گزارش‌ های ساخت و ساز

اغلب کشورهای جهان در مسیر کاهش انتشار کربن و تغییرات آب‌وهوایی قدم برداشته‌اند. درحالی‌که ترکیب جهانی برق به طور سنتی توسط منابع سوخت‌های فسیلی از جمله زغال‌سنگ، نفت، گاز طبیعی و انرژ‌ی‌های هسته‌ای تعریف می‌شد، اما در حال حاضر به سمت استفاده از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله آبی، بادی، زیستی و ... تغییر روند داده است. براساس آمارها، ظرفیت نصب‌شده انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید جهانی برق به ۲.۵ تراوات در سال ۲۰۲۲ می‌رسد. با این حال می‌توان چشم‌اندازی امیداورکننده را برای آن متصور شد، به طوری که با گسترش و متنوع‌تر شدن انرژی‌های تجدیدپذیر، انتظار می‌رود ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ترکیب برق جهان به ۷.۱ تراوات در سال ۲۰۴۰ برسد.  

صنعت حمل‌ونقل شبکه‌ای گسترده از اتومبیل‌ها، کشتی‌ها، هواپیماها و قطارها را در برمی‌گیرد و جزء لاینفک اقتصاد جهانی محسوب  می‌شود، که امکان جابه‌جایی کالا و افراد را در مقیاس گسترده فراهم می‌کند. از این رو می‌توان گفت که این صنعت پاسخگوی بخش قابل توجهی از تقاضای زنجیره تامین جهانی است و نقش مهمی در تجارت بین‌الملل ایفا می‌کند. امروزه این صنعت با پذیرش فناوری‌های پاک‌تر، سوخت‌های جایگزین و ترویج شیوه‌های حمل‌و‌نقل پایدار به سمت آینده‌ای پایدارتر و در راستای کاهش ردپای کربن در حال حرکت است، که نمود آن را می‌توان در هواپیماها و کشتی‌های مبتنی بر سوخت هیدروژن و قطارها و وسایل نقلیه الکتریکی مشاهده کرد.  

تاریخچه رشد اقتصادی کشور دانمارک به قرن ۱۷ میلادی باز می‌گردد. زمانی که کشاورزی و زراعت حرفه اصلی ساکنین این کشور بود اما اهمیت لجستیکی دانمارک برای سایر کشورهای اروپایی نظیر هلند، که به دنبال تجارت و راهیابی به حوزه اسکاندیناوی و دریای بالتیک بودند، زمینه رشد اقتصادی  این کشور را فراهم کرد. همچنین همسایگی با قدرت‌های بزرگ اروپا از جمله آلمان، انگلستان و هلند نیز به عنوان مزیدی بر علت توسعه اقتصادی این کشور تلقی می‌شود. همسویی با انقلاب صنعتی در قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی برای دانمارک، با پیشرفت‌های شگرفی در تولید ناخالص داخلی همراه بود و سبب شد تا این کشور از یک کشور مبتنی بر اقتصاد زراعتی، به کشوری صنعتی تبدیل شود. در نیمه نخست قرن بیستم، به دنبال جنگ‌های جهانی اول و دوم، اقتصاد دانمارک متاثر از شرایط وخیم منطقه یورو دچار رکود شد. اما در دوران پساجنگ، اقدامات مهمی در جهت اطلاحات اقتصادی انجام شده که به تولید ثروت انجامیده است.

اهمیت صنعت حمل‌ونقل و تاثیر آن بر ارتقای سطح اقتصادی کشور بر همگان آشکار است و مقوله زیرساخت سیستم‌های حمل‌ونقل نیز از گام‌های نخست بهبود شاخص‌های اقتصادی محسوب می‌شود. تحریم‌های اعمال‌شده و عدم توجه به فرصت‌های پیش‌رو از عوامل توسعه‌نیافتگی کشور در بخش سیستم‌های حمل‌ونقل به شمار می‌آیند. بنابراین امید است که با رفع چالش‌های موجود در سیستم‌های حمل‌ونقل و افزایش ظرفیت این صنعت، صنایع وابسته به صنعت مذکور نیز روندی صعودی را در توسعه طی کنند و منجر به ارتقای صنایع کشور شوند. همچنین با توجه به نقش و اهمیت فلزات اساسی در افزایش ظرفیت صنعت یاد‌شده، میزان قابل ملاحظه‌ای از فلزات اساسی در این مسیر مصرف می‌شوند. بنابراین، در خصوص اهمیت صنعت حمل‌ونقل و دورنمای این صنعت در توسعه‌یافتگی کشور، می‌توان سناریوهای مختلفی را در خصوص میزان مصرف فلزات اساسی در افزایش ظرفیت زیرساخت‌های سیستم‌های حمل‌ونقل پیش‌بینی کرد.

از زمان حفر نخستین چاه نفتی در سال ۱۲۸۷ تا کنون، برخی زیرساخت‌های صنعت نفت و گاز در کشور علی‌رغم تمامی محدودیت‌های بین‌المللی، پیشرفت قابل توجهی را تجربه کرده است. طبق آمارهای ارائه‌شده، حوزه اکتشاف و حفاری به منظور توسعه میادین جدید نفتی و گازی، از عملکرد مناسبی برخوردار نبوده، در حالی که وضعیت حفاری‌های تعمیراتی و تکمیلی نسبتا با ثبات بوده است. مجموع طول خطوط لوله انتقال نفت و گاز کشور حدود ۱۷ هزار کیلومتر گزارش شده که تقریبا معادل ۱.۳ درصد از طول کل خطوط لوله انتقال نفت و گاز جهان است. همچنین، ایران از ۵ پایانه نفتی و گازی در مناطق شمالی و جنوبی کشور برخوردار است که این مسئله ضمن ایجاد پویایی برای بخش انرژی کشور، امکان بهره‌برداری از فرصت سوآپ‌های نفتی و گازی را فراهم آورده است.  

دامنه فعالیت تاسیسات شبکه‌های گازرسانی بسیار گسترده است و شبکه توزیع در آخرین مرحله زنجیره تامین گاز قرار گرفته است. گاز طبیعی در بسیاری از سیستم‌های شهری، صنایع کارخانه‌ای و نیروگاهی به عنوان سوخت مصرفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین شبکه‌های توزیع نقش بسزایی در تامین انرژی بخش‌های مختلف دارند. پس از انتقال، گاز از خطوط لوله انتقال به ایستگاه‌های تقلیل فشار می‌رسد و پس از رسیدن به فشار استاندارد، به شبکه توزیع منتقل می‌شود. در این میان، لوله‎ها مجراهایی برای جابه‌جایی گاز محسوب می‌شوند که از دو بخش لوله‌های تغذیه و توزیع تشکیل شده‌اند. لوله‌های شبکه، به سبب حساسیت بالای انتقال گاز، عموما از فولاد ساخته می‌شوند.

بخش حمل و نقل از جمله فعالیت‌های اساسی و زیربنای رشد اقتصادی و لازمه تحول جامعه محسوب می‌شود و سهم فزاینده‌ای از انتشار گازهای گلخانه‌ای متعلق به همین بخش است. سیستم ریلی به‌عنوان یکی از مهمترین روش‌های حمل و نقل کمترین میزان انتشار آلاینده را دارد و زیرساخت‌های آن به‌عنوان یک شاخص مهم در بررسی میزان توسعه‌یافتگی کشورها در نظر گرفته می‌شود. واضح است که کشورهایی مانند چین و ایالات متحده آمریکا با اقتصادهای بزرگ بیشترین طول خطوط ریلی را نیز دارا هستند. در سمت مقابل کشور ژاپن نیز در سال‌های اخیر با تمرکز بر افزایش کیفیت زیرساخت‌های ریلی خود توانسته است در زمینه شاخص‌های کیفی خطوط ریلی از ایالات متحده آمریکا و چین پیشی بگیرد.

زندگی مدرن امروزی با اشتغال و مصرف پیش می‌رود، مسئله‌ای که با تجارت داخلی و بین‌المللی پیوند خورده است و این تجارت با تولید و ایجاد کالاها و خدمات سپس حمل‎ونقل آن‌ به بازارهای مصرف امکان‌پذیر می‌شود. خطوط ریلی تقریباً هر بخش صنعتی، عمده‌فروشی و خرده‌فروشی مبتنی بر منابع اقتصادی را به هم متصل می‌کند و چشم‌اندازی متمایز از آن‌که چگونه تجارت می‌تواند به اقتصاد جهانی قدرت دهد، ارائه می‌کند. شبکه راه‌آهن به‌عنوان یک وسیله کلیدی حمل‌ونقل، با اتصال بازارها، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ارتقای توسعه اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، به رشد تجارت بین‌المللی کمک شایانی کرده است. حمل و نقل ریلی جایگزینی مقرون به صرفه برای سایر روش‌های حمل و نقل، به ویژه برای محموله‌های فله و مسافت‌های طولانی، ارائه می‌دهد که این مسئله هزینه کلی کالا را کاهش می‌دهد.

سرنوشت کریدورهای اقتصادی را پیش از آن‌که مزیت‌های نسبی جریان‌های تجاری تعیین کنند، سیاست‌های ژئوپلتیکی تعیین می‌کند. برای مثال کشور روسیه در پاسخ به تحریم‌های اقتصادی به دنبال جایگزین‌کردن بازار‌های غرب با کشورهای آسیای میانه و شرقی است که به طور قابل توجهی بر نقشه راه تجارت جهانی تاثیر می‌گذارد.  ابتکار کمربند و جاده، یکی از بزرگترین پروژه‌های زیرساختی جهان است که پتانسیل بالایی در ترسیم مجدد الگوهای تجارت جهانی دارد. کمربند و جاده، یک استراتژی توسعه زیرساخت جهانی است که توسط دولت چین در سال ۲۰۱۳ برای سرمایه گذاری در بیش از ۱۴۰ کشور اتخاذ شده و بر اساس گفته‌ها می‌تواند به مهمترین ابزار سیاسی پکن در آینده تبدیل شود.

بسته به عوامل مختلفی همچون برخورداری از منابع طبیعی، اهمیت نظامی و پتانسیل‌های اقتصادی، مناطق جغرافیایی استراتژیکی در جهان وجود دارند. آبراهه‌های طبیعی یا کانال‌های ساخته شده به دست انسان که اقیانوس‌ها و دریاها را به هم متصل می‌سازند یکی از این مناطق به شمار می‌آیند که نقشی بسیار حساس را در توازن اقتصاد و تجارت کلیه کشورهای صنعتی و کشورهای ساحلی منطقه ایفا می‌کنند، چرا که سالانه حجم زیادی از تجارت بین‌الملل از طریق این آبراهه‌های باریک صورت می‌پذیرد و هر رخدادی که امنیت دریانوردی را در این مناطق تهدید کند به همان نسبت منافع این اقتصادها را به خطر می‌اندازد. همچنین ارزش اقتصادی این نقاط اغلب سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در تاسیسات بندری، زیرساخت‌های کشتیرانی و سایر صنایع مرتبط با دریانوردی را در این مناطق به دنبال دارد.

در عصر حاضر حفظ سلامتی جسمی و روانی اعضای جامعه به خصوص نیروی کار به یک پارامتر مهم برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان تبدیل شده است، چرا که کاهش بهره‌وری در نتیجه بروز نقصان در سلامتی نیروی کار می‌تواند تبعات سنگینی در سطح کلان برای جوامع به دنبال داشته باشد. از این رو، بسیاری از کشورها مبالغ قابل توجهی را صرف توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی به عنوان لازمه بهبود سطح عمومی سلامت جامعه می‌کنند. در ایران تنها طی دهه ۱۳۹۰، رقمی حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال از سوی دولت صرف توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی شده است. این مسئله با خود افزایش چشمگیر مصرف فلزات را به دنبال داشته است.

تلاش برای درمان بیماری‌ها و آسیب‌ها در قرون گذشته همواره وجود داشته است. اهمیت سلامتی در بهره‌وری اجتماعی و کیفیت زندگی، منجر به شکل‌گیری سازمان‌های ملی و بین‌المللی و طرح قوانینی شده است تا حوزه سلامت را به بخش دارای ساختار و نظام‌مند تبدیل کند. مروری بر آمارها نشان می‌دهد روند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و سلامتی کشورهای مختلف، تا حد زیادی به شاخص‌های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی آن‌ها وابسته است. در ادامه می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت علاوه بر کمک به ارتقای سطح سلامت جامعه و بهبود سیستم‌ها و زیرساخت‌های بهداشتی سبب رشد اقتصادی در جوامع نیز می‌شود. افزایش شدید مخارج دولت‌ها برای سلامت، زمینه‌ساز افزایش هزینه‌های بهداشتی به بالاترین سطح خود در طول تاریخ و رسیدن آن به حدود ۹ تریلیون دلار شد که تقریبا برابر با ۱۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان است.