مشاهده بیشتر
صنعت باتری در ایران، از ابتدای تاسیس تا کنون، سرعت بسیار بالایی را در توسعه ظرفیتها تجربه کرده است، به طوری که در حال حاضر، ظرفیت تولید سالانه باتری در ایران بیش از نیاز کشور تخمین زده میشود. چالشهای متعددی پیشروی صنعت باتری کشور قرار دارد که از جمله مهمترین آنها سهم بالای باتریهای خارجی از بازار مصرف داخلی است؛ همچنین هماکنون بخش قابل توجهی از ظرفیتهای تولید باتری در داخل کشور خالی مانده است. آمارها در حالی نشان میدهد واردات باتری از سوی ایران تقریبا ۲۸ برابر صادرات آن است که ظرفیت صادرات سالانه ۳۲ تا ۳۳ میلیون عدد باتری در کشور وجود دارد.
با توجه به اهمیت گسترش استفاده از روش حملونقل ریلی به عنوان روشی کمهزینه، ایمن و پاک، توسعه صنایع ریلی و رونق فعالیت ساخت و تعمیر واگنها و قطارها مسئلهای مهم و کلیدی تلقی میشود. در ساخت بخشهای مختلف یک قطار، از لوکوموتیو و تجهیزات آن تا واگنها، به میزان قابلتوجهی از فولاد، مس و آلومینیوم استفاده میشود، به طوری که بخش عمده وزن یک قطار به فلزات مصرفی در آن تعلق دارد. با توجه به همین مسئله، رونق صنایع ریلی کشور را میتوان از منظر تاثیرات آن بر بازار فلزات کشور نیز مورد بررسی و بحث قرار داد.
ایران در تولید مواد اولیه و برخی از محصولات نیمهنهایی و نهایی مزایای بسیاری دارد. تولید سالانه بیش از ۲۵ میلیون تن فولاد خام، ۲۵۰ هزار تن کاتد مس و بیش از ۳۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم مواردی هستند که ایران در آنها مزیت جانبی دارد و اکنون باید بهره بسیار بیشتری از آنها در صنایع پاییندست و پرمصرف خود مانند صنعت خودرو ببرد. عوامل داخلی و خارجی بسیاری مانع از پیشتازی و توسعه صنعت خودرو و صنایع وابسته مانند صنعت تولید قطعات شدهاند. اگرچه از دهه گذشته تاکنون کشور در تولید بسیاری از قطعات پیشرفت کرده، تا خودکفایی کامل راه زیادی در پیش است.
صنعت خودروسازی در زمره صنایع سودآور و تعیینکننده در اقتصاد جهان به شمار میرود. با این حال، این صنعت در ایران نتوانسته است به جایگاه درخور و مناسبی در اقتصاد کشور دست یابد. سیاستهای داخلی و فشارهای خارجی و تحریمها امروز موجب شدهاند تا واحدهای فعال در حوزه خودرو با مشکلات و چالشهای پرتعدادی مواجه باشند، چالشهایی که تحقق اهداف پیشبینی شده در افق ۱۴۰۴ برای صنعت خودروسازی کشور را دشوار میسازند. در این گزارش، سناریوهای مختلف پیشِروی صنعت خودروسازی و تاثیر هریک از این سناریوها بر مصرف فلزات این صنعت مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته است.
توسعه حملونقل ریلی اساس توسعه صنعتی کشورها محسوب میشود. به همین دلیل یکی از مهمترین بخشهای برنامههای توسعه کلان کشور به حملونقل ریلی مربوط میشود. با این وجود به نظر میرسد به دلایل مختلفی از جمله عدم سرمایهگذاریهای لازم تردیدهایی در زمینه تحقق چشماندازهای این عرصه وجود دارد. در گزارش پیشرو براساس چشماندازهای ترسیمشده و احتمال وقوع آنها، سناریوهای مختلفی برای تعیین میزان فلز مصرفی در توسعه صنایع ریلی پیشبینی شده است.
بخش اعظم وزن یک خودرو را فلزات مصرفی در آن، بهویژه فولاد، تشکیل میدهد. اتاق، کابین، بدنه موتور و بسیاری از قطعات موتور از جنس فولاد و آلومینیوم ساخته میشوند. همچنین نمیتوان از میزان مس مصرفی در انواع تجهیزات الکتریکی خودروها چشمپوشی کرد. با توجه به این مسئله، بدیهی است که رشد تولیدات خودرو، با توجه به حجم فلزات مصرفی و آمار بالای تولیدات، تقاضای قابلتوجهی را برای فلزات مختلف ایجاد خواهد کرد.
به لحاظ تاریخی، صنعت خودرو یکی از بزرگترین بازارهای مصرف انرژی در جهان به شمار میرود و با توجه به این که برای تامین انرژی مورد نیاز خود تا حد زیادی به سوختهای فسیلی متکی بوده است، عامل محرکی در تقاضای روبهرشد نفت تلقی میشود. با حرکت جهان به سمت منابع انرژی پایدار، وسایل نقلیه زمینی با چالشهایی در انتقال از سوختهای فسیلی به سمت سوختهای جایگزین مواجه هستند، بنابراین نفت همچنان بیش از ۹۰ درصد از سوخت مورد نیاز خودروها را تامین میکند، این در حالی است که وسایل نقلیه الکتریکی به عنوان محرک اصلی تقاضا برای الکتریسیته در آینده ظاهر شدهاند. در حالی که تقاضای الکتریسیته وسایل نقلیه عددی بالغ بر ۱۳۴ تراوات ساعت را در سال ۲۰۲۳ به ثبت رسانده، اما براساس سناریوی انتشار صفر انتظار میرود که از مرز ۱.۷ هزار تراوات ساعت نیز در سال ۲۰۳۰ فراتر رود.
صنعت خودروسازی جهانی از زمان ساخت اولین وسایل نقلیه موتوری تاکنون، دستخوش تحولات عظیمی شده است. برخی از سازندگان اصلی خودرو با سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه به تکامل و توسعه فرایندهای تولید خودرو در این دوره کمک کردهاند. به طور مثال، فناوریهای خودرو را تا حد زیادی بهبود بخشیدهاند و با ایجاد تاسیسات تولیدی بزرگ امکان صرفهجویی در مقیاس تولید را فراهم آوردهاند. در حال حاضر نیز برخی از بازیگران اصلی این صنعت از جمله تویوتاموتورز و جنرال موتورز با سرمایهگذاری مشترک در کشورهای خارجی پاسخگوی تقاضای فزاینده مصرفکنندگان در سراسر جهان هستند. آمارها حاکی از آن هستند که تولیدکنندگان بزرگی مانند تویوتا موتورز، فولکس واگن، هیوندای موتورز و جنرال موتورز، بازار جهانی خودرو را در اختیار دارند و همواره در تلاش هستند تا جایگاه خود را در عرصه جهانی تثبیت کنند.
در گزارش پیشِرو میزان مصرف فلزات ناشی از توسعه ظرفیتهای واحدهای تولید بدنه و اتاق وسایل نقلیه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. این بخش یکی از اجزای مهم صنعت بزرگ و گسترده خودروسازی محسوب میشود که رونق و توسعه آن میتواند این صنعت را هم از لحاظ کمیت و رشد تولیدات و هم از لحاظ کیفیت محصولات بهبود ببخشد. بهعلاوه، توسعه ظرفیتهای واحدهای تولید بدنه و اتاق خودرو، همچون سایر واحدهای صنعتی، از جنبههای مختلف نظیر احداث ساختمانها و تاسیسات بزرگ و همچنین نیاز به ساخت ماشینآلات متعدد و پیشرفته موجب مصرف فلزات خواهد شد.
با رشد تقاضا برای خودروهای الکتریکی و صنایع الکترونیکی مصرفی و متعاقبا باتریهای قابل شارژ و با چگالی انرژی بالا، طیف متنوعی از تکنولوژیهای جدید باتری ظاهر شدهاند که از مواد معدنی مختلفی مانند لیتیوم، کبالت و نیکل ساخته میشوند. این مسئله تقاضا برای مواد خام را افزایش میدهند و از آنجایی که عرضه اولیه این فلزات همواره با محدودیتهایی مواجه است، موضوع بازیافت باتری که به ایجاد یک اقتصاد چرخشی و به حداقل رساندن پسماند کمک میکند مورد توجه قرار گرفته است. آمارها نشان میدهد چین با ظرفیت بازیافت بیش از ۵۰۰ هزار تن باتری در جهان پیشرو است و پس از آن اروپا و ایالات متحده آمریکا با ظرفیت بازیافت ۲۰۰ هزار تن باتری در سال، بخش قابل توجهی از ظرفیت بازیافت باتریهای جهانی را به خود اختصاص میدهند.
بازار جهانی خودرو از زمان توسعه خود در طول انقلاب صنعتی تاکنون با تقاضای در حال تغییر مصرفکنندگان همگام شده است و در حال حاضر بیش از ۹۲ میلیون خودرو در سطح جهانی به فروش میرسد. در چند سال گذشته گرایش فزایندهای به سمت توسعه خودروهای الکتریکی در سطح جهانی شکل گرفته است، به طوری که امروزه صنعت نوظهور خودروهای الکتریکی حدود ۱۸ درصد از بازار خودروها را به خود اختصاص میدهد. در حالی که بازار خودروهای الکتریکی در ابتدا به ایالات متحده آمریکا، اروپا و ژاپن محدود میشد، اما رشد بیسابقه بازار و صنعت خودرو چین در دو دهه گذشته این کشور را به بزرگترین بازار خودروهای الکتریکی، به ویژه خودروهای الکتریکی باتریدار (BEV) تبدیل کرده است.
بدنه و اتاق خودرو یکی از اجزای اصلی هشتگانه اتومبیل محسوب میشود که اسکلت اصلی خودرو را تشکیل میدهد و سایر قطعات و تجهیزات بر روی آن قرار میگیرند. به همین دلیل، طراحی بدنه خودرو با پیچیدگیها و دشواریهای خاصی همراه است. بدنه خودروها معمولا از ورقهای فولادی گالوانیزه ساخته میشوند. بخش عمدهای از وزن یک خودرو به بدنه آن تعلق دارد. با توجه به این مسئله، رشد تولید بدنه خودروها تقاضای بسیار بالایی را برای فولاد ایجاد خواهد کرد. در گزارش پیشِرو، ارزش فولاد مصرفی در تولید اتاق و بدنه برای نوسازی خودروها و همچنین تولید تریلرها و کاروانها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.
