ماهنامه شماره 160

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی

تاثیر تورم بر فضای کلی اقتصاد و محیط کسب‌وکار از جمله مفاهیمی به شمار می‌رود که تجربه اثبات کرده است این آثار بسته به سطوح نرخ تورم و منشا شکل‌گیری و بعضا نیز واکنش دولت‌ها برای کنترل تورم می‌تواند مثبت یا منفی باشد. بررسی روند کلی حجم اقتصاد ایران و تغییرات نرخ تورم بیانگر آن است که در سال‌های با نرخ تورم شدید، رشد اقتصادی منفی بوده است. با این حال، بررسی آمارهای ارزش‌افزوده گروه‌های مختلف اقتصادی گویای آن است که الزاما تحت سطوح بالای نرخ‌های تورم، رابطه کل به جزء برقرار نیست.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی

سطوح بالای تورم، مهمترین معضلی است که طی سال‌های اخیر گریبانگیر اقتصاد کشور بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تفاوت معناداری میان نرخ‌های تورم در سال‌های قبل از دهه ۱۳۶۰ و پس از آن وجود دارد. علت اصلی این مسئله را می‌توان به شوک مثبت درآمدهای نفتی در اوایل این دهه نسبت داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی سال‌های گذشته، نوسانات مثبت و منفی درآمدهای نفتی، هر دو باعث افزایش نرخ تورم در کشور شده است. علاوه بر این، سوء مدیریت‌ها در شبکه بانکی کشور و همچنین بر هم زدن مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار ارز، از دیگر عوامل افزایش نرخ تورم در کشور عنوان می‌شود.

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا, فلزات گرانبها

تورم، معضلی است که مستقیما بر سطح رفاه گیرندگان درآمدهای نقدی ثابت و صاحبان دارایی‌های سرمایه‌ای به ترتیب تاثیر منفی و مثبت می‌گذارد. این در حالی است که اقتصاددانان معتقدند تورم بخشی از اقتصاد است و نمی‌توان آن را حذف کرد. از این رو، صاحبان سرمایه در شرایط تورمی همواره بخشی از سرمایه‌های خود را به سرمایه‌گذاری امن اختصاص می‌دهند. بازار فلزات گرانبها یکی از امن‌ترین بسترهایی است که معمولا در چنین دوره‌هایی مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طلا به دلیل آن که بالغ بر ۹۰ درصد مصارف نهایی آن در تولید کالاهای سرمایه‌ای است، مواقعی که تورم وارد سطوح نامتعارف خود می‌شود، بیش از سایر فلزات گرانبها مورد تقاضا قرار می‌گیرد. در حالی که فلزات نقره، پلاتین و پالادیوم به دلیل آن که کاربردهای صنعتی بیشتری نسبت به طلا دارند، در سبدهای پوشش تورمی سرمایه‌گذاران سهم کمتری دارند و یا اصلا در این سبد قرار نمی‌گیرند.

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آفریقا, سرب و روی

بازار جهانی سرب و روی به دلیل کاربردهای صنعتی وسیعی که این دو فلز دارند، نسبت به چرخه‌های تجاری و تغییرات شاخص‌های کلان اقتصادی واکنش نشان می‌دهد. تورم، یکی از مهمترین این شاخص‌ها است که تغییرات آن می‌تواند منجر به تغییر در روند عرضه و تقاضای فلزات سرب و روی و در نتیجه قیمت آن‌ها شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سطح پایینی از نرخ تورم به دلیل آن که قیمت‌ها و هزینه‌های تولید از ثبات نسبی برخوردار هستند، معمولا شکل‌گیری روندی صعودی در میزان تولید سرب و روی را به دنبال دارد. این در حالی است که سطوح بالای نرخ تورم بسته به منشا ایجاد تورم و همچینین با توجه به نااطمینانی‌های ناشی از آن، آثار متفاوتی می‌تواند بر قیمت و میزان تولید و مصرف فلزات سرب و روی داشته باشد. علاوه بر این، بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان تجارت سرب و روی در بلندمدت، بعضا به تغییرات نرخ داخلی تورم کشورها در مقایسه با نرخ جهانی تورم واکنش نشان می‌دهد.

• تحلیل
• صنعت

در فضای رقابتی و پیچیده کسب‌وکارهای امروز، به کارگیری درست منابع سازمان با بالاترین سطح بازدهی اهمیت بسیاری دارد. این مفهوم که بهره‌وری منابع نام دارد، از جایگاه ویژه‌ای در سازمان‎ها برخوردار است و هر بنگاه اقتصادی تلاش می‌کند تا با صرف کمترین زمان و هزینه برای پیاده‌سازی فرایندهای سازمانی، مسیر درست و بهینه‌ای برای ارتقای سطح بهره‌برداری ترسیم کند. لازمه این امر شناسایی عوامل داخلی و بیرونی موثر بر عملکرد سازمان و اتخاذ رویکردها و ارائه راهکارهای مناسب و بهبودبخش است. بازگشت سرمایه، فرایندها و رویه‎‌ها، عملکرد سازمانی، مسائل زیست‌محیطی، منابع انسانی، انرژی و مالی برخی از مهمترین موضوعات مرتبط با بهره‌وری هستند که بهبود آن‌ها با سرشکن کردن هزینه‌ها موجب کاهش هزینه‌های تولید می‌شود.

• تحلیل
• مس

بهره‌وری منابع در شرکت ملی صنایع مس ایران یک دیدگاه استراتژی‌محور برای بهبود عملکرد در حوزه اکتشاف، استخراج و تولید محصول نهایی به شمار می‌آید و به واسطه این دیدگاه، سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در راستای بهره‌مندی حداکثری از پتانسیل‌های موجود تدوین می‌شود. رویکردهای این مجموعه به عنوان متولی صنعت مس کشور در چند سال اخیر موجب رسیدن به دستاوردهایی مانند تقویت فرایندهای اکتشافی، افزایش تولید مس و ارتقای درآمدهای عملیاتی شده است. شرکت ملی صنایع مس ایران با در نظر داشتن اهمیت و اثرگذاری سایر عوامل موثر بر بهره‌وری از جمله منابع انسانی، اقداماتی را نیز در خصوص افزایش انعطاف‌پذیری و آموزش اعضای سازمان در دستور کار قرار داده است تا از طریق افزایش دانش فنی و نظری منابع انسانی به بالاترین سطح کارایی و اثربخشی دست یابد.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

در سال‌های اخیر ریسک‌های انرژی و تامین مواد اولیه در صنعت فولاد کشور به شدت افزایش یافته و این امر موجب شده است تا اتخاذ رویکردهای مدیریتی برای ارتقای بهره‌وری بیش از پیش مورد توجه فعالان این صنعت قرار بگیرد. با توجه به این مسئله شرکت فولاد هرمزگان برنامه‌های خود را حول محور مدیریت مصرف انرژی، مواد اولیه و کمترین تاثیرپذیری از ریسک‌های موجود تعریف و پیاده‌سازی می‌کند؛ رویکردی که نتیجه‌ای جز افزایش بهره‌وری منابع و تحقق اهداف و برنامه‌های شرکت نداشته است. از آنجایی که طرح‌های توسعه شرکت فولاد هرمزگان در جهت تکمیل زنجیره ارزش و ورود به حلقه‌های پایین‌دستی و بالادستی تعریف شده‌اند، ارتقای بهره‌وری یک مزیت رقابتی مهم برای این شرکت به شمار می‌آید و می‌تواند سودآوری قابل توجهی را به ارمغان بیاورد.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

در صنایع منبع‌محوری مانند فولاد، اتخاذ رویکردهای مناسب برای انتفاع حداکثری از منابع موجود نقش بسزایی در بهبود عملکرد شرکت‌های فعال در زنجیره ارزش دارد. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان با واقف بودن بر اهمیت و جایگاه بهره‌وری منابع در عملکرد تولید، فروش، درآمدزایی و ... سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های خود را در جهت ارتقای این مولفه مهم تدوین می‌کند؛ موضوعی که منجر به افزایش کیفیت و کمیت محصولات در این شرکت شده است. رویکرد فولاد سنگان در ابعاد کلان نیز معطوف به بهبود و ارتقای بهره‌وری و سرمایه‌گذاری‌های توسعه در راستای بهبود بسترها و زیرساخت‌های مرتبط با این بخش است.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی, صنعت, محصولات میانی فولاد خام

صنعت فولاد به عنوان بسترساز بخش ساختمان، حمل‌و‌نقل، تولید صنعتی، انرژی و کشاورزی همواره به عنوان جزء حیاتی اقتصاد جهانی و نه جزء وابسته به رشد (مانند خدمات و گردشگری) برشمرده می‌شود. این صنعت با توجه به اثرات زنجیره‌ای پیشینی و پسینی در خلق ارزش و اشتغال (توانایی خلق ۶ فرصت شغلی به طور غیرمستقیم با ایجاد هر یک شغل در صنعت فولاد و خلق ۲.۵ برابر ارزش افزوده در اقتصاد به ازای هر یک واحد ارزش افزوده در تولید فولاد خام) و همچنین توانایی تامین ارز لازم برای پیاده‌سازی استراتژی توسعه صنعتی کشور، می‌تواند یکی از بسترهای کلیدی گذارِ اقتصاد ایران به یک اقتصاد صنعتی پایدار باشد.

• تحلیل
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

در طول چند سال گذشته، محدودیت‌های مصرف انرژی و قطعی‌های برق موجب شده است تا صنعت فولاد ایران با چالش‌های جدی در زمینه تولید پایدار و تحقق اهداف و برنامه‌های تولید خود مواجه شود. در همین راستا شرکت فولاد آلیاژی ایران برنامه‌ریزی تولید خود را به گونه‌ای انجام داده است که عملکرد تولید این شرکت کمترین آسیب را از چالش قطعی برق متحمل شود. رشد تولید این شرکت در ۶ ماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، در حالی که قطعی‌های برق حتی شدت بیشتری را نسبت به سال ۱۴۰۱ داشتند، گواهی بر عملکرد درخشان شرکت فولاد آلیاژی ایران برای غلبه بر چالش‌های تولید است. با این حال، هیچگاه نباید از آسیب‌هایی که چالش‌های زیرساختی بر عملکرد صنعت فولاد وارد می‌آورند چشم‌پوشی کرد. موضوعی که موجب ایجاد چندین میلیارد دلار عدم‌النفع برای اقتصاد کشور می‌شود.

• یاد‌داشت
• سنگ‌آهن

در اغلب دیدگاه‌های اقتصادی راهکار اساسی ایجاد رشد اقتصادی در کشور، خلق ارزش و ایجاد درآمد از طریق افزایش تولید و تکمیل زنجیره‌های ارزش است. موضوعی که صنعت فولاد، با توجه به پتانسیل‌ها و مزیت‌های ویژه خود و همچنین دامنه گسترده فعالیت‌ها از فرصت ارزشمندی برای تحقق آن برخوردار است. با این حال چالش‌ها و معضلات زیرساختی کشور مانعی جدی برای تحقق برنامه‌ها و رشد تولید این صنعت برشمرده می‌شوند. با این حال، شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد، برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را ارتقای تولید خود در دستور کار قرار داده است تا به این ترتیب ضمن خلق ارزش مضاعف و توسعه اقتصادی کشور، نقش پررنگی را در تامین مواد اولیه زنجیره فولاد و تحقق اهداف آن در چشم‌‌اندازهای تعریف شده ایفا کند.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی

صنعت فولاد کشور در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی در خصوص تامین پایدار انرژی، ماده اولیه و افزایش هزینه‌های نهاده‌های تولید مواجه شده؛ موضوعاتی که تحقق برنامه‌های تولید را برای اغلب فعالان صنعت به چالش کشیده است. با این حال شرکت صنعت فولاد شادگان با حرکت در مسیر راهبردهای هلدینگ فولاد خوزستان، در گذر از محدودیت‌های صنعت موفق عمل کرده است، به طوری که برنامه‌های تولید این شرکت در شش ماهه نخست سال جاری با وجود توقف یک‌ماهه در فعالیت کارخانه به دلیل فرایندهای تعمیر و نگهداری محقق شده‌اند. در شرکت صنعت فولاد شادگان به منظور تحقق اهداف هلدینگ فولاد خوزستان پروژه‌های توسعه‌ای شامل واحد تولید بیلت و اسلب عریض در حال اجرا هستند که در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری می‌رسند. این شرکت به منظور همگام شدن با تحولات جهانی صنعت فولاد نیز، برنامه جایگزینی گاز هیدروژن با گاز طبیعی و تولید فولاد سبز را در دستور کار خود قرار داده است.

• یاد‌داشت
• محصولات فولادی

با توجه به تغییرات گسترده در حوزه کسب‌وکارها تحول دیجیتال دیگر یک مفهوم کلی نیست و به عنوان یک تغییر نگرش در مدیریت، فرایندها و ... بر مبنای داده‌های سازمانی تلقی می‌شود. بنابراین امروزه سازمان‌های پیشرو در کسب‌وکار همواره برنامه‌های توسعه‌ای خود را بر مبنای رویکردهای تکنولوژی‌محور و تحولات دیجیتال تدوین می‌کنند تا به سطح جدیدتری از پیشرفت و توسعه دست یابند و جایگاه خود را ارتقا دهند. با توجه به این مسئله شرکت فولاد مبارکه به عنوان شرکتی پیشتاز در عرصه فناوری و تکنولوژی که همواره در مسیر چابک‌سازی سازمان و ایجاد تحولات بنیادین در صنعت فولاد کشور حرکت می‌کند، تحول دیجیتال را مبنای برنامه‌های توسعه‌ای خود قرار داده و ره‌نگاشت تحول دیجیتال را با سبدی متشکل از تکنولوژی‌های تحول‌آفرین تدوین کرده است.

• تحلیل
• سنگ‌آهن, محصولات میانی فولاد خام, معدن

امروزه اهمیت و جایگاه توسعه بخش معدن و صنایع معدنی در پیشرفت اقتصادی و توسعه صنعتی کشور بر کسی پوشیده نیست و در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری در این بخش به یکی از ارکان اساسی توسعه تبدیل شده است. در همین راستا، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، از سرمایه‌گذاران بزرگ کشور در صنایع معدنی و فلزی کشور، در سال‌های اخیر یکی از بزرگترین نقش‌آفرینان توسعه و فعالیت این بخش بوده است. این شرکت با توجه به نقش بی‌بدیل خود در توسعه، برنامه‌های خود را به سمت اجرای برنامه‌های عملیاتی و تکمیل زنجیره ارزش هدایت می‌کند تا علاوه بر دستیابی به سود ۱.۱ میلیارد دلاری در افق ۱۴۰۶، توسعه پایدار و متوازنی را در کل زنجیره ایجاد کند. از جمله اقدامات شرکت توسعه معادن و فلزات می‌توان به انجام عملیات اکتشاف در پهنه‌های جدید، خرید ماشین‌آلات و تجهیزات جدید، احداث واحدهای تولید گندله، کنسانتره و آهن‌اسفنجی اشاره کرد.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

تحولات فضای کسب و کار و اقتصاد به خصوص در حوزه فناوری، روز به روز در حال افزایش است. بخش معدن نیز از این موضوع مستثنی نیست و به طور قابل توجهی تحت تاثیر این تحولات قرار دارد. استفاده از تکنولوژی‌هایی نظیر هوش مصنوعی با هدف هوشمندسازی معادن از آن جمله است. علاوه بر آن، تحولات حوزه انرژی نظیر روند افزایش سهم برق از مصرف انرژی و منابع انرژی تجدید‌پذیر، فرصت بزرگی را برای توسعه بخش معدن ایجاد می‌کند. بدیهی است که اگر بخش معدن کشور از این تحولات غافل بماند و خود را با روند در حال شکل‌گیری همسو نکند، به سادگی توان رقابت خود را از دست خواهد داد. در همین راستا، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر با نگاهی دقیق به روند موجود و قابل پیش‌بینی، استراتژی‌هایی را برای تحقق چشم‌انداز خود در سال ۱۴۱۰ تدوین کرده است که گام بلندی در جهت توسعه این شرکت و بخش معدن در کشور محسوب می‌شود.

• یاد‌داشت
• محصولات میانی فولاد خام

صنعت فولاد کشور متاثر از کاهش قیمت فولاد در بازار جهانی، دستورالعمل‌های دولتی در حوزه تعرفه صادرات و محدودیت‌های گسترده انرژی، شرایط پر تلاطمی را در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ سپری کرد. قطعی‌های طولانی‌مدت برق موجب شد تا شرکت فولاد خوزستان عملا در کل فصل تابستان، دوماه از تولید خود را از دست بدهد و افت تولید ۵۶۰ هزار تنی را تجربه کند. به رغم این مسئله، شرکت فولاد خوزستان، برنامه‌ای جامع و همه‌جانبه را برای توسعه خود فراهم کرده است تا به این ترتیب، ضمن به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از چالش‌های زیرساختی، هدف‌گذاری خود برای تولید ۱۳.۶ میلیون تنی در چشم‌انداز ۱۴۱۰ را محقق سازد.