دشوار می‌سازد. با این حال، با توجه به چشم‌انداز توسعه صنعتی کشور و تقاضا برای ماشین‌آلات صنعتی و تجهیزات برقی، به نظر می‌رسد که لازم است رویکرد جدیدی در خصوص ارتقای توان داخلی برای تولید ماشین‌آلات صنعتی در کشور اتخاذ شود.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صنعت, معدن

رتبه‌بندي شركت‌ها، در بسياري از كشورهاي پيشرفته جهان، به صورت سالانه انجام می‌شود و تاثیرات مثبتی در گسترش رقابت بین شرکت‌ها دارد. ایران نیز با بهره‌مندی صحیح و مطلوب از ظرفیت‌های اقتصادی موجود از قبیل تنوع اقتصادی )نفت، گاز، معادن، صنعت و خدمات(، سرمایه انسانی (نیروی کار تحصیل‌کرده)، رشد شهرنشینی و گسترش نیازهای تولیدی و خدماتی، فرهنگ کارآفرینی (توانایی ایجاد کسب‌وکارهای نوین و نوپا) و موقعیت جغرافیایی راهبردی، به احداث واحدهای تولیدی و خدماتی پرداخته و سازمان مدیریت صنعتی کشور نیز، به منظور ارتقا و رشد این شرکت‌ها، آن‌ها را رتبه‌بندی کرده است. در این بین، حضور متعدد شرکت‌های فعال در حوزه‌های معدنی و صنایع فلزات اساسی در بین 100 شرکت برتر حائز اهمیت است.