همراه با ما آخرین مطالب ‌های اقتصاد ایران را مطالعه کنید

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, صادرات

در تجارت بین‌المللی، از کشورهای دارای مرز مشترک به عنوان محور توسعه یاد می‌شود. بررسی‌ها نیز نشان می‌دهند که استفاده از پتانسیل‌های این بخش موجب بهبود شرایط اقتصادی و توسعه صادرات کشورها می‌شود. ایران با کشور افغانستان حدود هزار کیلومتر مرز زمینی مشترک دارد. با توجه به اینکه این کشور کمتر از تکنولوژی‌های صنعتی بهره‌مند شده و چرخ اقتصاد آن نیز غالبا حول بخش کشاورزی و خدمات می‌چرخد، فرصت مناسبی برای حضور و نقش‌آفرینی ایران در بازارهای این کشور فراهم آمده است. در سال‌های اخیر نیز استفاده از فرصت‌های به‌وجودآمده موجب شده است تا سهم صادرات کشور به افغانستان افزایشی چشمگیر یابد. با این حال، شرایط بحرانی این کشور و همچنین موانع صادراتی در داخل کشور می‌توانند به عواملی برای از دست رفتن پتانسیل‌های صادراتی این کشور تبدیل شوند.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صادرات, واردات

صنعت فولاد یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران است که علاوه بر تامین نیاز داخلی، نقش مهمی در صادرات غیرنفتی و ارزآوری ایفا می‌کند. در دهه‌های اخیر، این صنعت رشد چشمگیری داشته و سهم آن در صادرات کشور به سطح قابل توجهی رسیده است. با این حال، چالش‌هایی همچون ناترازی انرژی، بحران آب، تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری، روند رو به رشد آن را مختل کرده‌اند. در چنین شرایطی، تمرکز بر تولید محصولات نهایی و با ارزش افزوده بالا به جای خام‌فروشی، می‌تواند راهکاری موثر برای کاهش اثر این موانع و تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی باشد.

• تحلیل
• صنعت

مطالعه تاریخ اقتصادی کشورها نشان می‌دهد که توانایی بهره‌گیری از مزیت‌های جغرافیایی و توسعه تولیدات صنعتی، از مهمترین عوامل تمایز کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه بوده است؛ موضوعی که در عصر حاضر نیز عامل اصلی ارتقای رقابت‌پذیری و خلق ثروت برای کشورها به شمار می‌آید. توسعه صنعتی بر مبنای ویژگی‌های جغرافیایی، منابع طبیعی، زیرساخت‌ها، منابع انسانی و موقعیت ژئوپلیتیکی کشورها با کاهش هزینه‌ها و افزایش تولید به ارزش‌آفرینی پایدار نیز منجر می‌شود، البته در صورتی که آمایش سرزمینی برای بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی انجام شده باشد. علی‌رغم اهمیت این مسئله، در ایران به عنوان کشوری برخوردار از تنوع اقلیمی، ذخایر معدنی، منابع انرژی و قرارگیری در کریدورهای بین‌المللی، استفاده از مزیت‌های سرزمینی کمتر مورد توجه قرار گرفته و بهره‌گیری از این مزایا در راستای رشد تولید و توسعه‌ای پایدار، مستلزم برنامه‌ریزی برای توسعه بر مبنای آمایش دقیق سرزمین و هماهنگی میان سیاست‌های توسعه صنعتی و ظرفیت‌های تولید در اقصی نقاط کشور است.

• تحلیل
• صادرات, واردات

بهره‌مندی از منابع و مزیت‌های طبیعی و نیز جغرافیای کم‌نظیر، پتانسیل بالایی را برای اقتصاد ایران به ارمغان می‌آورد تا با حضور تعیین‌کننده و مثمرثمر در زنجیره‌های ارزش جهانی، تاب‌آوری خود را در برابر تکانه‌های بیرونی و تحریم‌ها افزایش دهد و بستر همواری را برای توسعه صنعتی خود فراهم آورد. با این حال بررسی آمارها از موضوعات دیگری حکایت دارند. وابستگی به صادرات مواد خام و نیمه‌ساخته، سهم پایین از تجارت بین‌الملل، محدودیت شرکای تجاری و عدم استفاده از بازارهای بالقوه در دسترس به ویژه کشورهای همسایه، از جمله مسائلی در حوزه تجارت خارجی کشور به شمار می‌آیند که عرصه را بر روند توسعه صنعتی کشور تنگ کرده‌اند.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, ساختمان‌سازی

صنعت ساختمان به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد ایران، طی سال‌های اخیر با چالشی جدی به نام رکود مواجه شده است؛ رکودی که نه‌تنها به کاهش سرمایه‌گذاری و افت تولید منجر شده، بلکه آثار آن در اشتغال، بازار مصالح، خدمات مهندسی و حتی رشد اقتصادی کشور نیز قابل مشاهده است. عوامل متعددی نظیر تورم فزاینده، بی‌ثباتی در سیاست‌های مالی و اعتباری، نوسانات بازار زمین و مسکن، و نبود رویکردهای توسعه‌محور در سیاست‌گذاری کلان، از دلایل اصلی این وضعیت به‌شمار می‌روند. در چنین شرایطی، اصلاح الگوی حکمرانی صنعت ساختمان و طراحی سیاست‌هایی نوین برای تحریک تقاضا، افزایش بهره‌وری، بهبود زیرساخت‌های مالی و ارتقای کیفیت ساخت، بیش از هر زمان دیگری ضروری است.

• تحلیل
• پرورش دام و طیور, پرورش ماهی و ماهیگیری, تولید، هزینه و درآمد ملی, جنگلداری, زراعت و باغداری

کشاورزی یکی از قدیمی‌ترین فعالیت‌ها در طول تاریخ بشر به شمار می‌آید. در گذشته، این بخش فقط تامین‌کننده مواد غذایی و مایحتاج روزمره انسان به شمار می‌آمد، اما امروز کشاورزی به یک فعالیت مهم اقتصادی در جهان مبدل شده است که بخشی از درآمدهای یک کشور را به خود اختصاص می‌دهد. بررسی‎ها نشان می‌‎دهد که پیشرفت امروز کشورهای توسعه‌یافته از رشد بخش کشاورزی نشئت گرفته است. ایران نیز در زمره کشورهایی درحال‌توسعه است که پتانسیل بالایی در این بخش دارد. با توجه به اهمیت مقوله امنیت غذا، سرمایه‌گذاری‌ها برای ارتقای بهره‌وری و رشد تولید در بخش کشاورزی امری ضروری به حساب می‌آید. کشاورزی، به عنوان یک صنعت مادر، به طور مستقیم و غیرمستقیم با صنایع دیگر نیز در ارتباط است. بنابراین توسعه این بخش، ضمن ارتقای سطح درآمدهای ملی، منجر به رشد و توسعه سایر صنایع وابسته می‌شود.