ماهنامه شماره 175

• تحلیل
• انرژی, تولید، هزینه و درآمد ملی, صادرات, واردات

تلاش‌های ایران برای تقویت و تنوع‌بخشیدن به چارچوب اقتصادی خود، رشد جمعیت و در نتیجه توسعه بازارها، زمینه روند افزایش مصرف انرژی را در کشور به وجود آورده و با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به صنایع انرژی‌بر، میزان شدت مصرف انرژی کشور در سطوح بالاتری نسبت به میانگین جهانی و کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است. همچنین ایران به عنوان یک کشور غنی از حیث بهره‌مندی از منابع انرژی، از جنبه شاخص سرانه مصرف انرژی در مقایسه با اقتصادهای نوظهور دیگر مانند چین و یا هندوستان در سطوح بسیار بالاتری قرار دارد. در چنین شرایطی، وابستگی سبد انرژی ایران نگرانی‌های مهمی را در زمینه انتشار کربن و نیز تاثیرپذیری اقتصاد کشور از زیرساخت‌های نفت و گاز ایجاد کرده و این مسئله شرایطی را به وجود آورده است تا ایران همانند سایر بازارهای نوظهور در مسیر انتقال به آینده انرژی پاک قرار بگیرد و چشم‌انداز مثبتی از رشد اقتصادی پایدار را برای خود به ارمغان بیاورد.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صادرات, واردات

ایران به عنوان یک اقتصاد در حال توسعه بیش از یک قرن است که مسیر رشد و توسعه صنعتی خود را در جهان آغاز کرده است. با این حال در طول مسیر رشد اقتصادی خود با چالش‌هایی از جمله تحولات سیاسی و تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی مواجه شده که برای مدت‌ها رشد اقتصادی کند، سطوح بالایی از نرخ تورم و کاهش درآمدهای صادراتی را برای ایران رقم زده‌اند. طی چند سال گذشته ایران تلاش کرده است تا با گسترش شبکه‌های تجاری خود از طریق همکاری‌های بین‌المللی با سایر بازارهای نوظهور و مهم، خلا ناشی از درآمدهای نزولی نفت به مقاصد سنتی را جبران کند و با گسترش توان تولید صنعتی خود، رشد بخش صادرات را بیش از پیش سرعت ببخشد. مروری بر آخرین‌ آمارها نیز مهر تاییدی بر روندهای روبه‌رشد فعالیت‌های اقتصادی و تجاری ایران در یک‌ سال گذشته است.

• تحلیل
• انرژی

مصرف انرژی جهان از زمان انقلاب صنعتی تاکنون رشدی چندبرابری را تجربه کرده است. در ابتدا اقتصادهای پیشرفته اروپایی و ایالات متحده آمریکا سهم عمده مصرف انرژی جهان را به خود اختصاص می‌دادند، با این حال رشد فعالیت‌های صنعتی بازارهای نوظهور به ویژه در چین، برزیل و هندوستان، مقادیر مصرف انرژی این کشورها را به سطوحی بالاتر از اقتصادهای توسعه‌یافته نیز افزایش داده است. با توجه به این که مقادیر مصرف انرژی در بازارهای نوظهور عمدتا بالاتر از مقادیر تولید انرژی آن‌ها است می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری در توسعه پروژه‌های انرژی پاک نه‌تنها امنیت انرژی این کشورها را تضمین می‌کند، بلکه به رشد اقتصادی پایدار در مسیر دستیابی به اهداف انتشار صفر خالص در سال ۲۰۵۰ نیز کمک خواهد کرد.

• تحلیل
• بازارهای نوظهور

جهان متاثر از پیشرفت‌های حوزه فناوری و نیز افزایش نگرانی‌های زیست‌محیطی، در دو دهه گذشته تحولات و روندهای مهمی را تجربه کرده است. گسترش تولید و مصرف انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، رشد تولید خودروهای الکتریکی و گسترش دامنه بازارهای محصولات الکترونیکی و های‌تک از جمله ابرروندهایی هستند که نه‌تنها چشم‌انداز اقتصاد جهانی را تغییر داده‌اند، بلکه زنجیره‌های تامین جهانی را دچار تحولات شگرفی کرده‌اند. عناصر حیاتی یا فلزات به کار رفته در باتری‌های نوین، از جمله موادی هستند که تولید و مصرف آن‌ها متاثر از روندهای مذکور، دچار دگرگونی‌های شدیدی شده است. توزیع نامتوازن ذخایر معدنی فلزات حیاتی و ظرفیت‌های تولید آن‌ها موجب شده است تا این فلزات به یکی از مولفه‌های اصلی فضای تعاملات و مناقشات تجاری جهان میان کشورهای توسعه‌یافته و بازارهای نوظهور تبدیل شوند. چین به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده این مواد، بازار این کامودیتی‌ها را هدایت می‌کند و در آینده نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار مصرف فلزات حیاتی خواهد داشت.

• تحلیل
• تولید، هزینه و درآمد ملی, صنعت

در سال‌های اخیر اهمیت و ضرورت رشد و توسعه صنعت و حرکت به سمت اقتصاد غیرنفتی، سرخط گفتمان‌های اقتصادی و صنعتی کشور بوده است. با این حال، این مسئله با توجه به شرایط کنونی کشور به لحاظ اقتصادی، زیرساختی، سیاست‌گذاری‌ها و ... چالش‌های خاص خود را دارد. اساسا از صنایع معدنی و فلزی به عنوان اصلی‌ترین جایگزین درآمدهای نفتی در مسیر تحقق اقتصاد غیرنفتی در کشور یاد می‌شود و این در حالی است که با توجه به وسعت ابعاد این حوزه، پیچیدگی‌ها و چالش‌های رشد و توسعه آن نیز بیشتر خواهد بود. بی‌تردید یکی از مهمترین پیش‌نیازهایی که می‌تواند مسیر پیشرفت این صنایع را هموار کند، تامین و توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز است و این المان بیانگر حوزه اصلی فعالیت منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس است. این منطقه با ارائه تسهیلات و مزایای قابل توجه به صنایع فعال در آن، نقش موثری در پیشرفت فعالیت‌های آن‌ها و حرکت کشور در مسیر رشد و توسعه اقتصادی ایفا می‌کند.

• تحلیل
• محصولات فولادی

به طور کلی، صنعت فولاد را می‌توان بازیگر کلیدی هر اقتصاد به شمار آورد که روز به روز بیشتر از قبل بر اهمیت آن در رشد اقتصادی جوامع تاکید می‌شود. تقریبا تمام کارشناسان نیز بر این موضوع اتفاق نظر دارند که سطح مصرف فولاد در هر کشور با میزان توسعه‌یافتگی آن دارای نسبتی مستقیم است. ناگفته پیداست که این مسئله در ایران به عنوان کشوری در حال توسعه که به طور همزمان تحت فشار شدیدترین تحریم‌های اقتصادی قرار دارد و ضرورت تقویت اقتصاد غیرنفتی در آن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. در این میان، شرکت فولاد اکسین خوزستان از جمله شرکت‌هایی است که دقیقا در نقطه‌ای از زنجیره فولاد قرار گرفته که با خلق ارزش افزوده بالا و به حرکت درآوردن چرخ صنایع پایین‌دستی و استراتژیک پیوند خورده است. با این حال، آنچه که بیش از همه بیانگر اهمیت فعالیت این شرکت است، نقش منحصر‌به‌فرد آن در تامین نیاز کشور به ورق‌های عریض فولادی است، به طوری که این شرکت در عمر نسبتا کوتاهی که از آغاز فعالیت آن می‌گذرد، ایران را از واردکننده محض ورق‌های عریض فولادی به صادرکننده این محصولات تبدیل کرده است.

• تحلیل
• آلومینیوم

بازار جهانی آلومینیوم، نظر به دامنه رو به گسترش کاربردها و نیز نقش برجسته این فلز در ابرروندهای حوزه انرژی و صنعتی، در مداری صعودی حرکت می‌کند که این مسئله به معنای نقش تعیین‌کننده فلز آلومینیوم در تحقق چشم‌اندازها و تحولات اقتصادی است. شرکت آلومینای ایران یکی از منحصر‌به‌فردترین نقش‌آفرینان صنعت آلومینیوم کشور به شمار می‌آید که نه تنها زنجیره کامل صنعت آلومینیوم را در اختیار دارد، بلکه تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور محسوب می‌شود. تولیدات این شرکت بخش قابل توجهی از نیاز صنایع پایین‌دستی کشور به آلومینیوم را تامین می‌کنند. با این حال شرکت آلومینای ایران گام‌های بلندی را در راستای توسعه سبد محصول و بازارهای خود نیز برداشته است تا از این طریق، هر چه بیشتر در تامین نیاز کشور به این محصولات نقش‌آفرین باشد.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

تامین مواد اولیه، نخستین و مهمترین گام در هر صنعت به شمار می‌آید که بروز اختلال در روند آن می‌تواند عملکرد کل صنعت را مختل کند. طبیعتا صنعت فولاد نیز از این قاعده مستثنی نیست، به طوری که هر یک از حلقه‌های زنجیره فولاد به نوعی به عنوان ماده اولیه برای حلقه بعدی خود عمل می‌کنند. در این میان، نخستین گام‌ها برای تامین مواد اولیه این زنجیره، در حلقه‌های بالادست آن و با استخراج سنگ‌آهن، تولید کنسانتره و گندله اتفاق می‌افتد؛ همان محدوده‌ای از زنجیره که شرکت فولاد سنگان خراسان نیز در آن فعالیت می‌کند. این شرکت در کمتر از یک دهه که از فعالیت آن می‌گذرد، گام‌های بلندی را در راستای تامین نیاز کشور به خصوص شرکت فولاد مبارکه اصفهان به عنوان هلدینگ مادر به مواد اولیه صنعت فولاد (به ویژه گندله) برداشته است. گفتنی است که چشم‌اندازهای ترسیم‌شده در شرکت فولاد سنگان خراسان، نویدبخش توسعه نقش‌آفرینی این شرکت در تامین نیاز کشور به مواد اولیه صنعت فولاد هستند.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور (کنور) به عنوان شرکتی پیشرو در حلقه‌های نخست زنجیره فولاد که کارنامه درخشانی از رکوردهای استخراج و تولید محصولات معدنی را نیز به ثبت رسانده، علی‌رغم افزایش هزینه‌های تولید در سال‌های اخیر با بهبود کارایی و اثربخشی و سرمایه‌گذاری مناسب توانسته است با بهینه‌سازی ساختار بهای تمام‌شده، روند سودآوری را در حوزه فعالیت خود حفظ کند و در مسیر توسعه‌ای فراگیر و همه‌جانبه گام بردارد، به‌گونه‌ای که امروز این شرکت از حیث سودآوری، ارزش‌آفرینی و افزایش حاشیه سود، پرچمدار بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی به شمار می‌آید.

• یاد‌داشت
• سنگ‌آهن

شرایط ناپایدار اقتصادی و نوسانات غیرقابل پیش‌بینی قیمت‌ها موضوعی است که طی یک دهه اخیر اثرات نامطلوبی بر حوزه صنعت به ویژه صنایع فولاد گذاشته است. شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد، به عنوان یکی از تامین‌کنندگان زنجیره فولاد، در پی شرایط اخیر اقتصادی کشور که منجر به نوسانات ارزی و افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی شده، با عدم‌قطعیت‌ها و ریسک‌های مهمی مواجه شده است. با این حال، این شرکت در جهت فائق‌آمدن بر این چالش‌ها، برنامه‌ای راهبردی را طراحی کرده و به اجرا درآورده است تا بتواند هزینه‌های تولید را کاهش و حاشیه سود خود را افزایش دهد.

• یاد‌داشت
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

در حالی که همواره از فولاد کشور به عنوان صنعتی سودآور و درآمدزا یاد می‌شود، امروز این صنعت با چالش‌ها و معضلاتی دست به گربیان شده که افزایش چشمگیر هزینه‌ها و کاهش تولید را به همراه داشته و سودآوری آن را تحت‌الشعاع قرار داده است. با این وجود شرکت فولاد آلیاژی ایران با تمرکز بر رشد تولید محصولات ارزش‌افزا، شناسایی عوامل موثر بر بهره‌وری و هزینه‌ها و بهینه‌سازی فرایندها، توانسته است علی‌رغم افزایش دو برابری هزینه‌های تامین انرژی و عدم تحقق کامل برنامه‌های تولید، سطوح سودآوری خود را حفظ کند و درآمدهای عملیاتی خود را در نه‌ماهه نخست سال جاری به بیش از ۱۳۹ هزار و ۷۶۰ میلیارد ريال برساند که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۷.۳ درصدی داشته است. بخش عمده درآمدهای عملیاتی این شرکت با تمرکز بر تامین نیاز داخل از فروش داخلی حاصل شده است و به نظر می‌رسد با برنامه‌ریزی این شرکت روند سودآوری فولاژ در ماه‌های آینده تداوم یابد.

• یاد‌داشت
• صنعت, محصولات میانی فولاد خام

وضعیت پرنوسان اقتصادی کشور در چند سال گذشته، شرایط پیچیده‌ای را برای بخش صنعت و به طور خاص صنعت فولاد ایجاد کرده است. نوسان قیمت ارز و متاثر از آن رشد قیمت کالاهای وارداتی و نیز افزایش قیمت کالاهای تولید داخل در کنار نوسانات قیمت فولاد در بازارهای داخلی و بین‌المللی موجب شده است که صنعت فولاد ایران با شرایط پرریسکی در زمینه کاهش حاشیه سود و سودآوری مواجه شود. بر همین اساس، شرکت فولاد خوزستان به عنوان بازیگر پیشرو صنعت فولاد کشور راهبردهای ویژه‌ای را با هدف کاهش هزینه‌ها و بهای تمام‌شده محصولات خود اتخاذ کرده تا بتواند در کوتاه‌مدت و بلندمدت نتایج درخشانی را نه‌تنها برای این شرکت بلکه برای صنعت فولاد کشور به ارمغان بیاورد.

• یاد‌داشت
• محصولات فولادی

ورق‌هـای گالوانیزه بـا توجه به دامنه گسـترده کاربرد ‌در صنایع مختلـف پایین‌‌دسـتی، از جمله محصولات اسـتراتژیک فـولادی به شـمار می‌‌آینـد که افزایش تـوان تولیـد آن‌ها ‌در کشـور، ضمن آنکه می‌‌تواند بسترسـاز خلـق ارزش مضاعـف در صنعـت فـولاد و تکمیـل زنجیره‌‌هـای ارزش صنعتـی باشـد، فرصت ‌مناسـبی را برای توسـعه صادرات غیرنفتی ایجاد می‌‌کند. شـرکت فولاد امیرکبیر کاشـان اولین و یکی از مهمترین تولیدکنندگان ورق گالوانیزه کشـور به شـمار می‌آید که در سـال‌‌های اخیـر با تولیـد محصـولات باکیفیت نقش مهمـی در تامین بـازار داخلـی ایفا کرده و سـهم ۳۰ درصدی از حجـم معاملات ورق گالوانیزه بورس کالا را در نه ماهه نخست سال جاری به خود اختصاص داده اسـت. این شـرکت در حـوزه عرضـه ورق گالوانیـزه به بازارهـای منطقه نیز عملکرد موفقی داشـته، بـه طوری که صادرات این شرکت تا پایان آذرماه سـال جاری با رشـد ۷۰ درصدی نسـبت به مدت مشـابه سـال گذشـته به بیش از ۱۰ هزار تن رسـیده اسـت. ایـن دسـتاوردها در حالـی برای شـرکت فـولاد امیرکبیر کاشـان رقم خورده که در ماه ‌هـای اخیـر بـازار ورق گالوانیزه کشـور تحت تاثیر واردات بی‌رویه دچار شـرایط نامطلوبی شـده و این شـرایط آسیب‌‌های بسـیاری را به تولیدکنندگان و فعالان این صنعت وارد آورده است.

• یاد‌داشت
• آلومینیوم

در دنیای مدرن امروز که روند گردش اطلاعات، به کمک تکنولوژی‌ها و ابزارهای نوین سرعت فزاینده‌ای یافته، نقش حوزه روابط عمومی به عنوان یکی از بازوهای موثر هر سازمان برای افزایش اثربخشی فعالیت‌ها و نیز بهبود فضای فعالیت و کسب‌وکار بسیار پررنگ‌تر از گذشته شده است. در واقع امروز حوزه روابط عمومی وظیفه دارد که ضمن انعکاس اخبار، رخدادها و دستاوردهای سازمان به مخاطبان عمومی و تخصصی محیط پیرامون خود، با جریان‌سازی مثبت و سازنده، فضای فکری مناسبی را در رابطه با زمینه فعالیت بنگاه اقتصادی در میان اذهان عمومی ایجاد کند و به این ترتیب بستر مناسبی را برای ادامه فعالیت و دور کردن حواشی از فرایندها، تصمیم‌گیران و رهبران سازمان‌ها فراهم آورد.

• یاد‌داشت
• سنگ‌آهن

شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین به عنوان یکی از مهمترین تامین‌کنندگان زنجیره ارزش فولاد در کشور، رویکردهای شایان توجهی را برای مبارزه با چالش‌های احتمالی‌ای که پیش روی صنایع فولادی هستند اتخاذ کرده است. راهبردهای نوین مدیریتی که عمدتا حوزه مدیریت استراتژی و فرایند را در برمی‌گیرند، تحولات نتیجه‌بخشی را برای عملکرد این شرکت به همراه خواهند داشت. تدوین یک برنامه همه‌جانبه استراتژیک در راستای تحلیل تمام مولفه‌های موثر بر رشد و یا رکود بازار، منجر به پیش‌بینی چالش‌ها و چاره‌اندیشی برای آن‌ها می‌شود، افزایش بهره‌وری را به دنبال دارد و در نهایت بستر تحقق جهش تولید را فراهم خواهد آورد.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی

در عصر مدرن امروز، جایگاه روابط عمومی دیگر محدود به پایگاهی برای انتشار اخبار و اطلاعات نیست، بلکه این حوزه به عنوان نهادی تعریف می‌شود که از طریق جریان‌سازی‌های سازنده و مثبت در افکار و اذهان عمومی، بستر حرکت سازمان را در مسیر اهداف و ماموریت‌های خود فراهم می‌کند. آنچه در این بین اهمیت دارد، مدرنیزاسیون روابط عمومی و همگام شدن آن با تحولات فناورانه روز و نیز میزان استفاده از ابزارهای نوین است. در واقع ظهور و گسترش شبکه‌های اجتماعی در میان اقشار و سطوح مختلف جامعه و توسعه کاربردهای هوش مصنوعی در عرصه روابط عمومی موجب شده است که موضوع به‌روزرسانی فرایندها نه به عنوان راهکار بهبود، بلکه به عنوان یک الزام برای حفظ و افزایش تاثیرگذاری حوزه روابط عمومی در میان افکار عمومی، جامعه، ذی‌نفعان و مشتریان مطرح شود.