مشاهده بیشتر
ایران به عنوان یک اقتصاد در حال توسعه بیش از یک قرن است که مسیر رشد و توسعه صنعتی خود را در جهان آغاز کرده است. با این حال در طول مسیر رشد اقتصادی خود با چالشهایی از جمله تحولات سیاسی و تحریمها و فشارهای بینالمللی مواجه شده که برای مدتها رشد اقتصادی کند، سطوح بالایی از نرخ تورم و کاهش درآمدهای صادراتی را برای ایران رقم زدهاند. طی چند سال گذشته ایران تلاش کرده است تا با گسترش شبکههای تجاری خود از طریق همکاریهای بینالمللی با سایر بازارهای نوظهور و مهم، خلا ناشی از درآمدهای نزولی نفت به مقاصد سنتی را جبران کند و با گسترش توان تولید صنعتی خود، رشد بخش صادرات را بیش از پیش سرعت ببخشد. مروری بر آخرین آمارها نیز مهر تاییدی بر روندهای روبهرشد فعالیتهای اقتصادی و تجاری ایران در یک سال گذشته است.
صنعت ساختمانسازی یکی از صنایع مهم و تاثیرگذار در اقتصاد کشور به شمار میرود و با توجه به حجم صنایع بالادستی و پاییندستی وابسته نظیر کانیهای غیرفلزی و فلزات اساسی، رونق این صنعت میتواند نقش مهمی در به حرکت درآمدن چرخ صنعت و ایجاد اشتغال در کشور داشته باشد. با توجه به میزان قابل توجه فلزات مصرفی در احداث یک ساختمان از قبیل فولاد، آلومینیوم و مس، رونق این صنعت، تحولی اساسی در مصرف فلزات در کشور ایجاد خواهد کرد. در همین راستا در این گزارش، بر اساس شرایط صنعت ساختمانسازی در سالهای آتی، میزان مصرف فلزات در این صنعت در سه سناریو مورد بررسی قرار میگیرد.
در بخشهای مختلف احداث یک ایستگاه مترو انواع گوناگونی از فلزات مصرف میشوند. فولاد ماده اولیه اصلی احداث سازه ایستگاه در زیر سطح زمین خواهد بود تا بتواند در طولانیمدت، پایداری ایستگاه را تضمین کند. بهعلاوه، در یک ایستگاه مترو، تجیهزات مختلفی برای سهولت استفاده و رفاه افراد پیشبینی میشود که بخش بزرگی از این تجهیزات نظیر صندلیها، نردهها و ... از انواع مختلف فولاد و همچنین آلومینیوم هستند. همچنین تجهیزات برقرسانی و روشنایی در ایستگاههای مترو نیز دیگر منبع مصرف فلزاتی نظیر مس، فولاد و آلومینیوم است.
آشپزی و فرایند پختوپز در دنیای مدرن امروزی به یکی از حوزههای ظهور تکنولوژی تبدیل شده است و ماشینهای عملآوری غذا در سالهای اخیر، از لحاظ فناوری ساخت، با سرعت زیادی رشد یافتهاند. این لوازم و ماشینها آشپزی را از امری طولانی و خستهکننده به فعالیتی پرسرعت و جذاب تبدیل کردهاند. مزایای متعدد ماشینهای عملآوری غذا زمینهساز افزایش تقاضا و به تبع آن، افزایش تولید این محصولات شده است. از آنجا که در بدنه و قطعات این محصولات به طور گسترده از فلزات اساسی فولاد، مس و آلومینیوم استفاده میشود، میتوان میزان تولیدات این عرصه را از منظر تاثیر بر بازار فلزات کشور بررسی کرد.
هر انسان در محیط زندگی و کسبوکار خود از ابزارها و وسایل مختلفی استفاده میکند. این ابزارها باید به گونهای ساخته شوند تا بر اثر استفاده مکرر، فرسوده نشوند. از این رو، بسیاری از وسایل مصرفی انسان یا کاملا فلزی هستند یا از فلزات در ساخت آنها استفاده شده است. با توجه به تنوع محصولات و روند روبهرشد تقاضا برای کالاهای مصرفی بادوام، این بازار فرصت مناسبی را برای واحدهای فعال در این عرصه فراهم میکند تا با تولید محصولاتی جدیدتر و با کیفیتِ بالاتر، در کنار بالا بردن سطح زندگی انسان، فروش محصولات خود را توسعه دهند و موجب ارزآوری و اشتغالزایی در کشور شوند. در این گزارش ارزش فلزاتی که در قالب انواع کالاهای مصرفی بادوام به کشورهای خارجی صادر میشود مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
ایران در تولید مواد اولیه و برخی از محصولات نیمهنهایی و نهایی مزایای بسیاری دارد. تولید سالانه بیش از ۲۵ میلیون تن فولاد خام، ۲۵۰ هزار تن کاتد مس و بیش از ۳۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم مواردی هستند که ایران در آنها مزیت جانبی دارد و اکنون باید بهره بسیار بیشتری از آنها در صنایع پاییندست و پرمصرف خود مانند صنعت خودرو ببرد. عوامل داخلی و خارجی بسیاری مانع از پیشتازی و توسعه صنعت خودرو و صنایع وابسته مانند صنعت تولید قطعات شدهاند. اگرچه از دهه گذشته تاکنون کشور در تولید بسیاری از قطعات پیشرفت کرده، تا خودکفایی کامل راه زیادی در پیش است.
بخش اعظم انرژی مصرفی در جهان به سوختهای فسیلی اختصاص مییابد و به همین دلیل، امروز مقوله نفت سیاست بینالمللی در جهان را تا حد زیادی تحتالشعاع قرار داده است. مسئله دسترسی ارزان و آسان، تامین انرژی برای مصرفکنندگان و نیز امنیت مسیرهای انتقال انرژی برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان بسیار مهم است. در این میان، ایران از سه ویژگی برجسته برای نقشآفرینی در بازار جهانی نفت و گاز جهان برخوردار است: نخست، برخورداری از ذخایر فراوان انرژیهای فسیلی؛ دوم، قرار گرفتن در مرکز بیضی انرژی جهان؛ سوم، موقعیت ژئوپلیتیکی مناسب و قرار گرفتن در محل تلاقی سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا. برخورداری از چنین شرایطی مزیتهای فراوانی را برای حضور پررنگ در بازار انرژی جهان ایجاد کرده است. یکی از موارد مهم در این زمینه، برخورداری از زیرساختهای مناسب و توسعه پایانههای صادراتی نفت است که توجه به آن گام بلندی در مسیر افزایش ظرفیتها، رفع چالشها و کاهش هزینهها خواهد بود.
امروزه، به سبب تحولات در صنعت خودروسازی، تردد در مسافتهای طولانی امکانپذیر شده است. با توجه به اینکه رفتوآمد در مسیرهای طولانی موجب خستگی رانندگان میشود و این مسئله در بروز حوادث جادهای نیز بسیار تاثیر میگذارد، وجود مجتمعهای خدماتی ـ رفاهی در فواصل مناسب در جادهها بسیار اهمیت دارد. وجود پاسگاههای پلیسراه نیز برای ایجاد نظم و کنترل رعایت مقررات ترافیکی ضروری است. از این رو، ساختمانهایی برای استقرار نیروهای پلیس و ارائه خدمات بینراهی احداث میشوند. مسئله مهم دیگر در جادهها، تعمیر و نگهداری این زیرساختهای حملونقل است که اجرای آن به راهدارخانهها نیاز دارد. با توجه به نقش استراتژیک این واحدها در نظم، امنیت و رفاه جادهها، احداث و استقرار آنها در جادههای کشور ضروری است.
اهمیت مقوله زیرساختهای انرژی و آب در هموار ساختن مسیر توسعه صنعتی و اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. با این حال، ظرفیتهای فعلی فاصله قابل توجهی با اهداف پیشبینیشده در برنامههای توسعه کشور دارد که دلیل آن را باید در کاهش شدید سرمایهگذاریها در این حوزه جستوجو کرد. توسعه زیرساختهای تامین انرژی و آب، شامل تولید برق و گاز، تصفیهخانههای آب، خطوط انتقال و توزیع برق و لولههای انتقال و توزیع برق و گاز، مستلزم مصرف حجم قابل توجهی از فلزات مختلف است. بر همین اساس و بر مبنای اهداف پیشبینیشده برای توسعه زیرساختهای انرژی در برنامه توسعه کشور، میتوان سناریوهای مختلفی را برای مصرف فلزات در افزایش ظرفیت زیرساختهای انرژی و آب کشور پیشبینی کرد.
اهمیت صنعت حملونقل و تاثیر آن بر ارتقای سطح اقتصادی کشور بر همگان آشکار است و مقوله زیرساخت سیستمهای حملونقل نیز از گامهای نخست بهبود شاخصهای اقتصادی محسوب میشود. تحریمهای اعمالشده و عدم توجه به فرصتهای پیشرو از عوامل توسعهنیافتگی کشور در بخش سیستمهای حملونقل به شمار میآیند. بنابراین امید است که با رفع چالشهای موجود در سیستمهای حملونقل و افزایش ظرفیت این صنعت، صنایع وابسته به صنعت مذکور نیز روندی صعودی را در توسعه طی کنند و منجر به ارتقای صنایع کشور شوند. همچنین با توجه به نقش و اهمیت فلزات اساسی در افزایش ظرفیت صنعت یادشده، میزان قابل ملاحظهای از فلزات اساسی در این مسیر مصرف میشوند. بنابراین، در خصوص اهمیت صنعت حملونقل و دورنمای این صنعت در توسعهیافتگی کشور، میتوان سناریوهای مختلفی را در خصوص میزان مصرف فلزات اساسی در افزایش ظرفیت زیرساختهای سیستمهای حملونقل پیشبینی کرد.
در جهان امروز، لازمه بقا و توسعه هر صنعت، برنامهریزی در راستای تامین قطعات یدکی و مواد مصرفی آن است. واحدهای پتروشیمی و پالایش نفت و گاز، به عنوان یکی از بخشهای اثرگذار در اقتصاد جهان، مجموعهای پیوسته از فرایندها و تجهیزات مختلف را در خود جای میدهند. از این رو، توسعه صنایع پشتیبان بخش پتروشیمی نقشی تعیینکننده در عملکرد واحدهای پتروشیمی کشورها خواهد داشت؛ زیرا تامینِ بهموقع و مناسب قطعات یدکی و مواد مصرفی مورد نیاز در بهبود فرایند تولید و کاهش قیمتِ تمامشده محصولات نقشی کلیدی خواهد داشت. این مسئله در مورد صنعت پتروشیمی ایران، که سالهاست با چالش تحریمها دست و پنجه نرم میکند، اهمیت بیشتری دارد و توسعه این بخش، عنصری کلیدی برای توسعه و افزایش بهرهوری صنعت پتروشیمی کشور به شمار خواهد رفت.
فلزات از دیرباز نقش اصلی را در ساخت کشتیهای مختلف ایفا میکردهاند. در گذشته، به منظور جلوگیری از ورود آب و نیز برای دستیابی به استحکام و مقاومت بالا در مقابل شرایط دشوار دریانوردی، از فلزات گوناگونی در ساخت کشتیها استفاده میشد. امروز نیز، بهرغم پیشرفتها در زمینه تولید مواد مختلف، کماکان فولاد اصلیترین عنصر ساخت کشتیها برشمرده میشود. ساخت انواع کشتیهای بزرگ و بسیار سنگین، که بخش عمده وزن آنها را فولاد تشکیل میدهد، نمایانگر تقاضای بسیار بالای صنعت کشتیسازی برای فلزات گوناگون، خصوصا فولاد است و در همین راستا، برنامهریزی برای توسعه صنعت کشتیسازی کشور موجب خواهد شد تا تقاضای قابل توجهی برای این فلز ارزشمند در داخل کشور ایجاد شود.
