مشاهده بیشتر
با ظهور ویروس کرونا، بازار کالاهای اساسی با نوسان قیمتی بالایی روبهرو شدند که میتواند زمینهساز رکود اقتصادی جهان شود. تحلیلگران ارشد بازارها معتقدند که بیشینه تاثیر ویروس کرونا بر بازارهای نفت و فلزات صنعتی است. صنعت فلز سرخ نیز متاثر از این ویروس بوده و با تغییرات شدید در قیمت، عرضه و تقاضا مواجه شده است. شهرت فلز سرخ به عنوان شاخص اقتصادی در جهان بدان معناست که چشمانداز آن همیشه مورد توجه قرار میگیرد؛ زیرا این فلز طیف گستردهای از مصارف گوناگون را به خود اختصاص داده است. گزارش حاضر به بررسی تأثیرات ویروس کرونا در صنعت فلز سرخ ایران و جهان میپردازد.
لولههای مورد استفاده در خطوط انتقال خوراک صنایع پتروشیمی از جنس فولاد هستند. از آنجا که برخی از واحدهای فعال در صنعت پتروشیمی ایران در نواحی دور از ذخایر نفت و گاز کشور واقع شدهاند، تامین خوراک آنها مستلزم احداث خطوط طولانی انتقال خوراک است. با توجه به برنامهریزیهای گسترده در زمینه توسعه صنایع پتروشیمی کشور در سالهای آینده و نیز بر اساس جانمایی این پروژهها در نواحی مختلف کشور، به نظر میرسد تقاضای زیادی برای احداث خطوط لوله ایجاد میشود که این مسئله دورنمای مناسبی را برای رشد تقاضای صنعت فولاد در سالهای آینده فراهم خواهد کرد. در گزارش پیشِرو به روند توسعه خطوط تامین خوراک برای صنایع پتروشیمی و تاثیرات آن بر مصرف فولاد کشور پرداخته میشود.
کانتینرسازی، به عنوان یکی از بخشهای وابسته به صنایع دریایی، سهم مهمی در مصرف فلزات (خصوصا فولاد) دارد. بر اساس پیشبینیها، انتظار میرود که تا سال ۱۴۰۵، میزان مصرف فولاد ناشی از فعالیت تولیدی واحدهای کانتینرسازی، نسبت به رقم برآوردشده برای سال ۱۳۹۷، رشد دوبرابری داشته باشد؛ هرچند میزان فعالیت این بخش از صنعت، که به شرایط تجاری کشور وابسته است، تحت تاثیر عواملی همچون تحریمهای بینالمللی و نیز شیوع ویروس کرونا قرار گرفته است و هر گونه تغییری در این عوامل میتواند میزان پیشبینیشده را افزایش یا کاهش دهد.
توسعه و رشد صنایع غذایی و آشامیدنی تقاضایی از فلزات را در بخشهای مختلفی از جمله بستهبندی محصولات، توسعه زیرساختهای مورد نیاز و در نهایت در بخش تجهیزات و ماشینآلات ایجاد میکند. ارزش کل فلزات مصرفشده ناشی از توسعه و تولیدات صنایع غذایی و آشامیدنی کشور در آخرین سال از دوره مطالعهشده حدود ۵۶۰ میلیون دلار بود که در خوشبینانهترین حالت، انتظار میرود این رقم تا سال ۱۴۰۵ به حدود یک میلیارد و ۲۷۳ میلیون دلار افزایش یابد.
اهمیت توسعه صنایع ساختمانی در اقتصاد کشور را میتوان از چندین جنبه مورد بررسی قرار داد. نخست، صنعت مذکور از مهمترین بخشهای زیرساختی صنعت ساختوساز به شمار میآید و توسعه آن میتواند ساختوساز کشور را تا حد قابلملاحظهای از واردات و وابستگی به کشورهای دیگر بینیاز کند. از طرف دیگر، با توجه به شرایط فعلی کشورهای همسایه خصوصا عراق و افغانستان، بازار بزرگی برای این محصولات در نزدیکی مرزهای کشور وجود دارد که استفاده از این فرصت مستلزم سیاستگذاری مناسب به منظور رشد کمّی و کیفی تولیدات و تنوعبخشی به محصولات است.
گازهای استخراجشده از چاهها دارای اجزای مختلفی از هیدروکربنهای سبک و سنگین هستند. این گازها به منظور اجرای عملیات جداسازی و فرآوری به پالایشگاهها منتقل میشوند. در پالایشگاه، اجزای مختلف گاز جداسازی میشوند. این محصولات به عنوان منابع انرژی و یا مواد اولیه و واسطه در بخشهای پاییندست برای ساخت محصولات با ارزش افزوده بالا کاربرد دارند. با توجه به ذخایر غنی گاز ایران، احداث پالایشگاههای گازی در کشور ضروری به نظر میرسد. توسعه پالایشگاهها کمک زیادی به بهرهمندی از منابع گازی خواهد کرد. فولاد زنگنزن اصلیترین ماده اولیه احداث این واحدهای صنعتی به شمار میرود.
تجهیزات ساختمانی و زیرساختی در واقع محصولات ساختهشدهای هستند که به شکلهای مختلف در احداث ساختمانها و زیرساختهای مختلف به کار گرفته میشوند. ایران پتانسیلهای مناسبی برای خودکفایی در تولید این تجهیزات و حتی حضور در بازارهای خارجی دارد و در این مسیر برنامهریزیهای مختلفی نیز انجام شده است. با این حال، سالانه صدها میلیون دلار صرف واردات تجهیزات ساختمانی و زیرساختی میشود که امکان ساخت آنها در داخل کشور وجود دارد؛ مسئلهای که موجب میگردد سالانه میزان قابل توجهی از فلزات اساسی در قالب این محصولات به کشور وارد شود.
صنعت کشاورزی از جنبههای مختلفی مانند تامین امنیت و سلامت غذایی، رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد فرصتهای شغلی اهمیت دارد. این صنعت برای کشورهای کمتر توسعهیافته، که برای رشد و پیشرفت اقتصاد خود به تولید ناخالص داخلی بیشتری نیاز دارند، اهمیتی دوچندان مییابد. استفاده از سیستمهای مکانیزه برای کشت محصولات و پرورش انواع دام، طیور و ماهیها نقش بسزایی را در توسعه کشاورزی ایفا میکند. ایجاد و توسعه ظرفیتهای جدید برای افزایش بهرهبرداری از بخشهای مختلف این صنعت مستلزم مصرف حجم قابل توجهی از فلزات است. بر همین اساس، برای افزایش ظرفیتهای تولید صنایع کشاورزی مطابق با برنامه توسعه کشور، میتوان چشماندازهای مختلفی را برای مصرف فلزات در کشور متصور بود.
پیکربندی جوامع امروزی اساسا بر اساس محصولات معدنی فلزی و غیرفلزی بنا شده است و این محصولات در تمام حوزهها، بهخصوص در عرصه صنعت، بسیار اهمیت دارند. از آنجا که تولیدات صنایع فلزات اساسی و محصولات معدنی غیرفلزی به نوعی در ساخت و فرایند تولید اغلب کالاها کاربرد دارند، این صنعت میتواند محرکی برای توسعه صنایع دیگر باشد. امروزه انتظار میرود که با رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، تقاضای جهانی محصولات معدنی فلزی و غیرفلزی افزایش یابد. با توجه به اینکه ایران از مزیتهای نسبی برای تولید محصولات این صنایع برخوردار است، توسعه این صنایع میتواند تاثیر بسزایی در رشد اقتصادی و به دنبال آن، افزایش رفاه و بهبود کیفیت سطح زندگی افراد جامعه داشته باشد.
بازار نیروی کار جزء جدانشدنی هر اقتصاد است و ارتباطی پیچیده با بازارهای سرمایه، کالا و خدمات دارد. این بازار با نرخ بیکاری، بهرهوری، نرخ مشارکت، درآمد کل و تولید ناخالص داخلی (GDP) ارتباط مستقیم دارد. رسیدن به یک دید کلان از بازار کار ممکن است دشوار باشد، اما نرخهای مرتبط با بازار کار میتواند به سرمایهگذاران، اقتصاددانان و سیاستگذاران ایدهای از سلامت اقتصاد بدهد. براي رسيدن به تعادل در این بازار، ضمن توجه به طرف عرضه، بايد به طرف تقاضاي نيروي كار نيز توجه کرد. در اقتصاد ايران، به علت وجود مازاد عرضه نيروي كار، عملا ميزان تقاضا برای نيروي كار نقش مهمتري در ايجاد تعادل بازار كار دارد. برای ایجاد این تعادل، یکی از نهادههای مهم در زمینه ایجاد اشتغال و افزایش تقاضا برای نیروی کار، فلزات و صنایع مرتبط با آن هستند.
صادرات به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، از جمله امارات متحده عربی، کویت، قطر، بحرین و عربستان سعودی، با توجه به موقعیت جغرافیایی این کشورها نسبت به ایران، دارای مزایای بسیاری است. در این میان، شرایط ویژه تجاری در کشور امارات متحده عربی را میتوان فرصتی برای ورود به بازارهای دیگر نیز قلمداد کرد. این امر برای ایران، که با چالشها و مسائل گوناگونی از جمله اِعمال تحریمها و مشکلات انتقال پول روبهرو است، اهمیت دوچندانی مییابد. با این حال، مسائل سیاسی همواره بر تجارت با سایر کشورها اثر گذار بودهاند که در خصوص این کشورها نیز الگویی مشابه به چشم میخورَد. به همین دلیل، میتوان گفت که بسیاری از ظرفیتهای موجود در این حوزه همچنان بیاستفاده باقی ماندهاند.
در عصر حاضر، گردشگری به دلیل آن که تاثیر بسزایی بر صنایع دیگر دارد و در عین حال خود زمینه ایجاد اشتغال و افزایش درآمد ارزی را فراهم میکند، به یک فاکتور اساسی در رشد و توسعه اقتصادی تبدیل شده و از این رو برای کشورهای در حال توسعه اهمیت ویژهای پیدا کرده است. ایران نیز به عنوان کشوری درحال توسعه و با جاذبههای گردشگری متنوع، در طول سالهای گذشته با تخصیص اعتباراتی به زیرساختهای گردشگری قدم در راه توسعه گردشگری کشور گذاشته است. بررسی آمارهای ارائه شده از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گویای آن است که طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ میزان اعتبارات تخصیصیافته به زیرساختهای گردشگری کشور در یک روند مشخصی قرار نداشته و تحت تاثیر روابط بینالمللی و ثبات سیاسی کشور با فراز و نشیبهایی همراه بوده است.
