گزارش‌ های کالاهای مصرفی بادوام

صنایع فضایی به عنوان یکی از صنایع های‌تک و پیشرفته، قابلیت‌های مهمی نظیر انجام مطالعات علمی و پژوهشی، گسترش ارتباطات و کسب اطلاعات از راه دور و در ابعاد جهانی برخوردار است و رشد آن از آن به عنوان نمادی از توسعه‌یافتگی کشورها یاد می‌شود. قدمت صنایع فضایی ایران به سال‌های پیش از انقلاب باز می‌گردد، اما فعالیت در این حوزه، به سبب برخی تجربه‌های تلخ گذشته تا سال‌ها راکد ماند. با توجه به اهمیت صنعت فضایی، بار دیگر پروژه‌های عملیاتی فضایی در کشور در سال‌های اخیر از سر گرفته شد. شروع این پروژه‌ها با موفقیت‌های نسبی‌ همراه بود و انتظار می‌رفت در دهه‌های بعد پیشرفت‌های چشمگیرتری در صنعت فضایی کشور حاصل شود. با این حال، در چند سال گذشته به‌رغم پرتاب‌های موفقیت‌آمیز ماهواره، ایران هیچ ماهواره مستقلی در مدار زمین ندارد و صنایع فضایی کشور از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته است.

صنعت دفاعی در جهان امروز به دلیل نقشی که در تامین امنیت نظامی و زمینه‌سازی پیشرفت‌های تکنولوژیکی و اقتصادی دارد، مورد توجه بسیاری از کشورها در سراسر دنیا قرار گرفته است. به همین دلیل امروزه دولت‌ها سرمایه‌گذاری‌های کلانی را در این صنعت با اهداف نظامی و غیرنظامی انجام می‌دهند. ایران نیز از یک سو به دلیل قرار داشتن در منطقه حساس خاورمیانه و لزوم ارتقای توان دفاعی، و از سویی دیگر با هدف سرعت بخشیدن به جریان علمی کشور، در طول چهار دهه گذشته به صورت جدی اقدام به سرمایه‌گذاری در این صنعت کرده است، هرچند که میزان سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته در بخش‌های دفاعی و امنیتی کشور در طول این چهار دهه همانند سایر بخش‌های اقتصادی کشور تحت تاثیر شرایط اقتصادی و روابط بین‌المللی کشور با افت‌وخیزهایی همراه بوده است.

در سال‌های اخیر توسعه و دستاوردهای فنی و خدماتی صنایع هوایی، آن را به یکی از بزرگترین محرک‌های پیشرفت در جامعه مدرن امروزی و شاخصی مهم در ارزیابی پتانسیل‌های رشد اقتصادی تبدیل کرده است، طوری که از حمل‌ونقل هوایی به عنوان بازویی برای توسعه و پیوستن به اقتصاد جهانی یاد می‌شود که حرکت سریع میلیاردها دلار کالا را به بازار‌های جهانی میسر می‌سازد. به رغم اهمیت جایگاه صنایع هوایی، براساس داده‌های موجود در ایران تنها ۲ درصد از ارزش افزوده بخش حمل‌ونقل کشور به حوزه هوایی تعلق داشته و سهم ناوگان هوایی در جابه‌جایی مسافر ۱.۱ درصد برآورد می‌شود.

خودروهای الکتریکی یکی از دستاوردهای تاثیرگذار بشر در زمینه کاهش آلودگی هوا و استفاده بهینه از منابع انرژی به شمار می‌روند. آمارها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر همواره به تعداد خودروهای الکتریکی موجود در جهان افزوده شده و بازار جهانی این وسیله نقلیه روندی روبه‌رشد را تجربه می‌کند، به گونه‌ای که شیوع ویروس کرونا نیز بر فروش این خودروها تاثیری نداشته است. با توجه به گسترش پذیرش و استفاده از خودروهای الکتریکی، کارشناسان و تحلیلگران آینده‌ای‌ روشن را برای این صنعت متصورند و در پیش‌بینی‌هایشان سهم خودروهای برقی را از کل بازار خودرو در سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد برآورد کرده‌اند.

با توسعه تکنولوژی تلفن همراه و قابلیت این دستگاه ارتباطی برای اتصال به اینترنت، مسیر دستیابی به رفاه بیشتر برای انسان فراهم شده است. این امر جذابیت گوشی‌های هوشمند در بین جوامع مختلف را افزایش داده است، به طوری که هر سال به تعداد کاربران، مشترکان، تولید و فروش تلفن هوشمند افزوده ‌می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که در حال حاضر افرادی که از تلفن‌ هوشمند استفاده می‌کنند بیشتر از مردمی است که مسواک دارند. اگرچه گسترش روزافزون استفاده از تلفن هوشمند موجب سهولت انجام امور روزمره انسان شده است، نمی‌توان از پیامدهای منفی آن چشم‌پوشی کرد، زیرا در سال‌های آتی، تاثیرات مخرب این دستگاه دیجیتالی پیامدهای جبران‌ناپذیری را برای سلامت و زندگی اجتماعی انسان‌ها رقم می‌زند. از این رو، فرهنگ‌سازی و آموزش کاربران برای استفاده بهینه از تلفن هوشمند ‌می‌تواند راهکاری موثر در این زمینه باشد.

صنایع نظامی که در ابعاد جهانی با عنوان «تجارت اسلحه» نیز شناخته می‌شود، به واسطه اهمیت آن صنعتی جهانی است که به تولید و فروش انواع سلاح، تجهیزات و فناوری‌های نظامی می‌پردازد. بیشتر شرکت‌هایی که در این صنعت حضور دارند، دولتی هستند یا به طور نزدیک با دولت‌ها به عنوان شرکای تجاری استراتژیک و کلید عملیات بزرگ نظامی همکاری می‌کنند. در سراسر جهان صنایع نظامی، به سبب رواج داشتن جریان عظیم پیشرفت‌های فناوری و اجرا و مدیریت قراردادهای بزرگ و طولانی‌ مدت دفاعی، بخشی پیچیده و چالش برانگیز به حساب می‌آیند.

امروزه، آلومینیوم به فلزی پر‌کاربرد در صنایع مختلف تبدیل شده است که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به صنعت خودروسازی اشاره کرد. این مسئله عمدتا بدان خاطر است که آلومینیوم ویژگی‌های کم‌نظیری دارد که بسیاری از ضرورت‌ها در خودروسازی را تامین می‌کند. طبق برآوردهای صورت‌گرفته، در سال‌های اخیر سهم صنعت خودروسازی از بازار جهانی آلومینیوم به حدود ۱۸ درصد نیز رسیده است که البته انتظار می‌رود این رقم همگام با رشد مصرف آلومینیوم، افزایش یابد. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که شدت مصرف آلومینیوم در تولید هر خودرو به صورت قابل ملاحظه‌ای در میان مناطق مختلف جهان، متفاوت است؛ به عنوان نمونه میزان مصرف آلومینیوم در تولید هر دستگاه وسیله نقلیه موتوری سبک در آمریکای شمالی بیش از ۲۵۰ کیلوگرم برآورد می‌شود، در حالی که شدت مصرف آلومینیوم در صنعت خودروسازی کشورهای در حال توسعه‌ای نظیر هندوستان و چین کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم است.

در دنیای امروز، فولاد به بخشی جدایی‌ناپذیر از محیط اقتصاد و صنعت تبدیل شده است و در این بین، صنعت خودروسازی یکی از مهمترین صنایع مصرف‌کننده این فلز به شمار می‌آید. آمارها نشان می‌دهد که تقاضا از سوی خودروسازان هر ساله ۱۲ درصد از بازار مصرف فولاد را به خود اختصاص می‌دهد. هر چند که نخستین خودروها در جهان عمدتا از جنس چوب ساخته می‌شدند، با این حال، هم‌اکنون بالغ بر ۶۰ درصد از وزن خودروها را انواع مختلف فولاد تشکیل می‌دهد که از جمله مهمترین آن‌ها Mild steel، High-strength steel و Advanced high-strength steel هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف فولادهای پیشرفته با استحکام بالا در فرایند تولید خودرو و قطعات آن طی سال‌های گذشته رشد چشمگیری را تجربه کرده است و در سال‌های آتی نیز این روند به دلیل مزیت‌هایی که استفاده از فولادهای پیشرفته استحکام بالا در راستای سبک‌سازی در اختیار صنعت خودروسازی قرار می‌دهند، ادامه خواهد یافت.

همگام با توسعه و ساخت اولین وسایل نقلیه موتوری در جهان، آغاز تجارت‌ بین‌المللی خودرو نیز مورد توجه قرار گرفت. در واقع نیاز مبرم بشر به حمل‌ونقل و جابه‌جایی، خودرو را به یک عنصر مهم و حیاتی در مراودات تجاری طی دو قرن گذشته تبدیل کرده است. تاریخ‌نگاری‌ها نشان می‌دهد اغلب کشورهایی که از توانمندی بالایی در ساخت و توسعه خودروها برخوردار بوده‌اند، بیشترین حضور را در عرصه بین‌المللی خوردو به ثبت رسانده‌اند. آمارها نیز حاکی از آن هستند که کشورهایی مانند آلمان، چین، ژاپن، کره‌جنوبی و ایالات متحده آمریکا بیشترین سهم از درآمدهای صادراتی صنعت خودروی جهانی را به خود اختصاص می‌دهند. به نظر می‌رسد افزایش جمعیت جهان، تغییر در ترجیحات مصرف‌کنندگان و معرفی خودروهای الکتریکی به رشد تجارت بین‌المللی خودرو در دهه‌های آتی کمک کنند.

بازار جهانی خودرو از زمان توسعه خود در طول انقلاب صنعتی تاکنون با تقاضای در حال تغییر مصرف‌کنندگان همگام شده است و در حال حاضر بیش از ۹۲ میلیون خودرو در سطح جهانی به فروش می‌رسد. در چند سال گذشته گرایش فزاینده‌ای به سمت توسعه خودروهای الکتریکی در سطح جهانی شکل گرفته است، به طوری که امروزه صنعت نوظهور خودروهای الکتریکی حدود ۱۸ درصد از بازار خودروها را به خود اختصاص می‌دهد. در حالی که بازار خودروهای الکتریکی در ابتدا به ایالات متحده آمریکا، اروپا و ژاپن محدود می‌شد، اما رشد بی‌سابقه بازار و صنعت خودرو چین در دو دهه گذشته این کشور را به بزرگترین بازار خودروهای الکتریکی، به ویژه خودروهای الکتریکی باتری‌دار (BEV) تبدیل کرده است.

نقش صنعت خودروسازی در توسعه اقتصادی کشورها در طول یک قرن گذشته قابل توجه بوده است. در واقع این بخش پویا نه تنها برای میلیون‌ها نفر شغل ایجاد می‌کند بلکه به طور قابل توجهی بر رشد تجارت بین‌المللی نیز تاثیر دارد و ردپای اقتصادی کشورها را در صحنه‌های جهانی گسترش می‌دهد. به طور مثال، رشد سریع اقتصادی چین تا حد قابل توجهی به توسعه صنعت خودروسازی در این کشور وابسته است، علاوه بر این صنعت خودروسازی پیشرفته در اقتصادهای توسعه‌یافته جهان از جمله ایالات متحده آمریکا، آلمان، ژاپن و کره‌جنوبی نیز نمونه بارزی از تاثیر صنعت خودرو بر اقتصاد جهان است. براساس آمارها، صنعت خودروسازی به طور میانگین ۵ تا ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه‌یافته را به خود اختصاص می‌دهد که از این لحاظ می‌توان گفت رشد صنعت خودروسازی به نوعی با میزان توسعه‌یافتگی کشورها در ارتباط است.

توسعه و پیشرفت‌ در صنایع نظامی همواره موضوعی حیاتی بوده است که هم بر هدایت جنگ‌ها و هم بر اقتصاد کشورها در دوران درگیری‌های ژئوپلیتیکی تاثیرگذار می‌گذارد. برای مثال جنگ جهانی اول شاهد تغییر از جنگ سنتی به درگیری‌های صنعتی بود و در طول جنگ جهانی دوم مقیاس تولید صنایع نظامی به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد. به طور مثال، نوآوری‌هایی مانند تانک‌ها، هواپیماها، رادارها و فناوری هسته‌ای در این دوره توسعه یافتند. علاوه بر این، در سال‌های اخیر تجارت و انتقال تسلیحات نظامی توسط کشورهای با صنایع نظامی پیشرفته مورد توجه قرار گرفته است که این امر فارغ از این که به حمایت نظامی از کشورهای متحد کمک می‌کند به تشدید درگیری‌ بین کشورها دامن می‌زند.