گزارش‌ های کالاهای مصرفی بادوام

سلاح‌های هسته‌ای به عنوان یکی از تهدیدآمیزترین دستاوردهای بشر از همان روزهای اولیه معرفی در اواسط قرن بیستم در جهان (بمباران هسته‌ای هیروشیما) سروصدا به پا کرد و با وجود اقدامات سازمان‌های صلح جهانی برای جلوگیری از گسترش بیشتر آن در جهان، امروز به عصای قدرت و تهدیدات نظامی ۹ کشور جهان از جمله ایالات متحده آمریکا، چین، روسیه و ... تبدیل شده است که با نقض پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، به طور مستمر فعالیت‌های هسته‌ای خود را دنبال می‌کنند. براساس آمارها سالانه بیش از ۹۱ میلیارد دلار توسط قدرت‌های هسته‌ای جهان برای نوسازی و گسترش زرادخانه‌های هسته‌ای هزینه می‌شود که بیش از نیمی از آن تنها به ایالات متحده آمریکا تعلق دارد.

صنعت محصولات صوتی و تصویری، به‌خصوص در حوزه تولید تلویزیون، امروز به یکی از صنایع های‌تک جهان تبدیل شده است و تولیدکنندگان و فعالان بزرگ این صنعت همواره می‌کوشند تا با ارائه محصولاتی نوآورانه و قابل‌رقابت، چه از نظر کیفیت و چه از نظر امکانات نوین، از رقبای خود پیشی بگیرند. این صنعت در ایران نیز از قدمتی طولانی برخوردار است. با این حال، به سبب چالش‌های موجود، واحدهای فعال در این حوزه با بخش کوچکی از ظرفیت اسمی تولید مشغول به فعالیت هستند. در حال حاضر سرمایه‌گذاری در حوزه احداث واحدهای جدید این صنعت چندان قابل‌توجه نیست که قطعا یکی از دلایل اصلی آن را باید چالش‌های پرشمار و ریسک‌های موجود در این صنعت دانست.

تمایل انسان به افزایش کارایی فرایند شست‌وشو، در کنار لزوم صرفه‌جویی زمانی بیشتر، موجب شد تا تفکر اختراع ماشینی برای شست‌وشوی لباس و سپس ظروف آشپزخانه شکل بگیرد. با گذشت زمان، این اختراعات تکامل یافتند و با قیمت ارزان‌تری عرضه شدند. ماشین‌های لباس‌شویی و ظرف‌شویی، که در ابتدا فقط به ثروتمندان و طبقات مرفه جوامع اختصاص داشتند، به‌مرور در اختیار عموم مردم قرار گرفتند. در حال حاضر ماشین‌های شست‌وشو به یکی از ملزومات زندگی تبدیل شده‌اند و با بالاترین تکنولوژی‌های روز دنیا، در بِرندهایی مختلف عرضه می‌شوند. در ایران نیز در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در حوزه تولید ماشین‌های لباس‌شویی و ظرف‌شویی انجام شده است.

نوسان نرخ ارز و مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور بسیاری از صنایع را با چالش‌هایی اساسی در تولید مواجه کرده است. صنعت لوازم خانگی نیز در کشتی اقتصاد ایران قرار دارد و از جمله صنایعی است که نه‌تنها از شرایط اقتصادی، افزایش نرخ ارز و شرایط تحریم زیان دیده، بلکه تصمیمات و سیاست‌های داخلی نیز منجر به بروز چالش‌های متعددی در این صنعت شده است. صنعت تولید یخچال و فریزر یکی از بخش‌های اصلی صنعت لوازم خانگی به شمار می‌آید. در سال‌های اخیر، برخی از تولیدات لوازم خانگی کشور مانند یخچال و فریزر با تنوع و پیشرفت بیشتری همراه بوده‌اند. با سرمایه‌گذاری در زمینه این بخش پربازده و پرتقاضای صنعت لوازم خانگی کشور، می‌توان آن را به صنعتی پیشتاز در اقتصاد تبدیل کرد، هرچند هنوز راهی طولانی برای رقابت با محصولات مشابه خارجی پیشِ‌روی این صنعت قرار دارد.

صنعت لوازم خانگی یکی از مهم‌ترین صنایع و مصرف‌کنندگان بزرگ فلز در جهان به شمار می‌رود. توسعه و تولید صنعت لوازم خانگی، از چندین منظر، می‌تواند باعث رشد بازار تقاضای فلزات مختلف شود. در وهله نخست، توسعه این صنعت از لحاظ محل احداث ساختمان و تامین زیرساخت‌ها، تجهیزات، قطعات و تاسیسات مورد نیاز، تقاضای قابل‌توجهی را برای فلزات اساسی ایجاد خواهد کرد. به این میزان باید ارزش فلزاتی را نیز افزود که در ساخت انواع لوازم خانگی مصرف می‌شوند. بخش‌های مختلفی مانند بدنه و قطعات لوازم خانگی از جنس فلزات مختلف ساخته می‌شوند، به طوری که در لوازم خانگی بزرگ حدود ۶۳ درصد و در لوازم خانگی کوچک حدود ۵۵ درصد از وزن دستگاه به فلزات اختصاص دارد.

بشر از ابتدای حیات خود از ابزارها و وسایل مختلفی برای رفع نیازها و تسهیل زندگی خود استفاده می‌کرده است. این ابزارها به مرور زمان و با رشد  سطح دانش و تکنولوژی، تکامل یافته و پیشرفت کرده‌اند، به طوری که امروز بازار لوازم خانگی جهان به بازاری بزرگ و رقابتی تبدیل شده است که تولیدکنندگان می‌کوشند با طراحی محصولات جدید و تطبیق آن‌ها با آخرین تکنولوژی‌های روز، مشتریان بیشتری را از سراسر جهان جذب کنند. در حال حاضر، صنعت لوازم خانگی از جمله بخش‌های بزرگ اقتصاد جهان به شمار می‌آید که رشد تقاضا و رونق تولیدات آن می‌تواند طیف گسترده‌ای از صنایع مرتبط را با خود به حرکت درآورد. صنعت لوازم خانگی ایران از جمله صنایع قدیمی کشور به شمار می‌آید. با این حال و به رغم وجود پتانسیل‌های فراوان موجود در ایران، این صنعت هیچ‌گاه نتوانسته است به جایگاهی شایسته در صادرات کشور دست یابد. با توجه به مصرف بالای فلزات در تولید لوازم خانگی، صنایع معدنی و فلزی از جمله صنایعی هستند که همگام با افزایش صادرات و رونق تولیدات لوازم خانگی رشد خواهند یافت.

گوشی‌های تلفن همراه امروزه جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان محسوب می‌شوند و انسان‌ها بسیاری از فعالیت‌های روزمره خود را به کمک آن‌ها انجام می‌دهند. بررسی تاریخچه صنعت تولید گوشی‌های تلفن همراه حاکی از تحولات و پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ و شگرفی است. گوشی‌های اولیه تلفن همراه دستگاه‌هایی حجیم، سنگین و گران‌قیمت بودند و به همین دلیل، با استقبال چندانی از سوی مردم مواجه نمی‌شدند، اما به‌مرور و با پیشرفت‌های حاصل‌شده در حوزه تکنولوژی، از وزن و حجم این دستگاه‌ها کاسته شد و کاربران تلفن همراه افزایش یافتند. امروز توسعه شبکه‌های مخابراتی، برخورداری گوشی‌های تلفن همراه از امکانات گسترده، کاربردی بودنشان، سهولت دسترسی و استفاده از آن‌ها و هوشمند بودنشان موجب شده است که تعداد کاربران تلفن‌های همراه در دنیا رشد شگفت‌‌آوری داشته باشد.

اگرچه صنعت لوازم خانگی در زمره صنایع سودآور در جهان قرار می‌گیرد و بخش عمده‌ای از تجارت جهانی به این حوزه اختصاص دارد، این صنعت در کشور با چالش‌ها و مشکلات متعددی نظیر دسترسی نداشتن به دانش و تکنولوژی روز دنیا و عدم بِرندسازی معتبر و قدرتمند مواجه است. در کنار این مشکلات، جلوگیری از واردات لوازم خانگی به کشور زمینه قاچاق این محصولات را فراهم کرده است که وجود سختگیری‌ها و قوانین محدودکننده نیز نتوانست از این معضل جلوگیری کند. صنعت لوازم خانگی پتانسیل بالایی برای ایجاد ارزش افزوده در کشور دارد، اما نداشتن برنامه‌ریزی درست و جامع برای رفع مشکلات فعلی سبب عدم دستیابی این صنعت به جایگاه واقعی خود در اقتصاد کشور شده است.

توسعه صنعت تولید وسایل نقلیه و پیشرفت‌های حاصل‌شده در این صنعت تحولات شگرفی را در زندگی انسان‌ها ایجاد کرده است. امروزه این صنعت یکی از بخش‌های مهم و استراتژیک در اقتصاد جهان به شمار می‌آید که بخش عمده‌ای از تجارت و مبادلات تجاری کشورها را به خود اختصاص داده است. ایران از قدمت قابل توجهی در حوزه صنعت خودرو برخوردار است. با این حال، نگاهی به شرایط صنعت خودروی ایران در مقایسه با کشورهایی نظیر کره جنوبی حاکی از عقب‌ماندگی چشمگیر در این حوزه است. در حالی که صنعت خودروسازی کره جنوبی ــ که قدمتی برابر با صنعت خودروسازی ایران دارد ــ در حال رونمایی از محصولات جدید و به‌روز خود و کسب سهم بیشتر از بازارهای بین‌المللی است، صنعت خودروسازی ایران در پیچ‌وخم تامین قطعات و تامین نیاز داخلی قرار دارد.

در زندگی امروز، ابزارآلات و یراق‎آلات نقش مهمی را در ساخت‌ و تولید محصولات ایفا می‎کنند و استفاده از آن‌ها موجب دوام، استحکام، زیبایی و افزایش کارایی وسایل و تجهیزات می‌شود. ابزارآلات دستی نظیر آچارها، اره‌ها و ... در واقع وسایلی هستند که به شکل‌های گوناگونی طراحی می‌شوند و موجب تسهیل و تسریع فعالیت‌ها می‌شوند و دقت انسان را افزایش می‌دهند. یراق‌آلات نیز محصولات نیمه‌ساخته‌ای هستند که موجب اتصال بسیاری از وسایل چوبی و فلزی، از جمله در‌ها و پنجره‏ها (فلزی و غیرفلزی) و سایر وسایل منزل می‌شوند. با توجه به اینکه ابزارآلات و یراق‌آلات در زمره محصولات بادوامی هستند که باید تحمل فشار و ضربه را در مدت زمان طولانی داشته‌ باشند، جنس این قطعات غالبا فلزی است. همچنین این محصولات از تنوع بالایی نیز برخوردار هستند؛ بنابراین یکی از محرک‌های بازار فلزات اساسی به شمار می‌روند. از این رو، در گزارش حاضر، تولید و توسعه ظرفیت‌های یراق‌آلات و ابزارهای دستی و بُرّنده در کشور و تاثیر آن بر ارزش فلزات مصرفی در این عرصه مورد بررسی قرار گرفته است.

با توجه به گستره وسیع کالا‌ها و محصولات متنوعی که در دسته‌بندی لوازم بادوام مصرفی جای می‌گیرند و نیز دامنه وسیع کاربرد آن‌ها، می‌توان دریافت که توسعه این صنعت چه تاثیراتی بر بهبود شرایط اقتصادی و به حرکت درآمدن چرخ‌های بخش صنعت خواهد داشت. بدیهی است که تولید کالاهای مصرفی بادوام، که اغلب آن‌ها حلقه نهایی صنعت فلزات اساسی به شمار می‌آیند، تاثیر قابل‌توجهی بر تولید ناخالص داخلی کشور خواهد داشت. قطعا گسترش سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه موجب خواهد شد تا با تامین نیاز داخل، نیاز به واردات کالاهای مصرفی بادوام کاهش یابد و با توجه به مزیت‌های رقابتی مناسب کشور نظیر دسترسی به مواد اولیه و موقعیت استراتژیک، فرصت مناسبی برای توسعه صادرات این محصولات ایجاد شود.

اغلب کالاهای مصرفی بادوام از جنس فلزات اساسی از جمله فولاد، آلومینیوم و مس ساخته می‌شوند و به همین دلیل، رشد تولید این محصولات موجب خواهد شد تا میزان قابل‌توجهی از فلزات اساسی در کشور به مصرف برسد. با توجه به روند صعودی تقاضا و تولید محصولات مصرفی بادوام در سال‌های اخیر، به‌راحتی می‌توان دریافت که بازار داخلی این محصولات در سال‌های آینده نیز روندی روبه‌رشد را طی خواهد کرد. بر همین مبنا، در گزارش پیشِ‌رو، مصرف فلزات در توسعه ظرفیت‌ها و تولید کالاهای مصرفی بادوام در سال‌های آینده در سه سناریو مورد بررسی قرار گرفته است.