همراه با ما آخرین مطالب ‌های اقتصاد ایران را مطالعه کنید

• تحلیل
• انرژی, ساختمان

توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش به طور خاص در صنایع معدنی و فلزی که دامنه وسیعی از فعالیت‌ها را در بر‌می‌گیرند، پیش‌نیازهای ویژه‌ای را می‌طلبد که بدون وجود آن‌ها، این موضوع تنها شعار و یا آرمانی تحقق‌ناپذیر خواهد بود. ارزش‌آفرینی بیشتر صنایع معدنی و فلزی و توسعه زنجیره‌های ارزش در این حوزه از اهمیت بالایی در کشور برخوردار است، زیرا این موضوع شاهراهی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور محسوب می‌شود. در این میان، منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس که یکی از استراتژیک‌ترین مناطق ویژه در کشور به شمار می‌آید، با تامین زیرساخت‌های مورد نیاز صنایع برای رشد و توسعه فعالیت‌های خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه زنجیره‌های ارزش در کشور ایفا می‌کند.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صادرات, واردات

ریسک‌های ژئوپلیتیکی یکی از مهمترین عارضه‌های اقتصادی جهان به حساب می‌آیند که در طول تاریخ بارها شاخص‌های اقتصادی را تحت تاثیر قرار داد‌ه‌اند. اقتصاد ایران به دلیل وابستگی نسبتا بالا به واردات و همچنین صادرات‌محوری در میان برخی از صنایع خود، در شرایط وقوع تنش‌های ژئوپلیتیکی واکنش‌های نسبتا شدیدی از خود نشان می‌دهد. به عنوان نمونه می‌توان به دوران انقلاب و جنگ تحمیلی اشاره کرد که سبب شد تا حجم فعالیت‌های اقتصادی کشور به نصف کاهش یابد. جنگ روسیه با اوکراین، با این که خسارت‌های سنگینی بر بسیاری از اقتصادهای جهان به خصوص کشورهای توسعه‌یافته وارد آورد، اما برای اقتصاد ایران خالی از لطف نبود چرا که زمینه‌ای را برای افزایش درآمدهای نفتی فراهم آورد. اقتصاد ایران در برهه جنگ حماس و رژیم صهیونیستی نیز (هر چند متغیرهای اقتصاد جهانی به این تنش واکنشی نشان ندادند) واکنش‌های غیر منتظره اما کاملا مقطعی و کوتاه‌مدت از خود نشان داد.

• تحلیل
• واردات

بخش عمده واردات ایران را محصولات نهایی و ساخته‌شده‌ای تشکیل می‌دهند که ماده اولیه تولید آن‌ها فلزات اساسی هستند. به همین دلیل، سالانه حجم قابل توجهی از فلزات اساسی در قالب محصولات ساخته‌شده به صورت غیرمستقیم به کشور وارد می‌شود. تحقق چشم‌اندازهای 1404 توسعه کشور موجب می‌شود تا حد زیادی از نیاز کشور به محصولات وارداتی کاسته شود که این مسئله نیز موجب کاهش میزان واردات غیرمستقیم فلزات اساسی خواهد شد. در این گزارش، سناریوهای مختلف پیشِ‌روی واردات غیرمستقیم فلزات اساسی کشور بر اساس میزان تحقق اهداف چشم‌انداز 1404 کشور ترسیم می‌شوند.

• یاد‌داشت
• صادرات

مناطق ویژه اقتصادی به عنوان بستری برای تعامل با اقتصاد جهانی و حضور در بازارهای هدف بین‌المللی شناخته می‌شوند و با جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی فرصت مناسبی را برای رشد اقتصادی کشور فراهم می‌آورند. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌‎فارس یکی از بسترهای مهم رشد اقتصادی در کشور به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر با ایجاد زیرساخت‎های مناسب زمینه توسعه صنایع مختلف و رشد صادرات را فراهم آورده، به طوری که در سال 1402 صادرات انواع محصولات صنعتی از این منطقه به بیش از 4 میلیون تن رسیده و ارزآوری بیش از یک میلیارد و 706 میلیون دلاری را به ارمغان آورده است. به نظر می‌رسد که با توجه به برنامه‌های توسعه زیرساخت‌های انرژی، حمل‌ونقل و ... که منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس در دست اقدام قرار دارد، نقش این منطقه در صادرات غیرنفتی کشور به شکل قابل توجهی افزایش یابد و این منطقه در چشم‌انداز 1410 به بزرگترین منطقه صنعتی خاورميانه از لحاظ صنايع انرژی‌بر تبدیل شود.

• یاد‌داشت
• تولید، هزینه و درآمد ملی

تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی همواره یکی از دغدغه‌های جدی حوزه تولید برای استمرار و توسعه فعالیت‌ها بوده است، به طوری که در پایش محیط کسب‌و‌کار کشور توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در سال‌های اخیر، تامین مالی به عنوان یکی از چالش‌های اساسی مطرح شده است. این مسئله، در برهه‌هایی که کشور با تکانه‌هایی نظیر همه‌گیری کرونا، تحریم‌ها و ... مواجه می‌شود، اهمیت دو چندان می‌یابد. تامین مالی زنجیره‌ای از طریق اوراق گام یکی از نوآوری‌های ارزشمند در حوزه تامین مالی به شمار می‌‌آید که می‌تواند بسیاری از دغدغه‌های بنگاه‌های اقتصادی کشور را در زمینه تامین منابع مالی رفع کند.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صنایع خودروسازی

صنعت خودروسازی به دلیل آن که با طیف گسترده‌ای از صنایع دیگر در تعامل است، به عنوان صنعتی پیشران و محرک اقتصادی محسوب می‌شود. از این رو، بسیاری از کشورها اقدام به توسعه صنعت خودروسازی (حتی با عمق داخلی‌سازی بسیار پایین) کرده‌اند تا بتوانند از مزیت‌ها و فرصت‌هایی که این صنعت در اختیار اقتصاد می‌گذارد، حداکثر بهره را ببرند. تقریبا 7 دهه‌ای از پایه‌گذاری صنعت خودروسازی در ایران می‌گذرد، با این حال وضعیت این صنعت در ایران چندان مطلوب نیست، به گونه‌ای که صنعت خودروسازی کشور (به ویژه به لحاظ کیفی) دُچار عقب‌ماندگی شده و زیان انباشته آن در سال‌های اخیر به حدود 1600 هزار میلیارد ریال رسیده است. اعتقاد بر این است که طیفی از عوامل باعث بروز چنین شرایطی در صنعت خودروسازی کشور شده است و چنانچه برای گذر از چالش‌ها و معضلات موجود در صنعت خودروسازی ایران اقدامی نشود، با توجه به جایگاهی که این صنعت (با احتساب تمامی فعالیت‌های مرتبط در طول زنجیره تامین) از اقتصاد ایران دارد، بدون تردید در سال‌های پیش‌رو صنعت خودروسازی به یکی از موانع اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشور تبدیل خواهد شد.