گزارش‌ های کالاهای مصرفی بادوام

به طور کلی، وسایل نقلیه بدون موتور بخش عمده‌ای از وسایل نقلیه را شامل می‌شوند که با استفاده از ساده‌ترین تکنولوژی‌ها و با هدف جابه‌جایی انسان و حمل بار تولید می‌شوند. وسایل نقلیه بدون موتور قدمت زیادی دارند و عموما نیروی محرکه آن‌ها از نیروی انسان تامین می‌شود. این وسایل، به دلیل ساختار ساده و بی‌نیازی به تجهیزات و ماشین‌آلات پیچیده، به فناوری خاصی برای تولید نیاز ندارند و عموما از طول عمر بالایی برخوردارند. از آنجا که فلزات بخش عمده ساختار وسایل نقلیه بدون موتور را تشکیل می‌دهند، تولید و توسعه ظرفیت‌های این محصولات بازار فلزات کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد.  

اغلب کالاهای مصرفی بادوام از جنس فلزات اساسی از جمله فولاد، آلومینیوم و مس ساخته می‌شوند و به همین دلیل، رشد تولید این محصولات موجب خواهد شد تا میزان قابل‌توجهی از فلزات اساسی در کشور به مصرف برسد. با توجه به روند صعودی تقاضا و تولید محصولات مصرفی بادوام در سال‌های اخیر، به‌راحتی می‌توان دریافت که بازار داخلی این محصولات در سال‌های آینده نیز روندی روبه‌رشد را طی خواهد کرد. بر همین مبنا، در گزارش پیشِ‌رو، مصرف فلزات در توسعه ظرفیت‌ها و تولید کالاهای مصرفی بادوام در سال‌های آینده در سه سناریو مورد بررسی قرار گرفته است.  

بازار محصولات و لوازم ورزشی یکی بازارهای در حال رشد جهان محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر و با توجه به تعداد تولیدکنندگان و  تنوع‌های نوآورانه ایجاد شده در محصولات آن، شرایط رقابتی خاصی را به خود گرفته است. بازار این محصولات در ایران نیز در سال‌های اخیر تحولات شگرفی را تجربه کرده است. کاهش حدودا ۵۰ درصدی آمار واردات، رشد ۴ برابری صادرات و افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی عملکرد تولید لوازم و تجهیزات ورزشی تنها بخشی از تحولات بازار این محصولات محسوب می‌شود. فعالان این حوزه تحولات بازار  لوازم و تجهیزات ورزشی را بیشتر متاثر از دو عامل کاهش عمومی قدرت خرید مردم و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در ایجاد و توسعه ظرفیت صنایع یاد شده می‌دانند که موجب شده است تا در بازار کشور تولیدات داخلی جایگزین محصولات خارجی شوند.

از دو صنعت معدن و ساختمان به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها یاد می‌شود. این دو صنعت، با قدمتی طولانی، نقش بسزایی در توسعه زیرساختی و صنعتی هر کشور ایفا می‌کنند. با توجه به حجم وسیع فعالیت‌های این دو صنعت، ماشین‌آلات مورد استفاده در آن‌ها از ویژگی‌های خاصی برخوردار هستند و در زمره تجهیزات صنعتی پیشرفته جهان قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زمینه توسعه ظرفیت‌ها و تولید ماشین‌آلات ساختمانی و معدنی کشور انجام شده، اما کماکان بخش معدن و ساختمان کشور تا حد زیادی وابسته به استفاده از ماشین‌آلات خارجی است.

در سال‌های اخیر، به رغم چالش‌های موجود، صنعت لوازم خانگی کشور در مجموع روندی رو به رشد و صعود را طی کرده است و با توجه به شرایط اقتصادی فعلی ایران، به نظر می‌رسد که این روند در سال‌های آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود. با این حال، در برنامه ۱۴۰۴ توسعه کشور اهداف بزرگی برای تولید، توسعه و صادرات این صنعت در سال‌های پیشِ‌رو پیش‌بینی شده است. صنعت لوازم خانگی یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ فلزات اساسی به شمار می‌آید. در این گزارش، بر اساس میزان تحقق اهداف یادشده، سناریوهای مختلفی برای مصرف فلزات این صنعت در سال‌های آینده تعریف شده است.  

مطالعه تاریخ نشان می‌دهد که انسان از ابتدا همواره تمایل به نظافت، سلامت و زیبایی داشته و با انواع وسایل ابتدایی به نظافت محیط اطرافش پرداخته است. با ورود برق به زندگی روزمره بشر و تحول صنایع مختلف، وسایل نظافتی و بهداشتی نیز شکل متفاوتی به خود گرفتند، به طوری که امروزه بخش عمده‌ای از تولیدات لوازم خانگی الکتریکی به تولید اقلام آرایشی، بهداشتی و نظافتی اختصاص دارد. با توجه به بهبود سطح کیفیت زندگی، تقاضا برای استفاده از این محصولات در سطح جهانی رو به افزایش است. بنابراین توجه به رشد تولید لوازم خانگی نظافتی، بهداشتی و آرایشی، علاوه بر نقش مثبت در اقتصاد، می‌تواند به عاملی در ارزآوری برای کشور بدل شود.  

ایران، همانند اغلب کشورهای جهان، در سال‌‌های اخیر با کاهش متوسط جمعیت خانوارها مواجه بوده است؛ پدیده‌ای که عوامل اصلی آن عبارت‌اند از تحولات اجتماعی و فرهنگی، شرایط اقتصادی، تمایل به استقلال و کاهش نرخ فرزندآوری. پدیده کاهش جمعیت خانوار می‌تواند تاثیری قابل توجه بر رشد بازار مصرف بسیاری از کالاها و محصولات، از جمله خودرو، لوازم خانگی و مسکن، داشته باشد که این امر تقاضای بالقوه‌ای را برای مصرف فلزات ایجاد می‌کند. بر همین اساس و با توجه به نرخ تغییرات جمعیت خانوار در سال‌های اخیر، می‌توان سناریوهای مختلفی را برای پیش‌بینی تاثیر موضوع کوچک شدن خانوار بر بازار فلزات ترسیم کرد.

فاکتور‌های جمعيتی، در هر جامعه کوچک و بزرگ، از بسياری از عوامل متفاوت تاثير می‌پذیرند و بر بسياری از آن‌ها نيز تاثیر می‌گذارند. فاکتور تعداد متوسط افراد خانوار يا به عبارتی، بعد خانوار يکی از انواع متنوع شاخص‌های جمعيتی است که در حال حاضر در بسياری از نقاط دنيا و همچنين کشورمان در حال کاهش است. تغييرات اين شاخص جمعيتی تاثیرات بسیاری را بر بسياری از بازارها و صنايع کشور خواهد داشت. کالاهای بادوام مصرفی در منازل یکی از مواردی هستند که مسئله کوچک شدن خانوارها و افزایش تعداد خانواده‌های کشور در اثر آن می‌تواند تاثیر دوچندانی را بر بازار مصرف آن‌ها داشته باشد که این امر فرصت مناسبی را برای بخش صنعت کشور در زمینه ارتقای تولی و تامین نیاز داخلی فراهم می‌سازد.

امروزه پديده کوچک شدن خانوار‌ها يا به عبارتی کاهش جمعيت آن‌ها به‌خصوص در شهر‌های بزرگ کشور به‌وضوح مشاهده می‌شود. اين پدیده دو وضعیت متفاوت را در بر می‌گيرد: تمايل به داشتن تعداد فرزندان کمتر و همچنين شکل‌گيری خانوار‌های يک‌نفره. هر دو عامل، با کمتر شدن تعداد افراد خانوار، باعث کاهش جمعيت خانوار‌ها می‌شوند. فارغ از علل آن، اين مساله تاثیرات متعددی بر بسياری از حوزه‌ها، از جمله صنايع گوناگون کشور و اوضاع اقتصادی آن‌ها، خواهد داشت. بازار لوازم خانگی نيز يکی از حوزه‌های متاثر از اين پدیده است. در اين گزارش، نگاهی به تاثیرات کوچک شدن خانوار‌ها بر اين بازار کشور شده است.

طی قرن اخیر، نقش صنعت خودرو در اقتصاد جهان بسیار پررنگ شده و میزانی قابل توجه از مجموع تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. هرچه نیازها و ترجیحات افراد تغییر می‌کند، میزان و نحوه استفاده و انتظارات آن‌ها از خودروها نیز متفاوت می‌شود. از آنجایی‌که خانوارها عامل تعیین‌کننده تقاضا در بازار خودرو هستند، تحولات ساختار خانواده می‌تواند تاثیر به‌سزایی بر میزان و سمت‌وسوی تقاضای خودرو در جامعه داشته باشد. در چنین شرایطی، سیاست‌گذاری مناسب برای رونق صنعت خودروسازی و ارتقای توان این صنعت برای پاسخگویی به تقاضای یادشده می‌تواند رشد قابل توجهی را در مصرف فلزات در کشور ایجاد کند.

در سال‌های اخیر، بحران آلودگی محیط‌زیست و محدودیت منابع انرژی‌های فسیلی و تجدیدناپذیر از چالش‌های مهم جوامع بشری بوده‌اند و سیستم‌ها و وسایل حمل‌ونقل، به دلیل تقاضای بالای سوخت و تولید آلودگی زیاد، از جنبه‌های مختلف بسیار اهمیت داشته‌اند. این امر موجب جذابیت تولید و استفاده از خودروهای الکتریکی شده است. اگرچه سابقه اختراع این خودروها به صد سال گذشته می‌رسد، در دهه‌های گذشته، پیشرفت‌ها در زمینه تولید و عرضه خودروهای موتور احتراق داخلی موجب شد که تولید و عرضه و ارتقای خودروهای برقی به حاشیه برود. با این حال، در طول چند سال گذشته، رشد فناوری و پیشرفت‌ها در تولید باتری و خودروهای الکتریکی باعث شده است که چشم‌اندازهایی جدید در خصوص نقش‌آفرینی این خودروها در حمل‌ونقل جهان ترسیم شود.

صنعت خودروهای الکتریکی بخش عمده‌ای از تحولات خود را مرهون ساخت باتری‌های با قابلیت نگهداری‌ شارژ در مدت زمان طولانی و برد مناسب است. باتری، منبع اصلی تامین انرژی و در عین حال، گران‌ترین بخش خودروهای الکتریکی محسوب می‌شود. در میان انواع باتری خودروهای الکتریکی، باتری‌های لیتیوم یونی به سبب چگالی انرژی بالا و سازگاری بیشتر با محیط‌زیست سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. چین، با دارا بودن بیش از ۷۰ درصد از ظرفیت تولید، یکه‌تاز این عرصه به شمار می‌آید و پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آتی نیز این کشور جایگاه خود را حفظ کند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های بعد، ارزش بازار باتری خودروهای الکتریکی افزایش می‌یابد و این افزایش با کاهش قیمت باتری خودروهای الکتریکی همراه است.