همراه با ما آخرین مطالب ‌های اقتصاد ایران را مطالعه کنید

• تحلیل
• آلومینیوم, صادرات, محصولات میانی فولاد خام

امروزه فلزات اساسی یکی از مهم‌ترین محصولات صنعتی دنیا محسوب می‌شوند و از سهم قابل‌توجهی در تجارت جهانی برخوردارند. با توجه به برخورداری ایران از ذخایر معدنی و فلزی ارزشمند و متنوع، سرمایه‌گذاری در توسعه واحدهای تولید فلزات اساسی امری ضروری به نظر می‌رسد؛ زیرا با توجه به ارزش افزوده بسیار بالای زنجیره‌ تولید فلزات اساسی و چشم‌انداز رشد تقاضای جهانی این فلزات، توسعه صادرات آن می‌تواند گامی بلند در جهت ارزآوری، ایجاد اشتغال و در نهایت کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت باشد؛ مسئله‌ای که به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر به‌خوبی مورد توجه قرار گرفته و روند روبه‌رشد صادرات فلزات اساسی گویای آن است.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, خدمات عمومی, محصولات میانی فولاد خام, مس

اقتصاد چرخشی در ایران از حد مطلوب فاصله زیادی دارد. از جمله مهمترین دلایل این مسئله می‌توان به فقدان ثبات اقتصادی و ضعف قانونی برای مدیریت کالاهای فرسوده اشاره کرد. با این حال، بررسی وضعیت بازیافت و الگوی اقتصاد چرخشی در میان صنایع مختلف نشان می‌دهد که صنایع فلزی در کشور در مقایسه با سایر صنایع از وضعیت به نسبت بهتری برخوردار هستند. برآورد می‌شود در سال 1401، تقریبا 16.6 درصد از کل فولاد کشور از محل منابع ثانویه تامین شده باشد که در مقایسه با سال 1397، رشد 2.1 واحد درصدی را نشان می‌دهد. در سمت مقابل رشد عملکرد صنعت آلومینیوم نیز طی سال‌های اخیر عمدتا بر پایه مصرف آلومینا شکل گرفته است. با این حال، وضعیت در خصوص صنعت مس چندان مطلوب نیست. مروری بر گزارش‌های ارائه‌شده حاکی از آن است که اکثر تولیدکنندگان محصولات مسی در تامین قراضه با چالش‌هایی مواجه هستند که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به بی‌ثباتی در بازار قراضه مس اشاره کرد.

• تحلیل
• صادرات, واردات

صنایع غذایی و آشامیدنی، به لحاظ ارزش افزوده، یکی از عمده‌ترین فعالیت‌های صنعتی در ایران هستند؛ بنابراین صنایع غذایی و آشامیدنی جزو صنایع با‌ارزش تلقی می‌شوند. مطابق آمارهای گمرک، بیشترین حجم صادرات صنایع غذایی و آشامیدنی از نظر ارزش به کشورهای همسایه همچون عراق، افغانستان و پاکستان صورت گرفته است که می‌تواند نشانه بی‌تاثیر بودن تحریم‌‌ها، به دلیل رصدناپذیر بودن، در صادرات محصولات غذایی به کشورهای همسایه باشد. بیشترین افزایش ارزش افزوده صنایع غذایی و آشامیدنی از ارزش افزوده بخش صنعت در سال‌های اخیر رقم خورده است که نشان از افزایش سهم و جایگاه صنایع مورد نظر در ارزش افزوده بخش صنعت کشور دارد. در سال 1397، به دلیل خروج آمریکا از برجام، این مقدار سهم کاهشی یک‌واحدی داشت. همچنین در سال 1392، با اِعمال تحریم‌ها، سهم صادرات صنایع غذایی و آشامیدنی از کل صادرات غیرنفتی به کمترین مقدار خود طی دوره بررسی‌شده رسید.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, ساختمان

رابطه میان جمعیت و میزان تقاضا برای مسکن دوطرفه است و هر گونه تحول در جمعیت، تقاضای مسکن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحولات اخیر جمعیت ایران، که با کاهش سرعت رشد جمعیت به دلیل کاهش نرخ باروری و سقوط نرخ جانشینی جمعیت به دلیل کاهش این نرخ همراه بوده، کاهش اندازه خانوارها را نیز به دلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی، میل به استقلال، طلاق، مرگ‌ومیر و مهاجرت به همراه داشته و این امر موجب افزایش تعداد خانوارها در کشور شده است. بی‌شک، تحولات جمعیت خانوارهای کشور در میزان تقاضا برای مسکن تاثیرگذار است و این تغییر تقاضا برای مسکن، مصرف بالای فلزات را نیز به همراه دارد.

• یاد‌داشت
• حمل‌و‌نقل، انبارداری و ارتباطات, صادرات, واردات

ماهیت وجودی مناطق ویژه اقتصادی، ایجاد بستر مناسب برای رشد تولید، خلق ثروت و به عبارتی تحقق اهداف تجاری و اقتصادی کشور است. بر همین اساس در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس دیدگاه توسعه‌محور برای فراهم آوردن بستر رشد تولیدات صنعتی و توسعه‌ صادرات شکل گرفته که نتیجه آن تکمیل زنجیره‌های ارزش، تنوع بالای محصولات صادراتی با ارزش افزوده بالا و ارزش‌آفرینی بیش از 2 میلیارد و 600 میلیون دلاری در سال 1402 بوده است. در حال حاضر بیش از 15 طرح احداث و بهبود زیرساخت‌های انرژی و شبکه حمل‌ونقل در این منطقه در دست اقدام قرار دارند. به نظر می‌رسد که با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و ایجاد جذابیت بیشتر برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی در منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس، تحولات چشمگیری در توسعه صادرات و رونق فعالیت‌های صنعتی در کشور رقم بخورد.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی

ایران با یک میلیون و 635 هزار کیلومترمربع مساحت، تقریبا یک درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده و تنها مالک 1/0 درصد از کل ثروت جهان، معادل 250 هزار میلیارد دلار است. کشور ما با توجه به منابع و پتانسیل‌هایی که از آن‌ها برخوردار است، بیش از 60 سال سابقه برنامه‌ریزی دارد. در این مدت، فرآیند برنامه‌ریزی تحت‌تاثیر شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با تغییر و تحولاتی رو‌به‌رو شده و فراز و نشیب‌های زیادی داشته است. می‌توان گفت آمایش سرزمین به‌طور خاص و برنامه‌ریزی به‌طور عام در قبل و بعد از انقلاب در کشور اجرایی شده است. در این گزارش تاریخچه برنامه‌ریزی و آمایش سرزمین در ایران را بررسی می‌کنیم.