همراه با ما آخرین مطالب ‌های صنعت، معدن و نفت را مطالعه کنید

• یاد‌داشت
• معدن

روند پرشتاب دیجیتالی‌شدن در دنیا و ظهور هوش مصنوعی و علوم مرتبط با داده‌کاوی در دهه اخیر، منجر به بروز تحولات عمیقی در دستاوردهای صنعتی و خدماتی بشر شده، به طوری که دامنه کاربرد گسترده این تکنولوژی بخش معدن را نیز در بر گرفته است. استفاده از فناوری هوش مصنوعی و زیرشاخه‌های آن در فعالیت‌های معدنکاری، دقت و سرعت اکتشافات و همچنین بهره‌وری تولید را افزایش می‌دهد. این موضوع به حدی حائز اهمیت است که شرکت‌های بزرگ معدنی در دنیا از جمله «BHP»، «Sandvik» و «XCMG Machinery» بخش قابل توجهی از تمرکز و سرمایه خود را به کاربرد تکنولوژی‌های نوین در حوزه تولید و اکتشافات معدنی اختصاص داده‌اند. در ایران نیز به عنوان یکی از کشورهایی که از پتانسیل‌های معدنی قابل توجهی برخوردار است، لازم است که اقدامات لازم در حوزه به‌کارگیری هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سیستم‌های خودکار در عملیات معدنکاری در دستور کار قرار بگیرد تا بتوان توان رقابت‌پذیری و کارآمدی این صنعت استراتژیک را در سطوح مناسبی حفظ کرد.

• تحلیل
• صنعت, معدن

در شرایط رقابتی و پر‌تحول کسب‌وکار، ایفای نقش محوری بنگاه‌های اقتصادی در بازار مستلزم حفظ مزیت‌های رقابتی و افزایش توانمندی‌های رشد کمی و کیفی تولید و ساخت محصولات ویژه و متناسب با نیاز مشتریان است. بنابراین استقرار سیستم‌های کنترل کیفیت، دسترسی به دانش فنی و تکنولوژی روز و منابع انسانی با مهارت در واحدهای تولیدی و صنعتی ضرورت دارد. در صنایع معدنی و فلزی کشور سرمایه‌گذاری‌های فراوانی برای توسعه ظرفیت‌ها‌ و تولید محصولات با‌کیفیت صورت گرفته، اما چنانکه باید و شاید به مقوله تولید محصولات ویژه توجه نشده است؛ موضوعی که به‌رغم سرمایه‌گذاری‌های فراوان برای توسعه صنعتی، نرخ بازگشت سرمایه پایینی دارد و در بلندمدت قدرت رقابت و چانه‌زنی تولیدکنندگان را کاهش می‌دهد. این در حالی است که تمرکز بر تولید محصولات کیفی و ویژه علاوه بر افزایش درآمدهای صنعت منجر به بهبود شاخص‌های کلان و رشد اقتصادی کشور می‌شود.

• یاد‌داشت
• انرژی, زیرساخت, صنعت

هدایت سرمایه به سمت توسعه کلان و رشد اقتصادی کشور مستلزم برخورداری از زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب است. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس یکی از پدیده‌های نوین در توسعه صنعتی کشور به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر با تسهیل فرایند جذب سرمایه داخلی و خارجی و سرازیر کردن آن‌ها در بخش‌ها و زیرساخت‌های مرتبط با فعالیت‌های صنعتی و تولیدی نقش به‌سزایی در توسعه صنایع کشور ایفا کرده است. در این راستا می‌توان به جذب سرمایه 10 میلیارد و 300 میلیون دلاری در سال 1403 و یک میلیارد و 700 میلیون دلاری در سال 1402 اشاره کرد که عملکرد موفق این منطقه را در این خصوص به تصویر می‌کشد. رویکردهای همه‎جانبه برای جذب سرمایه، ایجاد زیرساخت‌های مختلف از جمله زیرساخت‌های تحول دیجیتال و سیاست‌گذاری‌های رفع چالش‌های تولید مانند سهولت در امور مالیاتی و گمرکی عواملی هستند که می‌توانند منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس را به یکی از کلیدی‌ترین قطب‌های صنایع معدنی و فلزی کشور تبدیل کنند.

• یاد‌داشت
• معدن

فلوتاسیون شامل جداسازی باطله‌ها از مواد معدنی با استفاده از مواد شیمیایی خاص و تشکیل حباب‌های هوا است که هم‌اکنون در صنایعی نظیر مس، طلا و زغال‌سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. منابع غنی معدنی در ایران و جایگاه بخش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد کشور، بهبود شرایط فرایند فلوتاسیون در ایران را به یکی از ضرورت‌ها تبدیل کرده است. یک نمونه کاملا موفق از کاربردهای فرایند فلوتاسیون در ایران، استفاده از آن برای تغلیظ مس در معدن مس سرچشمه است که از جمله مهمترین دلایل موفقیت آن می‌توان به بهره‌گیری از سلول‌های فلوتاسیون پیشرفته و مواد شیمیایی با کارایی بالا اشاره کرد. چالش‌های زیست‌محیطی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده به‌کارگیری فرایند فلوتاسیون در ایران به حساب می‌آید که مرتفع ساختن آن مستلزم افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در تحقیقات و توسعه مواد شیمیایی جدید و فناوری‌های نوین مانند نانوذرات است.

• انرژی, صنعت

روند صنعتی‌شدن و توسعه فرایندهای شیمیایی در اواخر قرن بیستم تقاضا برای هیدروژن را در مسیری صعودی قرار داد. در حالی که انتظار می‌رود تقاضای نوظهور هیدروژن به عنوان حامل انرژی، اقتصادی هیدروژنی را در آینده شکل دهد، با این حال با تمرکز روزافزون بر کربن‌زدایی و گذار به اقتصاد کم‌کربن، تقاضای رو به رشدی برای استفاده از هیدروژن سبز (تولید شده از منابع تجدیدپذیر) و برای جایگزینی هیدروژن مبتنی بر سوخت فسیلی سنتی در فرایندهای صنعتی به وجود آمده است. براساس پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی انتظار می‌رود تقاضا برای هیدروژن در واحدهای تولید آمونیاک، متانول و پالایش به ترتیب به 34.5، 17.1 و 37 میلیون تن در سال 2030 افزایش یابد.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی, صنعت

ایران کشوری ثروتمند و برخوردار از مزیت‌های نسبی فراوانی مانند ذخایر معدنی، منابع نفت و گاز و شرایط جغرافیایی استراتژیک است، مزیت‌هایی که هر یک از آن‌ها می‌توانند به‌مثابه عامل محرکی برای توسعه صنعتی و افزایش رقابت‌پذیری بنگاه‌های اقتصادی در بازارهای بین‌المللی باشند. با این حال، مشاهده می‌شود که فعالیت صنایع کشور تحت تاثیر ریسک‌های مهمی مانند تحریم‌ها و نیز محدودیت‌های مصرف برق و گاز قرار گرفته‌اند که عملا عرصه را برای فعالیت و ارزش‌آفرینی فعالان اقتصادی کشور تنگ می‌کند. برای مثال، مجتمع فولاد میانه به عنوان تنها تولیدکننده آهن‌اسفنجی در شمال غرب کشور، تنها در سال 1402 به خاطر محدودیت‌های مصرف گاز عملا دو ماه از تولید خود را از دست داد و در سال جاری نیز، از دو هفته گذشته محدودیت‌های مصرف برق، فعالیت این مجتمع را متوقف کرده‌اند. بدیهی است که این بحران در سطح کلان تاثیرات سوء قابل توجهی را بر اقتصاد ایران خواهد داشت و برون‌رفت از این مسئله، مستلزم وجود نگاهی فراگیر در میان سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کلان کشوری به موضوع توسعه است تا بتوان بستر مناسبی را برای فعالیت و ارزش‌آفرینی صنایع ایجاد کرد.