مشاهده بیشتر
صادرات مواد معدنی منبع قابل توجهی از درآمد ارزی برای کشورها است که به ثبات اقتصادی و تامین مالی خدمات ضروری کمک میکند. از این رو میتوان معادن را سنگبنای توسعه اقتصادی در کشورهای سراسر جهان برشمرد. با توجه به این که برخی از مواد معدنی در ساخت تجهیزات الکترونیکی، هایتک و دفاعی مورد استفاده قرار میگیرند، بنابراین عرضه پایدار این منابع، در راستای تضمین رونق اقتصادی و امنیت کشورها به عنوان موضوعی حیاتی تلقی میشود. این در حالی است، که اغلب دیده میشود زنجیره تامین مواد معدنی در نتیجه منازعات اقتصادی میان کشورها با اختلالاتی همراه است، به طور مثال، در حالی که ایالات متحده آمریکا به واردات برخی از مواد معدنی از جمله عناصر نادر خاکی و گرافیت وابسته است، با این حال مناقشات تجاری با چین محدودیتهایی را در صادرات این منابع به ایالات متحده آمریکا به دنبال داشته است.
زغالسنگ را میتوان یکی از تامینکنندگان اصلی منابع انرژی جهان دانست. عدهای از کارشناسان معتقدند که در حال حاضر، به دلیل فراوانی منابع نفت و گاز ایران، سرمایهگذاری در معادن زغالسنگ کشور بهخوبی مورد توجه قرار نگرفته است. دسترسی نداشتن به تکنولوژیهای روز و کیفیت نامناسب ذخایر زغالسنگ از دیگر چالشهای اساسی این صنعت محسوب میشود. به نظر میرسد که با توسعه سرمایهگذاریها و مکانیزاسیون این صنعت و کاهش چشمگیر خطرها و ریسکهای احتمالی معادن زغالسنگ کشور، فرصت بسیار خوبی برای سرمایهگذاری در این حوزه به وجود خواهد آمد، سرمایهگذاری جدیدی که فرصت مناسبی را برای رونق صنعت زغالسنگ و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در این صنعت ایجاد خواهد کرد.
میزان تولید سالانه فلزات گرانبهای جهان تا سال ۲۰۲۰ برای طلا ۳ هزار و ۳۰۰ تن، نقره ۲۷ هزار تن، پالادیم ۱۲ هزار تن و پلاتین ۳ هزار و ۶۰۰ تن گزارش شده است. کشور چین با تولید سالانه ۴۲۰ تن طلا بزرگترین تولیدکننده در این عرصه برشمرده میشود. فلزات ارزشمند، همچون دیگر مواد معدنی در سطح جهان، تحت تاثیر خسارتهای مهمان ناخوانده یعنی کرونا قرار گرفتند. صنعت طلا و دیگر فلزات گرانبهای ایران نیز به دلیل ارتباط تنگاتنگ با بازارهای جهانی از تأثیرات این ویروس مصون نماندند. این گزارش رخدادهای جهانی و داخلی برخی فلزات گرانبها را مورد بحث و بررسی قرار داده و از نظرات فعالان این حوزه بهره گرفته است.
بسیاری از وسایل و ابزار مورد استفاده در زندگی و فعالیت انسان از فلز ساخته شدهاند. نیاز بشر امروز به فلز و محصولات فلزی انکارناپذیر است و محصولات فلزی یکی از ملزومات صنعت و زندگی شمرده میشوند. فلزات، به دلیل ویژگیهایی از جمله استحکام بالا، شکلپذیری مناسب و مقاومت کششی و فشاری خوب، در ساخت بسیاری از ابزارها و وسایل کاربردی عمومی و صنعتی به کار میروند. به این دلیل که محصولات فلزی یکی از آخرین حلقههای زنجیره تولید فلزات هستند، میتوانند ارزش افزوده بالایی ایجاد کنند. از این رو، توسعه سرمایهگذاریها و تولید این محصولات، که بخش پاییندستی صنایع فلزات هستند، تاثیرات مثبتی از جنبههای مختلف بر اقتصاد کشور خواهد داشت؛ زیرا هم نیاز داخلی کشور تامین میشود و هم حداکثر ارزش افزوده لازم ایجاد میگردد.
بروز یک بحران مالی متغیرهای اقتصادی و در نتیجه مولفههای اصلی بازار را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد، به نحوی که حتی میتواند منجر به شکلگیری یک رکود عمیق مقطعی در طول یک رونق اقتصادی شود. فولاد به عنوان یک کالای استراتژیک به واسطه این که استفاده اصلی از آن در بخش صنعت به خصوص ساختوساز و خودروسازی است، وابستگی بالایی به چرخههای اقتصادی، رکود و رونق اقتصادی، دارد. از این رو انتظار میرود در طول یک بحران مالی، بسته به شدت و مدت زمان بحران، بازار محصولات فولادی نیز مانند بازار سایر کامودیتیها تحت تاثیر قرار گیرد. کمااینکه بررسی دادههای تاریخی مربوط به تولید، تجارت و مصرف فولاد در طول بحران مالی سال ۲۰۰۸ نیز موید همین مسئله است.
جنگهای اقتصادی از جمله مهمترین رویدادهایی هستند که در دهههای گذشته به شدت بر زنجیرههای تامین جهانی تاثیر گذاشتهاند. در این میان، صنعت و بازار فولاد از رخداد منازعات اقتصادی بینصیب نبوده و در برهههای مختلف، رفتار نسبتا مشابهی را از خود نشان دادهاند. تحریمهای اقتصادی علیه روسیه در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، تاثیر منفی قابل توجهی بر تولید ناخالص داخلی و صنعت فولاد جهان از خود به جا گذاشت، به طوری که میزان تولید فولاد در مقیاس جهانی حدود ۲.۳ درصد کاهش پیدا کرد. جنگ تجاری میان ایالات متحده آمریکا و چین در سال ۲۰۱۸، تاثیر چندانی بر صنعت فولاد در جهان نگذاشت که از جمله دلایل آن میتوان به سهم بیش از ۵۰ درصدی چین از صنعت فولاد جهان و اتکای تقریبا ۱۰۰ درصدی سیاستهای اقتصادی این کشور به بازارهای داخلی خود اشاره کرد.
فرایند ریختهگری امکان تولید بسیاری از انواع قطعات فولادی با ابعاد و وزنهای مختلف و با انواع آلیاژها را ایجاد میکند. بسیاری از تجهیزات و قطعات مثل پمپها، کمپرسورها و توربینها فقط به این روش قابلتولید هستند. از مزایای قطعات فولادی ساختهشده به این روش میتوان به قابلیت انجام عملیات حرارتی، ماشینکاری و قابلیت جوشکاری با استحکام بالا اشاره کرد. با توجه به رشد ظرفیتهای صنعت فولاد در سالهای اخیر، به نظر میرسد که توسعه بخش ریختهگری فولاد گامی مهم و برجسته در مسیر تولید داخلی قطعات مورد نیاز، جلوگیری از واردات و خروج ارز از کشور و تکمیل زنجیره ارزش محصولات نهایی فولادی است.
آلودگیهای ناشی از سوختهای فسیلی، نگرانیهای ناشی از تخریب محیطزیست را در سالهای اخیر افزایش داده و مصرف انرژی در سالهای اخیر به سمت استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی تغییر کرده است. مس با توجه به ویژگیهای خاص و منحصربهفردی که دارد، فلزی مهم و پرکاربرد در توسعه زیرساختهای انرژی محسوب میشود. از این رو، مصرف مس جهان در سالهای اخیر به شدت افزایش یافته است و بهرغم تلاطمات فعلی در رشد اقتصاد جهانی و بحران مالی ۲۰۲۳ که گربیانگیر ایالات متحده آمریکا شده است، همچنان بازار پررونقی برای این فلز پیشبینی میشود. چین به عنوان بزرگترین مصرفکننده مس نقش بسزایی در بازار این فلز ایفا میکند، به طوری که پیشبینی میشود تقاضای این کشور بیش از بحرانهای مالی، بازار مس را در سالهای آینده تحت تاثیر قرار دهد.
در سالهای اخیر، مواد معدنی حیاتی (Critical minerals) عمدتا تحت تاثیر شتاب گرفتن روند انتقال انرژی و کربنزدایی، بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. لیتیوم، نیکل، کبالت، منگنز، گرافیت و عناصر نادر خاکی از راهبردیترین مواد معدنی حیاتی هستند، به طوری که ایجاد هرگونه اخلال در زنجیره تامین آنها میتواند تمامی تلاشها برای دستیابی به اهداف انتقال انرژی را با ناکامی مواجه سازد. در سال ۲۰۲۲، تقریبا ۱۴۶ هزار تن لیتیوم، ۳ میلیون و ۲۷۰ هزار تن نیکل، ۱۹۷ هزار تن کبالت، ۱۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تن منگنز، یک میلیون و ۶۸۰ هزار تن گرافیت و ۳۰۰ هزار تن نیز عناصر نادرخاکی تولید شده است. در مقایسه با سال ۲۰۰۵، تولید معدنی لیتیوم رشد ۶۰۸ درصدی، نیکل ۱۱۹ درصدی، کبالت ۲۴۰ درصدی، منگنز ۸۸ درصدی، گرافیت ۵۸ درصدی و عناصر نادر خاکی نیز رشد ۱۴۳ درصدی را تجربه کردهاند.
پاندمی ویروسی ناشناخته در جهان، باعث ایجاد نگرانیهایی در خصوص تقاضای فلزات شده است. همانطور که این معضل بر اقتصاد جهانی اثرگذار بوده است، بدون شک به تبع آن اقتصاد ایران هم تحت تاثیر قرار میگیرد. صنعت سرب و روی ایران و جهان، مانند دیگر صنایع فلزی، خسارات زیادی از کاهش تقاضا، در برخی موارد کاهش تولید و گاه مازاد عرضه بر تقاضا ناشی از پاندمی بیماری کویید ۱۹ متحمل شده است. تمام کشورهای دنیا اقداماتی را به منظور جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری در دستور کار خود قرار دادهاند که موجب تغییرات گستردهای در لجستیک، شیوههای کار و روشها در صنعت فلزات شده است. گزارش حاضر به بررسی رخدادهای صنعت سرب و روی ایران و جهان در دوران کرونا میپردازد.
با ظهور ویروس کرونا، بازار کالاهای اساسی با نوسان قیمتی بالایی روبهرو شدند که میتواند زمینهساز رکود اقتصادی جهان شود. تحلیلگران ارشد بازارها معتقدند که بیشینه تاثیر ویروس کرونا بر بازارهای نفت و فلزات صنعتی است. صنعت فلز سرخ نیز متاثر از این ویروس بوده و با تغییرات شدید در قیمت، عرضه و تقاضا مواجه شده است. شهرت فلز سرخ به عنوان شاخص اقتصادی در جهان بدان معناست که چشمانداز آن همیشه مورد توجه قرار میگیرد؛ زیرا این فلز طیف گستردهای از مصارف گوناگون را به خود اختصاص داده است. گزارش حاضر به بررسی تأثیرات ویروس کرونا در صنعت فلز سرخ ایران و جهان میپردازد.
گسترش ویروس کرونا اقتصاد جهان را از بسیاری جنبهها متاثر ساخته است. تعطیلی واحدهای صنعتی و کاهش قیمت و تقاضا برای مواد اولیه و منابع انرژی تنها بخشی از آثار اقتصادی شیوع کرونا هستند. صنعت فولاد نیز، به عنوان یکی از بخشهای تعیینکننده در اقتصاد دنیا، به دنبال تعطیلی بسیاری از فعالیتهای ساختوساز و خودروسازی که اصلیترین متقاضیان فولاد هستند، تا حد زیادی از شیوع این ویروس آسیب دیده است، به خصوص که محل شروع و گسترش این ویروس کشور چین بود که بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده فولاد جهان به شمار میرود.
