گزارش‌ های ساخت و ساز

با پیشرفت جوامع، لزوم تامین پایدار انرژی الکتریکی  در همه سطوح زندگی در محل زندگی و فعالیت افراد افزایش می‌یابد. خطوط انتقال نیرو پل‌های ارتباطی میان نیروگاه‌ها و شبکه‌های توزیع برق محسوب می‌شوند و برق تولیدشده از این طریق به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. انرژی الکتریکی از محل نیروگاه‌ها به وسیله ترانسفورماتورها به ولتاژ بالا می‌رسد و سپس در خطوط کابلی فشار قوی برق جریان پیدا می‌کند. در تولید تجهیزات و کابل‌های انتقال برق به میزان قابل توجهی از فلزات اساسی مختلف از جمله فولاد، آلومینیوم و مس استفاده می‌شود و به همین دلیل، توسعه زیرساخت‌های انتقال برق، از جنبه تاثیر آن بر مصرف فلزات، قابل بررسی است.

آخرین زنجیره صنعت برق، توزیع آن در میان مصرف‌کنندگان است. در ابتدا، شبکه‌های توزیع برق بخشی از نیروگاه‌ها بودند، اما با توجه به پیچیدگی‌‎های به‌وجودآمده در شبکه‌های‌ توزیع، تقاضای فراوان مصرف برق و پیشرفت‌های حاصل‌شده در این صنعت، رفته‌رفته این شبکه‌ها به یک سیستم منظم و مجزا تبدیل شدند. امروزه در طراحی و اجرای شبکه‌های توزیع، سیستم‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود که عواملی مانند افزایش تعداد مشترکان، تکنولوژی‌های جدید و نوع مصرف بر آن اثرگذار است و با توجه به این عوامل، شبکه توزیعِ مناسب انتخاب می‌شود. زمانی که برق به ترانسفورماتورهای کاهنده منتقل می‌شود، در شبکه توزیع قرار گرفته است. توسعه شبکه‌های توزیع نیرو و برق‌رسانی به مناطق دوردست، صنایع و ... بر مصرف فلزات اساسی در کشور اثرگذار است.

بخش حمل‌ونقل هوایی به عنوان یک عامل مهم برای رشد و توسعه اقتصادی، تبدیل دنیا به یک دهکده جهانی و مراودات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی را تسهیل کرده است. در حال حاضر ایالات متحده آمریکا بیشترین تعداد فرودگاه را با ظرفیت بیش از ۸ میلیون پرواز در سال به خود اختصاص داده است و اختلاف قابل توجهی با سایر کشورهای جهان دارد. کشور چین علی‌رغم تعداد کمتر فرودگاه‌ها با افزایش ظرفیت در بخش‌زیرساخت‌های حمل‌ونقل هوایی توانسته تعداد پرواز‌های حامل خود را به بیش از ۳ میلیون پرواز در سال ۲۰۲۱ برساند، البته باید این نکته را در نظر گرفت که افزایش ظرفیت حمل و نقل هوایی کشور چین بدون در نظر گرفتن توسعه متوازن زیرساخت‌های آن، به پایین آمدن سطح کیفیت حمل‌ونقل هوایی این کشور منجر شده است.  طی دو دهه گذشته تعداد پروازهای حامل بار و مسافر روند رو به رشدی را سپری می‌کرد، با این حال بروز بحران کرونا موجب شد تا عملکرد این بخش نیز همانند سایر بخش‌های حمل و نقل با رکودی شدید مواجه شود.

در جوامع امروزی با توجه به این که دسترسی سریع و آسان به اطلاعات یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود، زیرساخت‌های حوزه «ICT» و توسعه و تکمیل آن‌ها اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. این مسئله برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز صادق است. ایران طی سال‌های گذشته در قالب پروژه‌های متعددی، اقدام به توسعه زیرساخت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به پروژه‌های به کارگیری کابل‌های فیبر نوری در شبکه‌های ارتباطی کشور اشاره کرد که از اواخر دهه ۱۳۷۰ آغاز شد. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، ایران موفق شده است طول شبکه‌های فیبر نوری خود را به حدود ۷۱ هزار و ۲۵۷ کیلومتر در سال ۱۴۰۰ برساند.

ارتباطات (Communications) به دلیل آن که نقش کلیدی در انتقال دانش و اطلاعات دارد، یکی از مهمترین موضوعات حال حاضر جهان به شمار می‌رود. اینترنت و تلفن مهمترین فناوری‌هایی هستند که پایه‌های یک ارتباط موثر را شکل می‌دهند و از این رو، سطح دسترسی به آن‌ها همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان بسیاری از کشورها بوده است. ایران از جمله کشورهای در حال توسعه‌ای است که در حوزه دسترسی به اینترنت و تلفن از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است. آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰، ضریب نفوذ پهن‌باندهای ثابت و متحرک به ترتیب حدود ۱۳.۱ درصد و ۱۱۴ درصد بوده است. همچنین در این سال ضریب نفوذ تلفن‌های ثابت و متحرک نیز به ترتیب حدود ۳۵ درصد و ۱۶۶ درصد بوده است.

در عصر حاضر، با توجه به گسترش کاربرد تکنولوژی در حوزه‌های مختلف، سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. آمارها نشان می‌دهد که میزان سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساخت‌های «ICT» طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۲ رشد تقریبا ۱۱۰ درصدی را تجربه کرده است. این موضوع با توجه به کاربرد فلزات فولاد، آلومینیوم و مس در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، افزایش قابل توجه در مصرف فلزات را با خود به همراه داشته است. بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته در سال ۲۰۲۲، ارزش فولاد، آلومینیوم و مس به کاررفته در توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات به ترتیب حدود ۸۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، ۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بوده است.

اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها، به دلیل بازدهی بالا، مقرون‌به‌صرفه بودن و داشتن ظرفیت بالا برای جابه‌جایی شهروندان، جزو جدایی‌ناپذیر سیستم‌های حمل‌ونقل شهری محسوب می‌شوند. استفاده از این نوع وسایل اقدامی اثرگذار در کاهش ترافیک شهری به حساب می‌آید. از این رو، احداث پایانه‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی درون‌شهری، برای افزایش کارایی این مجموعه و ارائه خدمات بهینه به عموم مردم، امری ضروری تلقی می‌شود. با توجه به اینکه پایانه‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها بخشی از زیرساخت‌های حمل‌ونقل به حساب می‌آیند، توسعه آن می‌تواند عاملی برای توسعه شهری و کارآمدی وسایل نقلیه عمومی محسوب شود. با این حال، آمارها سرعت پایین احداث پایانه‌ها و ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس را نشان می‌دهند.

از زمان شروع تمدن‌های بشری تاکنون، زیرساخت‌های شهری عضو جدایی‌ناپذیر توسعه شهرها بوده‌اند و امروزه توسعه‌یافتگی شهرها بسیار به میزان برخورداری از زیرساخت‌های شهری بستگی دارد. پل‌های شهری و هوایی و تقاطع‌‎های غیرهمسطح، به عنوان ارتباط‌دهنده بین دو نقطه از شهر، بخشی از این زیرساخت‌ها به شمار می‌آیند. وجود این سازه‌ها موجب تسهیل تردد خودروها و افراد در سطح شهر و نظم و ساماندهی ترافیک شهری می‌شوند. با توجه به رشد شهرنشینی و تراکم بالای جمعیت در شهرها، پل‌های شهری و هوایی و تقاطع‌‎های غیرهمسطح در توسعه اقتصاد شهری نیز نقش بسزایی ایفا می‌کنند و یکی از مباحث مهم در مهندسی شهرسازی به شمار می‌آیند. یکی از پارامترهای اساسی در ساخت پل‌های شهری و هوایی و تقاطع‌‎های غیرهمسطح برخورداری از دوام و پایداری است که موجب استفاده از فلزات در ساخت آن‌ها می‌شود. بنابراین احداث این زیرساخت‌ها را می‌توان از منظر فلزات مصرف‌شده در آن‌ها مورد بررسی قرار داد.

امروزه خیابان‌ها، معابر و بزرگراه‌ها یکی از بخش‌های اصلی بافت‌های شهری را تشکیل می‌دهند. در واقع طراحی مناسب و استاندارد معابر شریانی یک شهر تاثیر زیادی بر عملکرد و بهره‌وری شبکه حمل‌ونقل آن می‌گذارد. در احداث زیر‌ساخت‎‌های مربوط به معابر و بزرگراه‌ها تجهیزات و لوازم مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تابلوهای راهنمایی، گاردریل‌‍‌ها، دوربین‌های نظارت و چراغ‌های راهنمایی از جمله تجهیزاتی هستند که به منظور افزایش ایمنی، ارتقای بهره‌وری حمل‌ونقل و نظارت بر رعایت قوانین، در کنار معابر شریانی شهرها نصب می‌شوند. با توجه به ساختار فلزی این تجهیزات و تعداد بالای آن‌ها در شهرها، تاثیر توسعه بزرگراه‌ها و معابر شریانی شهرها بر بازار فلزات کشور قابل بررسی است.

امروزه بسیاری از افراد در دنیا به زندگی در محیط‌های شهری گرایش دارند، زیرا در محیط‌های شهری امکانات رفاهی، اجتماعی، فرهنگی و تفریحی بیشتری برای بهتر گذراندن زندگی وجود دارد. البته، با افزایش جمعیت در شهرها، تقاضا برای کالاها و خدمات نیز به‌شدت افزایش می‌یابد و بنابراین فرصت مناسبی را برای اشتغال‌زایی در شهرها فراهم می‌کند و تمایل به زندگی شهری را افزایش می‌دهد. اگرچه زندگی در شهرها مزایای فراوانی دارد، توسعه‌نیافتگی متناسب شهرها و زیرساخت‌های شهری منجر به بروز مشکلات متعددی می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگرچه نرخ شهرنشینی در کشور هم‌تراز با کشورهای توسعه‌یافته است، زیرساخت‌های شهری متناسب با آن شکل نگرفته‌اند. مرتفع ساختن مشکلات زیرساخت‌های شهری نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری است.

سیر تحولات زندگی بشر موجب افزایش شهرنشینی در جهان شده است، به طوری که امروزه بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند. با توجه به این رشد شهرنشینی، ایجاد زیرساخت‌های شهری برای بهبود و ارتقای سطح کیفیت زندگی شهری بسیار اهمیت دارد و برخورداری از کلیه امکانات رفاهی و تفریحی در شهرها و کلان‌شهرها یکی از شاخص‌ها برای توسعه‌یافتگی شهرها در نظر گرفته می‌شود. زیرساخت‌های شهری طیف وسیعی از امکانات و زیرساخت‌های حمل‌ونقل، بوستان‌ها و فضاهای شهری و ساختمان‌های با کاربری تفریحی و فرهنگی را در بر می‌گیرند. پایداری و استقامت این زیرساخت‌ها به عنوان یک پارامتر مهم موجب شده است تا در احداث آن‌ها فلزات بسیار کاربرد داشته باشند و توسعه زیرساخت‌های شهری محرکی برای بازار فلزات کشور محسوب شود.

سیستم حمل‌ونقل ریلی از جایگاه بسیار مهمی در روند توسعه اقتصادی و صنعتی کشور برخوردار است. این سیستم، به سبب امنیت و ظرفیت بالا و هزینه پایین‌تر نسبت به سایر روش‌ها، بخش قابل توجهی از حمل بار و مسافر در کشور را به دوش می‌کشد. بدیهی است که یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های لازم برای توسعه سیستم حمل‌ونقل ریلی، احداث ایستگاه‌های حمل مسافر و جایگاه‌های بارگیری واگن‌هاست. این زیرساخت‌ها غالبا شامل ساختمان‌ها و تاسیساتی بزرگ می‌شوند و از این رو، بدیهی است که احداث این ساختمان‌ها موجب رشد قابل توجه مصرف فلزات در کشور خواهد شد.