محمدرضا پیرحسینلو

• یاد‌داشت
• صنعت

منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس به عنوان یکی از مهمترین قطب‌های توسعه صنعتی کشور، با برخورداری از مزیت‌های سرزمینی برجسته و زیرساخت‌های پیشرفته، بستر مناسبی را برای جذب سرمایه داخلی و خارجی فراهم آورده است. موقعیت جغرافیایی ممتاز، دسترسی به منابع انرژی و زیرساخت‌های چندوجهی حمل‌ونقل و سیاست‌های کارآمد و تسهیل‌کننده در حوزه امور گمرک، واردات و انتقال ارز، برخی از امتیازهای ویژه این منطقه ویژه محسوب می‌شوند که امکان توسعه پایدار صنایع معدنی و فلزی را فراهم آورده‌اند. در حال حاضر طراحی مدل جدید برای جذب سرمایه بخش خصوصی، استراتژی راهبردی منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس برای خلق فرصت‌های نو و توسعه صنایع فعال در آن به شمار می‌آید که این امر روزبه‌روز جایگاه آن را به عنوان قطب توسعه فراگیر صنایع معدنی و فلزی کشور برجسته‌تر می‌کند.

• تحلیل
• زیرساخت

امروزه تمرکز زیرساخت‌ها در مناطق ویژه اقتصادی به تنهایی یک مزیت رقابتی محسوب نمی‌شود، بلکه این سرعت همگام شدن و تطبیق‌پذیری با تحولات فناورانه و نوآورانه و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط با آن است که امتیاز ویژه‌ای برای ارتقای سطح رقابت‌پذیری در عرصه‌های بین‌المللی ایجاد می‌کند. در این میان، منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس پرشتاب در مسیر مدرن‌سازی و به‌روزرسانی فرایندها گام برمی‌دارد. تمرکز بر مدرنیزاسیون و مدل‌های نوین جذب سرمایه، ایجاد سامانه‌های الکترونیکی، سیستم مدیریت یکپارچه، ایجاد زیرساخت‌های جدید جمع‌آوری داده و به‌روزرسانی جذب نیرو از موضوعاتی هستند که در منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس به آن توجه ویژه‌ای شده است. این دیدگاه جامع و کل‌نگر زمینه جهش فناورانه و افزایش رقابت‌پذیری و تاب‌آوری صنایع معدنی و فلزی کشور را فراهم می‌آورد و به این ترتیب منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس به کانون تحولات نوین فرایندی در کشور تبدیل می‌شود.

• تحلیل
• انرژی, زیرساخت

اقتصاد ایران برای سال‌های متمادی با ماهیت «نفتی» در عرصه جهانی به نقش‌آفرینی پرداخته است. وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی در نهایت به عاملی برای آسیب‌پذیری بیشتر آن تحت تاثیر مسائل مختلف تبدیل شد که این مسئله زنگ خطری را برای ضرورت تغییر ساختار اقتصادی کشور به صدا درآورده و به دنبال آن، در چند سال اخیر بر اهمیت حرکت به سمت اقتصاد معدنی و افزایش سهم بخش‌های صنعت و معدن از اقتصاد کشور تاکید شده است. با این حال، این موضوعی است که خود پیش‌نیازهای بسیاری را می‌طلبد و لازمه اصلی آن نیز ایجاد بسترهای مناسب و تامین زیرساخت‌های لازم برای فعالیت و توسعه بنگاه‌های صنعتی است. در این میان، مناطق ویژه اقتصادی همان بسترساز تحقق این پیش‌نیازها برای رشد و توسعه صنعت و اقتصاد کشور به حساب می‌آیند که منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس را بی‌تردید می‌توان یکی از پیشگامان این حوزه به شمار آورد.

• یاد‌داشت
• انرژی, زیرساخت, صنعت

هدایت سرمایه به سمت توسعه کلان و رشد اقتصادی کشور مستلزم برخورداری از زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب است. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس یکی از پدیده‌های نوین در توسعه صنعتی کشور به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر با تسهیل فرایند جذب سرمایه داخلی و خارجی و سرازیر کردن آن‌ها در بخش‌ها و زیرساخت‌های مرتبط با فعالیت‌های صنعتی و تولیدی نقش به‌سزایی در توسعه صنایع کشور ایفا کرده است. در این راستا می‌توان به جذب سرمایه ۱۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری در سال ۱۴۰۳ و یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد که عملکرد موفق این منطقه را در این خصوص به تصویر می‌کشد. رویکردهای همه‎جانبه برای جذب سرمایه، ایجاد زیرساخت‌های مختلف از جمله زیرساخت‌های تحول دیجیتال و سیاست‌گذاری‌های رفع چالش‌های تولید مانند سهولت در امور مالیاتی و گمرکی عواملی هستند که می‌توانند منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس را به یکی از کلیدی‌ترین قطب‌های صنایع معدنی و فلزی کشور تبدیل کنند.

• یاد‌داشت
• تولید، هزینه و درآمد ملی, حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات, زیرساخت, صنعت

ماهیت وجودی مناطق ویژه اقتصادی، تامین زیرساخت‌ها و فراهم آوردن بستر مناسب برای فعالیت صنایع و تعامل آن‌ها با اقتصاد جهانی و حضور در بازارهای بین‌المللی است. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس به عنوان اولین بستر شکل‌گرفته برای توسعه صنایعی نظیر فولاد و آلومینیوم در کشور، فرصت‌های مناسبی را برای افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و ارتقای سطح رقابت‌پذیری صنایع معدنی و فلزی ایجاد کرده است. از آنجایی که در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس سرمایه‌گذاری برای جذب سرمایه در توسعه زیرساخت‌ها در اولویت قرار دارد و اقدامات متعددی نیز برای سهولت در قوانین و مقررات تجارت بین‌المللی و مطابق با سیاست‌های کلان کشور صورت گرفته است، می‌توان اذعان داشت که این منطقه ویژه اقتصادی در پیشرفت صنایع نقش کلیدی ایفا می‌کند و بستر مناسبی برای توسعه صنعتی فراگیر در کشور به شمار می‌آید.

• یاد‌داشت
• تولید، هزینه و درآمد ملی, حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات

منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس در سال‌های اخیر با ایجاد بسترهای مناسب برای جذب سرمایه داخلی و خارجی و تمرکز بر سرمایه‌گذاری متناسب و هدفمند در توسعه زیرساخت‌های انرژی، حمل‌ونقل و ... در صدد توسعه فراگیر و متناسب صنایع معدنی و فلزی بوده و با کاهش بروکراسی‌های اداری و انواع مشوق‌های سرمایه‌گذاری، پتانسیل‌ جذب سرمایه را افزایش داده است، به طوری که در حال حاضر این منطقه ویژه اقتصادی با دسترسی به انواع سیستم‌های حمل‌ونقل و زیرساخت‌های انرژی و انواع تاسیسات مرتبط با صنعت یکی از مهمترین قطب‌های توسعه صنایع معدنی و فلزی در کشور به شمار می‌آید و با توجه به طرح‌ها و پروژه‌های متنوع در دست احداث و بهره‌برداری، نقش به‌‎سزایی در تحقق چشم‌اندازهای رشد اقتصادی و توسعه صنعتی ایفا می‌کند.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صنعت

منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس یکی از مهمترین بسترهای رشد اقتصادی در کشور به شمار می‌آید و از آنجایی که در این منطقه زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه، رشد تولید و صادرات وجود دارد، یکی از مهمترین قطب‌های تمرکز زنجیره‌های ارزش صنایع معدنی و فلزی، نفت و پتروشیمی محسوب می‌شود. در واقع آنچه منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس را نسبت به سایر مناطق ویژه متمایز می‌کند، هدف‌گذاری‌های همه‌جانبه برای توسعه و تنوع بالای شرکت‌های فعال در این موقعیت جغرافیایی ممتاز است. متمرکز شدن زنجیره‌های ارزش در این منطقه از جنبه‌های مختلفی مانند ارتباط موثر میان فعالان صنعت، دسترسی آسان به نهاده‌های تولید و مدیریت بهینه هزینه‌ها اهمیت دارد و جذابیت سرمایه‌گذاری در این منطقه ویژه را افزایش می‌دهد.

• یاد‌داشت
• صادرات

مناطق ویژه اقتصادی به عنوان بستری برای تعامل با اقتصاد جهانی و حضور در بازارهای هدف بین‌المللی شناخته می‌شوند و با جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی فرصت مناسبی را برای رشد اقتصادی کشور فراهم می‌آورند. منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌‎فارس یکی از بسترهای مهم رشد اقتصادی در کشور به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر با ایجاد زیرساخت‎های مناسب زمینه توسعه صنایع مختلف و رشد صادرات را فراهم آورده، به طوری که در سال ۱۴۰۲ صادرات انواع محصولات صنعتی از این منطقه به بیش از ۴ میلیون تن رسیده و ارزآوری بیش از یک میلیارد و ۷۰۶ میلیون دلاری را به ارمغان آورده است. به نظر می‌رسد که با توجه به برنامه‌های توسعه زیرساخت‌های انرژی، حمل‌ونقل و ... که منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس در دست اقدام قرار دارد، نقش این منطقه در صادرات غیرنفتی کشور به شکل قابل توجهی افزایش یابد و این منطقه در چشم‌انداز ۱۴۱۰ به بزرگترین منطقه صنعتی خاورميانه از لحاظ صنايع انرژی‌بر تبدیل شود.