- یاد‌داشت
آسیب‌های قیمت‌گذاری دستوری به صنعت آهن‌اسفنجی
مقدمه
بخش عمده فولاد در کشور با استفاده از روش احیای مستقیم تولید می‌شود؛ به همین دلیل، توسعه واحدهای تولید آهن‌اسفنجی یکی از اصلی‌ترین اقدامات لازم به منظور تکمیل زنجیره تولید این فلز در کشور محسوب می‌شود. در حال حاضر، ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آهن‌اسفنجی در جهان برشمرده می‌شود و واحدهای مختلفی در سطح کشور در این زمینه مشغول به فعالیت هستند.
با توجه به پیوستگی زنجیره فولاد و اهمیت قیمت مواد اولیه همچون کنسانتره، گندله و آهن‌اسفنجی در بهای تمام‌شده تولید، تصمیم‌گیری درباره قیمت‌گذاری این محصولات، خصوصا در شرایط کنونی که نوسانات اقتصادی، تورم بالایی را به وجود آورده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عدم اتخاذ سیاست‌های مناسب و نظارت ناکافی بر اجرای قوانین در این حوزه موجب خواهد شد تا تولیدکنندگان محصولات میانی زنجیره فولاد متضرر شوند و سود این بخش به واسطه‌گرانی برسد که نقشی در تولید محصول نداشته‌اند.
در اغلب نقاط دنیا، قیمت محصولات زنجیره فولاد در تاریخ‌های مشخص و در نتیجه انجام مذاکراتی میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تعیین می‌شود، اما در کشور ما، قیمت‌گذاری آهن‌اسفنجی را دولت و بر اساس بخشنامه‌های ابلاغیِ وزارت صنعت، معدن و تجارت در ابتدای هر سال انجام می‌دهد. طبق آخرین بخشنامه این وزارت، قیمت آهن‌اسفنجی برابر با 50 درصد از قیمت فروش شمش فولاد خوزستان تعیین می‌شود. به بیان دیگر، واحدهای تولیدکننده آهن‌اسفنجی کشور موظف هستند محصولات خود را بر اساس میانگین سه‌ماهه شمش شرکت فولاد خوزستان، که در سامانه کدال قابل مشاهده است، به بازار عرضه کنند.
اهمیت اصلاح قیمت‌گذاری برای توسعه صنعت آهن‌اسفنجی
آهن‌اسفنجی حاصل احیای مستقیم گندله است و به دلیل شکل متخلخل آن، به این نام شناخته می‌شود. توسعه صنعت فولاد کشور در سال‌های اخیر موجب شده است تا تقاضای قابل توجهی برای این محصول، که یکی از مواد اولیه اساسی صنایع تولید شمش فولاد به شمار می‌رود، در کشور ایجاد شود. اصلی‌ترین عامل اثرگذار در زمینه قیمت‌گذاری آهن‌اسفنجی را می‌توان عملکرد صنایع فعال در زمینه تولید شمش‌های فولادی دانست. فرایند تولید در این واحدها وابسته به تامین مواد اولیه مختلفی همچون آهن‌اسفنجی، دولومیت، فروآلیاژها و همچنین الکترودهاست. نوسانات ارزی و تشدید تحریم‌ها موجب شده‌اند تا قیمت تمام‌شده صنایع فولادی کشور بسیار بالا برود و در پی آن، قیمت شمش فولاد نیز افزایش یابد. از آنجا که قیمت آهن‌اسفنجی نیز بر اساس قیمت شمش فولادی تعیین می‌شود، رشد قیمتی شمش موجب شده است تا قیمت آهن‌اسفنجی نیز بسیار بالا برود. از سوی دیگر، با توجه به قیمت بالای آهن قراضه (حدود 80 درصد قیمت شمش فولادی)، صنایع فولادی کشور تمایل دارند تا در فرایند تولید خود، آهن‌اسفنجی را جایگزین آهن قراضه کنند تا بتوانند قیمت تمام‌شده خود را تا حد ممکن کاهش دهند.
در صنعت تولید آهن‌اسفنجی، بخش قابل توجهی از هزینه‌های تولید به قیمت مواد اولیه (گندله) اختصاص می‌یابد. طبق بخشنامه اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت، قیمت گندله از 21.5 درصد قیمت شمش فولاد خوزستان به 23.5 درصد افزایش پیدا کرد. گفتنی است که این قیمت مربوط به بخشنامه است و واحدهای آهن‌اسفنجی کشور، برای تامین گندله مناسب مورد نیاز خود، گاهی مجبورند تا 27.5 درصد قیمت شمش فولاد نیز هزینه کنند که این مسئله تاثیرات قابل ملاحظه‌ای را در قیمت تمام‌شده آهن‌اسفنجی کشور داشته است.
صنایع فعال در حوزه آهن اسفنجی پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌های متعددی را در زمینه اصلاح قیمت این محصول انجام داده‌اند که هنوز به نتیجه‌ای منجر نشده است. بر اساس شرایط فعلی، قیمت آهن اسفنجی باید تا 53 درصد شمش فولاد خوزستان افزایش یابد
علاوه بر افزایش قیمت گندله، قیمت گاز طبیعی، که اصلی‌ترین حامل انرژی صنعت تولید آهن‌اسفنجی محسوب می‌شود، در مدت اخیر افزایشی حدودا دوبرابری داشته و از 132 تومان به ازای هر متر مکعب به 263 تومان رسیده است. این رشد قیمتی در شرایطی رقم خورد که هیچ‌گونه اصلاحی در قیمت آهن‌اسفنجی صورت نگرفت. همین عامل موجب شده است که امروز، همزمان با افزایش قابل توجه هزینه تمام‌شده، حاشیه سود تولید آهن‌اسفنجی به‌شدت کاهش یابد. به همین دلیل، صنایع فعال در حوزه آهن‌اسفنجی پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌های متعددی را در زمینه اصلاح قیمت این محصول انجام داده‌اند که هنوز به نتیجه‌ای منجر نشده است. بر اساس شرایط فعلی، قیمت آهن‌اسفنجی باید تا 53 درصد شمش فولاد خوزستان افزایش یابد.
دلایل عدم توازن در زنجیره تولید فولاد کشور
در شرایط کنونی، عدم اصلاح قیمت آهن‌اسفنجی در کشور موجب شده است تا توازن قیمت در زنجیره فولاد کشور از بین برود. صنایع ذوب و ریخته‌گری، که محصول نهایی آن‌ها شمش فولاد است، ماده اولیه مورد نیاز خود یعنی آهن‌اسفنجی را به قیمت نسبتا پایین‌تری خریداری می‌کنند. همین امر موجب می‌شود تا حاشیه سود این واحدها، در مقایسه با واحدهای تولید آهن‌اسفنجی که با افزایش قیمت حامل‌های انرژی و مواد اولیه و در نتیجه افزایش بهای تمام‌شده مواجه شده‌اند، بیشتر شود. در حال حاضر، حاشیه سود صنایع ذوب و ریخته‌گری به حدود هزار تومان به ازای هر کیلوگرم محصول می‌رسد، در حالی که حاشیه سود صنایع فعال در حوزه تولید آهن‌اسفنجی کشور، در بهترین حالت و شرایطی که بتوانند با حداکثر ظرفیت به فعالیت بپردازند، در نهایت به چهارصد تومان به ازای هر کیلوگرم خواهد رسید. این مسئله نشان می‌دهد که در زنجیره تولید فولاد کشور، بخش عمده سود به تولیدکنندگان شمش تعلق دارد و واحدهای میانی، خصوصا آهن‌اسفنجی، به حاشیه سود مناسبی در این حوزه دست پیدا نمیکنند.
در شرایط کنونی، عدم اصلاح قیمت آهن اسفنجی در کشور موجب شده است تا توازن قیمت در زنجیره فولاد کشور از بین برود. صنایع ذوب و ریخته‌گری، که محصول نهایی آن‌ها شمش فولاد است، ماده اولیه مورد نیاز خود یعنی آهن اسفنجی را به قیمت نسبتا پایین‌تری خریداری می‌کنند
از سوی دیگر، بر اساس بخشنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت، واحدهای تولید آهن‌اسفنجی موظف هستند تا محصولات خود را مطابق با قیمت مشخص‌شده به تولیدکنندگان فعال عرضه کنند. این در شرایطی است که برخی از واسطه‌گران، آهن‌اسفنجی را خریداری و با قیمتی در حدود 65 درصد قیمت فولاد در بازار آزاد معامله می‌کنند. به بیان دیگر، عدم برنامه‌ریزی مناسب در حوزه قیمت‌گذاری آهن‌اسفنجی موجب شده است تا حاشیه سود این محصول به جای تولیدکنندگان به جیب واسطه‌گران برود و واحدهای مصرف‌کننده آهن‌اسفنجی نیز در تامین نیاز خود با مشکلات متعددی مواجه شوند.
نویسنده» سورنا زمانیان، مدیرعامل وقت شرکت احیا استیل فولاد بافت
مطالب مرتبط
- یاد‌داشت
- آلومینیوم
در سال‌ها و دهه‌های اخیر تحریم‌های ظالمانه و کارشکنی‌های شرکت‌های تامین‌کننده تکنولوژی و تجهیزات سعی داشته‌اند تا با تنگ‌کردن عرصه بر صنایع و بنگاه‌های تولیدی ایران، مسیر توسعه صنعتی کشور را دچار وقفه کنند. طبعا در چنین شرایطی، موثرترین و کارآمدترین راهکار برای غلبه بر موانع و محدودیت‌ها، اعتماد به پتانسیل‌های داخلی، پرورش آن‌ها و تکیه بر ظرفیت‌های دانشی و فنی متخصصان کشور است تا از این رهگذر بتوان با تولید و تامین داخلی، زمینه رشد و توسعه پایدار صنعتی را فراهم آورد. با توجه به اهمیت این مسئله، شرکت آلومینیوم المهدی همواره تلاش داشته است که در مسیر ارتقای سطح توانمندی‌ها در حوزه بومی‌سازی و داخلی‌سازی ساخت قطعات و تجهیزات گام بردارد که نتیجه این رویکرد را می‌توان در دستاوردهای این شرکت در بومی‌سازی تجهیزات الکترونیک شامل برد کبرا ۵۲۷۲ مشاهده کرد. ساخت داخلی این تجهیزات با تکیه بر دانش فنی متخصصان داخلی در دستور کار قرار گرفت و پس از بررسی، تحقیق و انجام مطالعات میدانی منجر به نتایج مثمر ثمری شد، به طوری که با ساخت و تولید بردهای الکترونیکی، زمینه راه‌اندازی دیگ‌های احیای از مدار خارج‌شده و انجام علمیات نت بدون نیاز به متخصصان خارجی فراهم می‌شود.
۳۱ فروردین ۱۴۰۴
- یاد‌داشت
- مس
جهان امروز در حال تجربه تحولات بنیادینی است و در این بین، با توجه به ابرروندهای حاکم بر جهان که جوامع را به سمت برقی‌شدن و هوشمندسازی فعالیت‌ها هدایت می‌کند، مس عنصری کلیدی و تعیین‌کننده به شمار می‌آید. بررسی آمارهای تولید جهانی نشان می‌دهد که تولید این فلز استراتژیک در دهه‌های اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته، به طوری که تولید مس معدنی در سال ۲۰۲۳ به ۲۲.۳ میلیون تن و مس پالایش‌شده به ۲۶.۵ میلیون تن رسیده است. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای برخوردار از ذخایر مس، می‌تواند یکی از بازیگران کلیدی زنجیره ارزش جهانی باشد، جایگاهی که رسیدن به آن نیازمند برنامه‌ریزی جامع و هدفمند و شناخت فرصت‌ها برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های در دسترس در مسیر تکمیل زنجیره و خلق ارزش است. در این میان، شرکت صنایع مس شهید باهنر به عنوان بازیگر استراتژیک تولیدکننده محصولات مسی، با تکمیل زنجیره ارزش و رشد کمی و کیفی تولید در تلاش برای ارتقای جایگاه خود در بازارهای داخلی و جهانی است.
۳۱ فروردین ۱۴۰۴
- یاد‌داشت
- معدن
روند پرشتاب دیجیتالی‌شدن در دنیا و ظهور هوش مصنوعی و علوم مرتبط با داده‌کاوی در دهه اخیر، منجر به بروز تحولات عمیقی در دستاوردهای صنعتی و خدماتی بشر شده، به طوری که دامنه کاربرد گسترده این تکنولوژی بخش معدن را نیز در بر گرفته است. استفاده از فناوری هوش مصنوعی و زیرشاخه‌های آن در فعالیت‌های معدنکاری، دقت و سرعت اکتشافات و همچنین بهره‌وری تولید را افزایش می‌دهد. این موضوع به حدی حائز اهمیت است که شرکت‌های بزرگ معدنی در دنیا از جمله «BHP»، «Sandvik» و «XCMG Machinery» بخش قابل توجهی از تمرکز و سرمایه خود را به کاربرد تکنولوژی‌های نوین در حوزه تولید و اکتشافات معدنی اختصاص داده‌اند. در ایران نیز به عنوان یکی از کشورهایی که از پتانسیل‌های معدنی قابل توجهی برخوردار است، لازم است که اقدامات لازم در حوزه بهکارگیری هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سیستم‌های خودکار در عملیات معدنکاری در دستور کار قرار بگیرد تا بتوان توان رقابت‌پذیری و کارآمدی این صنعت استراتژیک را در سطوح مناسبی حفظ کرد.
۳۱ فروردین ۱۴۰۴
- یاد‌داشت
- محصولات میانی فولاد خام
بی‌تردید یکی از روندهای مثبت سال‌های اخیر در ایران، ظهور و پررنگ‌تر شدن نقش نهادهای علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه صنعتی کشور بوده است؛ شرکت‌هایی که اگرچه سرمایه‌گذاری در آن‌ها اصطلاحا به عنوان سرمایه‌گذاری خطرپذیر شناخته می‌شود، اما در مدت نه چندان طولانی‌ای که از فراگیر‌تر شدن آن‌ها در کشور می‌گذرد، دستاوردهای کم‌نظیری را برای صنعت و اقتصاد کشور به ارمغان آورده‌اند. در شرایطی که چالش‌های موجود نظیر تحریم‌ها در صدد توقف توسعه صنعتی در کشور بودند، سرمایه‌گذاری خطرپذیر صنایع بزرگ و استراتژیک از جمله صنایع فولادی در بومی‌سازی و تولید داخل از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان، به تداوم چرخه صنعت و اقتصاد در کشور کمک قابل توجهی کرده است. شرکت فولاد خوزستان نیز از جمله شرکت‌هایی است که به خصوص در سال‌های اخیر، این رویکرد را در میان راهبردهای اصلی خود قرار داده و به همین واسطه، به دستاوردهای بزرگی چه در سطح کشور و چه در مقیاس جهانی رسیده است.
۳۱ فروردین ۱۴۰۴