مشاهده بیشتر
پیشرفت فناوری‌ها در ابعاد مختلف صنعت، موجب پدید آمدن ابزار و وسایل متنوع با هدف پیشبرد بهتر فعالیت‌ها در محیط‌های صنعتی و تسهیل فعالیت‌های نیروی انسانی شده است. تجهیزات بالابرنده و جابه‌جاکننده از جمله ماشین‌آلاتی به شمار می‌روند که نقش اساسی در فعالیت‌های صنعتی ایفا می‌کنند، به طوری که امروزه جزوی جدایی‌ناپذیر از صنعت هستند. وزن بالای مواد اولیه و محصولات میانی در اغلب صنایع، جابه‌جایی و انبار کردن آن‌ها را دشوار ساخته است. از این رو، با به‌کارگیری این ماشین‌آلات، صرفه‌جویی در وقت، هزینه و انرژی رقم می‌خورد. ضرورت استفاده از این تجهیزات در صنعت موجب شده است تا تولید آن‌ها مورد توجه قرار بگیرد.
به طور کلی، ماشین‌ابزارها نوع خاصی از ماشین‌آلات صنعتی به شمار می‌روند که در تولید و شکل‌دهی قطعات فلزی و سخت به کار گرفته می‌شوند. اساس کار این ماشین‌ها فرایندهای مکانیکی است و با روش‌هایی مختلف، روی قطعات شکل‌دهی یا براده‌برداری انجام می‌دهند. اولین ماشین‌‌ابزاری که مورد استفاده قرار گرفت یک ماشین تراش بود که با عوض کردن چرخ‌دنده‌های تعبیه‌شده روی محور اصلی و محور پیچ‌بری، می‌توانست پیچ‌های مختلفی را بسازد. کار با این ماشین‌ابزار به صورت دستی و به همین دلیل، استفاده از آن بسیار دشوار بود. امروزه این ماشین‌آلات شکل پیچیده‌تری به خود گرفته‌اند و به سبب اتوماتیک بودن و کنترل به وسیله کامپیوترها، کار با آن‌ها بسیار آسان شده است.
در هر واحد صنعتی، تجهیزات و ماشین‌آلات مختلفی به کار گرفته می‌شود و عملکرد مناسب این ماشین‌آلات عامل بسیار مهمی در بهره‌وری کل مجموعه به حساب می‌آید. از این رو، لازم است تا در ساخت تجهیزات صنعتی، استانداردهای خاصی مد نظر قرار بگیرد و این محصولات مطابق با آخرین فناوری‌های روز ساخته شوند. در ایران نیز اگرچه بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی از کشورهای خارجی خریداری می‌شوند، بدیهی است که حرکت به سمت تولید این تجهیزات گام بلندی به سمت بی‌نیازی به خارج از کشور و توسعه اقتصادی خواهد بود.
کوره‌ها یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین تجهیزات در صنایع مختلف و علوم آزمایشگاهی به شمار می‌روند. با توجه به تعاریف ارائه‌شده، کوره‌ها از جمله وسایل یا محل‌هایی هستند که در آن‌ها حرارت لازم برای ذوب مواد و تولید محصولات ایجاد می‌شود. در صنایع سنگین مانند نفت و گاز، پتروشیمی، تولید فلزات، ریخته‌گری، تولید مصالح ساختمانی مانند سرامیک‌سازی، سیمان و واحدهای شیمیایی کوره‌های صنعتی، متناسب با نوع فرایند و نحوه عملکرد، کوره‌ها در ابعاد مختلف به کار گرفته می‌شوند. مشعل‌ها از مهم‌ترین تجهیزات احتراق در کوره‌ها به شمار می‌روند. عمده کاربرد مشعل‌ها در کوره‌های پخت سرامیک، آهک، آجر و نسوزها، کوره‌های ذوب شیشه، کوره‌های عملیات حرارتی و ذوب فلزات آهنی و غیرآهنی، خشک‌کن‌های صنعتی برای مصارف مختلف و زباله‌سوزهای صنعتی است. در گزارش پیشِ‌رو، روند توسعه ظرفیت‌ها و تولید کوره‌ها و مشعل‌های صنعتی در کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد.
از دو صنعت معدن و ساختمان به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها یاد می‌شود. این دو صنعت، با قدمتی طولانی، نقش بسزایی در توسعه زیرساختی و صنعتی هر کشور ایفا می‌کنند. با توجه به حجم وسیع فعالیت‌های این دو صنعت، ماشین‌آلات مورد استفاده در آن‌ها از ویژگی‌های خاصی برخوردار هستند و در زمره تجهیزات صنعتی پیشرفته جهان قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زمینه توسعه ظرفیت‌ها و تولید ماشین‌آلات ساختمانی و معدنی کشور انجام شده، اما کماکان بخش معدن و ساختمان کشور تا حد زیادی وابسته به استفاده از ماشین‌آلات خارجی است.
ماشین‌آلات و ادوات ابتدایی و ساده از دیرباز در بخش کشاورزی به منظور تسهیل امور مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این ماشین‌آلات و تجهیزات با گذشت زمان تغییرات زیادی کردند و پیشرفت‌های چشمگیری در ساختار آن‌ها حاصل شد؛ همچنین پیش‌بینی‌ها حاکی از گسترش فناوری‌های پیچیده در آینده این ماشین‌هاست. پیشرفت در فناوری ماشین‌آلات کشاورزی یکی از مولفه‌هایی است که با تکیه بر آن می‌توان سرعت شکوفایی و توسعه زراعت و کشاورزی را با شتاب بیشتری همراه ساخت. امروزه افزایش جمعیت و اهمیت بیشتر امنیت غذایی و نیاز به تولید محصولات فراوان و ارزان باعث شده است تا ماشین‌آلات نقشی کلیدی در بخش کشاورزی ایفا کنند. اهمیت فناوری در افزایش تولید محصولات کشاورزی لزوم توسعه زیرساخت‌ها و تولید این ماشین‌آلات در کشور را بیش از پیش نمایان کرده است. با توجه به کاربرد گسترده فلزات در فرایند ساخت ماشین‌آلات کشاورزی، خودکفایی در تولید آن‌ها علاوه بر تاثیر زیادی که بر توسعه بخش کشاورزی دارد، موجب رونق چشمگیر در صنایع فلزی کشور نیز می‌شود.
صنعت ذوب و ریخته‌گری فلزات از جمله مهم‌ترین صنایع سنگین در اقتصاد دنیا برشمرده می‌شود. در این صنعت از روش‌های مختلفی برای استخراج فلزات از دل مواد معدنی و تولید محصولات نیمه‌ساخته فلزی استفاده می‌شود که هریک از این روش‌ها از مکانیسم منحصربه‌فردی برخوردار هستند و بسته به نحوه عملکرد، از ماشین‌آلات و تجهیزات مختلفی بهره می‌گیرند. صنعت متالورژی ایران در سال‌های اخیر روندی روبه‌رشد را تجربه کرده که این امر افزایش تقاضا برای ماشین‌آلات این صنعت را در پی داشته است. بدیهی است که توسعه ظرفیت‌های تولید ماشین‌آلات صنعت متالورژی و رشد آمار تولیدات این تجهیزات می‌تواند نقش مهمی در پیمودن مسیر توسعه این صنعت ایفا کند. همچنین، با توجه به حجم فلزات مصرف‌شده در توسعه ظرفیت‌ها و تولید ماشین‌آلات یادشده، می‌تواند تا حد زیادی موجب افزایش مصرف فلزات در کشور شود.
رشد صنعت ماشین‌آلات، به سبب نقش زیرساختی‌ای که در توسعه صنایع کشور دارد، همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان قرار داشته است. با این حال، ناتوانی تولید برخی از ماشین‌آلات خاص و دسترسی نداشتن به تکنولوژی‌های به‌روز موجب شده است تا بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع کشور خارجی باشند. البته بررسی روند چند سال اخیر حاکی از بهبود نسبی این شرایط است. با این حال، کماکان فاصله زیادی با حد مطلوب وجود دارد و ایران همچنان به جای یک صادرکننده قدرتمند، واردکننده ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی به حساب می‌آید.
تامین مایحتاج واحدهای صنعتی یکی از عوامل مهم و ثمربخش در پیشرفت اقتصادی و صنعتی محسوب می‌شود. تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی، به دلیل نقش مهمی که در افزایش کیفیت، سرعت تولید و بهره‌وری واحدهای صنعتی ایفا می‌کنند، علاوه بر تاثیراتی که بر صنعت می‌گذارند، یکی از بخش‌های موثر بر اقتصاد نیز به شمار می‌روند. به دلیل بالا رفتن تقاضا برای تجهیزات مورد استفاده در صنایع مختلف، تولید این محصولات به صنعتی سودآور تبدیل شده است و تولیدکنندگان سعی دارند تا با طراحی و تولید ماشین‌آلاتی پیشرفته‌تر، در بازارهای جهانی به شکل گسترده‌تری نقش‌آفرینی کنند.
امروزه ماشین‌آلات صنعتی نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند و می‌توان اذعان داشت که در حال حاضر هیچ محصولی بدون استفاده از ماشین‌آلات باکیفیت و پیشرفته نمی‌تواند قابلیت تولید و رقابت داشته باشد. تاثیر حضور ماشین‌آلات صنعتی در بهبود هزینه و راندمان تولید باعث شده است که تقاضای زیادی برای آن‌ها در سال‌های اخیر ایجاد شود. با توجه به اینکه بخش عمده وزن ماشین‌آلات صنعتی به فلزات مصرفی آن‌ها تعلق دارد، افزایش تولید آن‌ها می‌تواند به افزایش مصرف فلزات بینجامد. همچنین توسعه این صنعت از لحاظ احداث ساختمان و تامین زیرساخت‌ها و تجهیزات نیز تقاضای قابل‌توجهی برای فلزات اساسی ایجاد خواهد کرد.
به عقیده بسیاری از کارشناسان، تامین پایدار غذا مهم‌ترین مولفه برای تداوم بقا و توسعه جوامع بشری محسوب می‌شود و این امر اهمیت صنعت غذا در اقتصاد جهان را افزایش داده است. به همین دلیل، در دهه‌های گذشته، به سبب گسترش جمعیت و کمبود منابع اولیه در بسیاری از کشورها، تجهیزات و ماشین‌آلاتی کارآمد با هدف بهینه‌سازی روش‌های تولید در صنایع غذایی پدید آمده‌اند. امروزه ماشین‌آلات پیشرفته ابزار اصلی تولید محصولات غذایی به شمار می‌روند و نقشی اساسی در افزایش بازدهی فرایند تولید و کیفیت محصولات غذایی ایفا می‌کنند. بدیهی است که با گسترش صنایع غذایی در جهان، تقاضا برای این ماشین‌آلات نیز روندی روبه‌رشد خواهد داشت و افزایش تولید و توسعه ظرفیت‌های تولید ماشین‌آلات صنایع غذایی از جنبه‌های گوناگون بر مصرف فلزات تاثیرگذار خواهد بود.
صنعت نساجی، از لحاظ اشتغال‌زایی، یکی از مهم‌ترین صنایع کشور محسوب می‌شود. این صنعت، که از قدمتی طولانی در ایران برخوردار است، به دلیل نیاز به سرمایهگذاری کمتر نسبت به سایر صنایع، نرخ بالای ارزش افزوده، پیوند با سایر بخش‌های اقتصاد و به‌کارگیری نیروهای انسانی قابل‌توجه، دارای ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای پیشرفت و نقش‌آفرینی در اقتصاد کشور است. بنابراین توجه به این صنعت و تدوین راهکارهای علمی و عملی برای توسعه آن اهمیت و ضرورت ویژه‌ای در توسعه اقتصادی دارد. تولید داخلی ماشین‌آلات و تجهیزات نساجی از جمله عواملی است که می‌تواند نقش بسزایی در کاهش هزینه‌ها، افزایش راندمان و بهبود کیفیت محصولات این صنعت ایفا کند و به همین سبب، سرمایهگذاری در تولید این ماشین‌آلات از اهمیت بالایی برخوردار است.
