مشاهده بیشتر
اگرچه اختراع خودروهای برقی تقریبا همزمان با اختراع خودروهای احتراق داخلی بوده است، با توجه به نرخ بسیار ارزان سوخت‌های فسیلی و ضعف‌های موجود در خودروهای الکتریکی، در گذشته خودروهای احتراق داخلی مورد استقبال قرار گرفتند و به تولید انبوه رسیدند. با گذشت زمان، پیشرفت‌های بسیاری در ساخت و تولید خودروهای الکتریکی صورت گرفت، اما هزینه بالای ساخت، به‌خصوص در مورد باتری این خودروها، مانع از گسترش آن‌ها شد. در سال‌های اخیر و به دنبال تحولات تکنولوژیکی جهان، با افزایش سرمایهگذاری برخی شرکت‌های معتبر در این صنعت و تولید باتری‌هایی بسیار ارزان‌تر از گذشته، رشد و تحول چشمگیری در تولید و عرضه خودروهای الکتریکی رخ داده؛ تحولی که امروز موجب شده است تا خودروهای الکتریکی قدرت رقابت با خودروهای دارای موتور احتراق داخلی و حتی مزیت‌های پرشماری نسبت به آن‌ها داشته باشند.
صنعت خودروسازی امروزه یکی از بخش‌های بزرگ اقتصاد جهانی به شمار می‌آید که با رشد تکنولوژی‌های مختلف، تحولات شگرف و بزرگی را تجربه کرده است. آغاز روند توسعه صنعت خودروسازی را می‌توان همزمان با انقلاب صنعتی دانست. در ایران نیز اگرچه این صنعت از قدمتی قابل‌توجه برخوردار است، شرایط ناپایدار اقتصادی و سیاسی کشور و نیز عدم سیاستگذاری و برنامه‌ریزی دقیق و مدون موجب شده تا این صنعت فاصله‌ای چشمگیر با کشورهای هم‌رده پیدا کند. توسعه صنعت خودروسازی از جنبه‌های مختلف بر بازار فلزات کشور اثرگذار خواهد بود. رشد تولید خودرو در کشور، با توجه به اینکه بخش اعظم وزن آن به فلزات مصرفی مربوط است، موجب افزایش مصرف فلز و تکمیل هرچه بیشتر زنجیره‌های ارزش آن در کشور خواهد بود. تامین قطعات و نیز بدنه و اتاق برای تعمیر و نگهداری خودروهای موجود نیز دیگر جنبه اثرگذار صنعت خودرو بر بازار فلزات کشور خواهد بود. به این اعداد باید میزان فلز مصرفی در احداث واحدهای خودروسازی، قطعه‌سازی و تولید بدنه و نیز ساخت ماشین‌آلات مورد استفاده در این واحدها را نیز افزود.
صنعت خودروسازی، در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه فعال در این حوزه، لوکوموتیو بخش صنعت محسوب می‌شود و حتی یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی به شمار می‌آید. در ایران نیز رشد و توسعه صنعت خودروسازی همواره یکی از اهداف و چشم‌اندازهای برنامه‌های کلان توسعه بوده است، صنعتی که اگرچه امروز با چالش‌های پرشماری دست‌به‌گریبان است، با سیاستگذاری مناسب و الگوبرداری از کشورهای موفق این حوزه نظیر ژاپن و کره‌جنوبی، می‌توان رونق را به آن بازگرداند و امیدوار بود که این صنعت چرخ اقتصاد کشور را به حرکت درآورد.
بدنه و اتاق خودرو یکی از اجزای اصلی هشت‌گانه اتومبیل محسوب می‌شود که اسکلت اصلی خودرو را تشکیل می‌دهد و سایر قطعات و تجهیزات بر روی آن قرار می‌گیرند. به همین دلیل، طراحی بدنه خودرو با پیچیدگی‌ها و دشواری‌های خاصی همراه است. بدنه خودروها معمولا از ورق‌های فولادی گالوانیزه ساخته می‌شوند. بخش عمده‌ای از وزن یک خودرو به بدنه آن تعلق دارد. با توجه به این مسئله، رشد تولید بدنه خودروها تقاضای بسیار بالایی را برای فولاد ایجاد خواهد کرد. در گزارش پیشِ‌رو، ارزش فولاد مصرفی در تولید اتاق و بدنه برای نوسازی خودروها و همچنین تولید تریلرها و کاروان‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.
نقش بنیادین باربری و حمل‌ونقل جاده‌ای در رشد، شکوفایی و پیشرفت اقتصادی یک کشور حقیقتی انکارناپذیر است. حمل‌ونقل جاده‌ای طیف گسترده‌ای از موضوعاتی چون تولید، توزیع، خدمات و مصرف کالا را در یک کشور درگیر می‌سازد. همچنین نقشی اساسی در مجموعه فعالیت‌های اقتصادی آن کشور از جمله صادرات دارد؛ زیرا انتقال کالاها و محصولات از محل تولیدشان تا آب‌های آزاد عموما به وسیله خودروهای سنگین صورت می‌گیرد. علاوه بر این، بر خلاف خطوط ریلی که نیازمند زیرساخت‌های ریلی و صرف هزینه زیاد است، امکان توسعه حمل بار توسط حمل‌ونقل جاده‌ای در سراسر کشور وجود دارد. توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای کشور مستلزم افزایش تولید خودروهای سنگین است و افزایش تولیدات این بخش به رونق در صنایع فلزی می‌انجامد.
در جوامع پیشرفته امروزی، توسعه حمل‌ونقل عمومی از اهمیت زیادی برخوردار است. تامین نیازهای اقتصادی و اجتماعی شهروندان، برطرف کردن مشکلات محیط‌زیست، حل مشکل ترافیک و جابه‌جایی و انتقال آسان و مقرون‌به‌صرفه مردم از جمله اهداف دولت‌ها با استفاده از توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی است. با تشویق مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، بسیاری از مشکلات از جمله آلودگی هوا، آلودگی صوتی و ترافیک تا حد زیادی بهبود خواهد یافت. ساخت اتوبوس، مینی‌بوس و ون از جمله ملزوماتی است که رشد ناوگان حمل‌ونقل عمومی در کشور را تسهیل می‌کند. از آنجا که شرایط برای ایجاد خطوط اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل شهری بسیار راحت‌تر از مترو است و نیاز به زیرساخت‌های بسیار کمتری دارد و نیز در همه شهرها و استان‌ها قابل‌اجراست، توسعه این بخش با صرف انرژی و هزینه کمتر، بازدهی سریع و آسان‌تری خواهد داشت. بنابراین لازم است که به رشد تولید در این بخش توجه ویژه‌ای شود.
بخش اعظم وزن یک خودرو را فلزات مصرفی در آن، به‌ویژه فولاد، تشکیل می‌دهد. اتاق، کابین، بدنه موتور و بسیاری از قطعات موتور از جنس فولاد و آلومینیوم ساخته می‌شوند. همچنین نمی‌توان از میزان مس مصرفی در انواع تجهیزات الکتریکی خودروها چشم‌پوشی کرد. با توجه به این مسئله، بدیهی است که رشد تولیدات خودرو، با توجه به حجم فلزات مصرفی و آمار بالای تولیدات، تقاضای قابل‌توجهی را برای فلزات مختلف ایجاد خواهد کرد.
ایران در تولید مواد اولیه و برخی از محصولات نیمه‌نهایی و نهایی مزایای بسیاری دارد. تولید سالانه بیش از ۲۵ میلیون تن فولاد خام، ۲۵۰ هزار تن کاتد مس و بیش از ۳۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم مواردی هستند که ایران در آن‌ها مزیت جانبی دارد و اکنون باید بهره بسیار بیشتری از آن‌ها در صنایع پایین‌دست و پرمصرف خود مانند صنعت خودرو ببرد. عوامل داخلی و خارجی بسیاری مانع از پیشتازی و توسعه صنعت خودرو و صنایع وابسته مانند صنعت تولید قطعات شده‌اند. اگرچه از دهه گذشته تاکنون کشور در تولید بسیاری از قطعات پیشرفت کرده، تا خودکفایی کامل راه زیادی در پیش است.
در گزارش پیشِ‌رو میزان مصرف فلزات ناشی از توسعه ظرفیت‌های واحدهای تولید بدنه و اتاق وسایل نقلیه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. این بخش یکی از اجزای مهم صنعت بزرگ و گسترده خودروسازی محسوب می‌شود که رونق و توسعه آن می‌تواند این صنعت را هم از لحاظ کمیت و رشد تولیدات و هم از لحاظ کیفیت محصولات بهبود ببخشد. به‌علاوه، توسعه ظرفیت‌های واحدهای تولید بدنه و اتاق خودرو، همچون سایر واحدهای صنعتی، از جنبه‌های مختلف نظیر احداث ساختمان‌ها و تاسیسات بزرگ و همچنین نیاز به ساخت ماشین‌آلات متعدد و پیشرفته موجب مصرف فلزات خواهد شد.
از صنعت خودروسازی، به سبب گستردگی و پیوستگی زنجیره‌های ارزش آن، به عنوان محرکی برای رشد اقتصادی یاد می‌شود. با وجود این، امروز صنعت خودروسازی در ایران، به رغم سابقه بسیار طولانی، با چالش‌های متعدد و گوناگونی دست‌به‌گریبان است که موجب شده جایگاه آن در اقتصاد کشور کم‌رنگ‌تر از گذشته شود. پیشرفت نکردن تکنولوژی خودروها همسو با روند تحولات جهانی و متعاقب آن عدم امکان حضور در بازارهای بین‌المللی، وابستگی به واردات، آسیب‌پذیری در مقابل تحریم‌ها و نوسانات بازار ارز و سیاستگذاریهای بعضا نامطلوب در زمینه قیمت‌گذاری و عرضه محصولات از اصلی‌ترین چالش‌های صنعت خودروسازی برای نقش‌آفرینی در اقتصاد کشور به شمار می‌آیند.
صنعت خودروسازی یکی از بخش‌های مهم اقتصاد و تجارت جهانی محسوب می‌شود. نقش و جایگاه خودروها در صنعت و زندگی امروز بشر موجب شده است تا بسیاری از کشورها، با سرمایهگذاری در این عرصه به منظور ارتقای ظرفیت‌های تولید و بالا بردن سطح کیفی محصولات، به جایگاه مناسبی در صنعت خودرو دست یابند و از این طریق، ضمن تامین نیاز مصرفی، بر قدرت اقتصادی خود نیز بیفزایند. خودرو در سال ۲۰۱۹، بر اساس ارزش تجارت، چهارمین محصول تجاری در جهان بوده و افزون بر آن، اشتغال میلیون‌ها نفر در سراسر جهان وابسته به صنعت خودروسازی است.
قرار گرفتن یک خودرو در حالت دنده خلاص باعث می‌شود ارتباط موتور با چرخ‌ها قطع شده و فعالیت آن منجر به حرکت خودرو نشود. دنده خلاص تعبیری از شرایط فعلی صنعت خودروی ایران است؛ زیرا این صنعت به رغم قدمت قابل توجه و ظرفیت‌های ایجاد شده، قادر نیست همپای سایر خودروسازان بزرگ جهان در مسیر نوآوری، پیشرفت و ارائه محصولات جدیدتر حرکت کند. به نظر می‌رسد کلید افزایش سرعت این صنعت تغییر سیاستگذاریهای دولتی، سپردن سکان آن به بخش خصوصی و ایجاد بازاری رقابتی است. توسعه، رونق و قدرت گرفتن صنعت خودرو می‌تواند موجب رونق بیشتر صنایع مختلف کشور به خصوص صنعت فلزات اساسی شود؛ چرا که این صنعت یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان فلزات اساسی به خصوص فولاد به شمار می‌رود.
