ماهنامه شماره 176

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آفریقا, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا

پیشرفت‌ها در تولید محصولات کشاورزی و توسعه خدمات مراقب بهداشتی، منجر شد تا جمعیت جهان در مدت کوتاهی رشدی چشمگیر را تجربه‌ کند که در مقایسه با قرن‌های قبل بی‌سابقه بود. در حالی که جمعیت جهان به سرعت به رشد خود ادامه می‌داد، افزایش تقاضا از سوی مصرف‌کنندگان خود به عنوان عامل اصلی پیشرفت‌های تکنولوژیکی و در نهایت توسعه صنعتی جهان ظاهر شد. اگرچه در مراحل اولیه صنعتی شدن، نرخ رشد جمعیت، تقاضای نیروی کار واحدهای صنعتی را تا حد قابل توجهی برآورده می‌کرد، با این حال، با پیوستن کشورهایی مانند چین به روند توسعه صنعتی و نرخ رشد سریع صنعتی‌شدن در مقایسه با نرخ رشد جمعیت جهان، چالش‌هایی در رابطه با نیروی کار در جهان شکل گرفت که کشورها را به سمت اتخاد سیاست‌های گسترش جمعیت سوق می‌داد.

• تحلیل
• انرژی

تقاضای انرژی پس از انقلاب صنعتی ابتدا در کشورهای توسعه‌یافته و سپس در کشورهای پرجمعیت دارای پتانسیل رشد صنعتی، به شدت افزایش یافت. با این حال کاهش شدید رشد جمعیت جهان در مقایسه با روند گذشته آن در دو قرن گذشته، شاخص‌های مصرف انرژی جهان را تحت تاثیر قرار داده است. به طور مثال، در برخی از اقتصادهای غربی در کنار ژاپن که در حال دست‌وپنجه نرم کردن با چالش‌ کندی رشد جمعیت هستند، سطوح مصرفی انرژی نیز در حال کاهش است. در مقابل، جایگاه کشورهایی مانند هندوستان که روند مثبت رشد جمعیت و توسعه آن‌ها در آینده نیز ادامه خواهد یافت در فهرست مصرف‌کنندگان عمده انرژی در حال تقویت شدن است.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

تحولات جمعیت جهان در سال‌های اخیر، موجب ایجاد تغییراتی در بازارهای جهانی از جمله بازار مصرف فولاد شده است. با وجود این که جمعیت جهان طی نیم ‌قرن اخیر افزایش یافته و در سال‌های آتی نیز برای آن یک روند صعودی پیش‌بینی شده است، اما باید گفت که سرعت رشد جمعیت جهان، دیگر مانند سابق نبوده و نرخ رشد جمعیت روندی نزولی را طی می‌کند. این مسئله موجب تغییراتی در روند مصرف فولاد نیز شده است. نرخ رشد جمعیت در مناطق مختلف دنیا متفاوت است و جمعیت در برخی مناطق، به خصوص اقتصادهای درحال توسعه، با سرعتی روزافزون درحال افزایش است.

• تحلیل
• آلومینیوم

از یک قرن گذشته تاکنون، موارد مصرف آلومینیوم در فضای اقتصاد و صنعت جهان با توجه به ویژگی‌های خاص و کم‌نظیر این فلز، به شکل منحصر به فرد و سریعی افزایش یافته است. حرکت جهان به سمت برقی‌شدن و ظهور و گسترش خودروهای برقی در کنار توسعه کاربردهای قبلی مانند ساخت‌وساز و بسته‌بندی، موجب شیب فزاینده میزان مصرف آلومینیوم در جهان شده و پیش‌بینی‌ها نیز از تداوم این روند در سال‌های آینده حکایت دارند. با این حال، یکی از موضوعات حائز اهمیت در این بین، ارتباط مستقیمی است که میان تحولات جمعیتی جوامع با بازار مصرف آلومینیوم وجود دارد و تجربه نشان می‌دهد که کشورهای با نرخ رشد جمعیت بالاتر از پتانسیل بیشتری برای تبدیل شدن به بزرگترین بازارهای مصرف این فلز برخوردار هستند.

• یاد‌داشت
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

در شرایط متغیر محیط کسب‌وکار، بهره‌گیری و استفاده از تکنولوژی‌های نوین به عنوان یک فاکتور حیاتی و تعیین‌کننده در رقابت‌پذیری بنگاه‌های صنعتی و اقتصادی به شمار می‌آید و این مسئله در تولید محصولات فولادی ویژه و آلیاژی به دلیل پیچیدگی‌های خاص فرایندها از اهمیت دوچندانی برخوردار است. شرکت فولاد آلیاژی ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده محصولات مهندسی و آلیاژی در ایران و خاورمیانه، در تلاش برای توسعه و انتقال تکنولوژی است تا بتواند رقابت‌پذیری خود را در میان رقبا ارتقا دهد و در این راستا اقدامات متنوعی را در دستور کار قرار داده است. از جمله این اقدامات می‌توان به راه‌‌اندازی مرکز نوآوری فولاژینو با هدف استفاده از ایده‌های نوآورانه و خلاقانه و ایجاد و تثبیت فرهنگ بومی‌سازی و آمادگی منابع انسانی برای پذیرش تحولات تکنولوژیکی از طریق ارتقای سطح توانمندی‌ها و مهارت آن‌ها اشاره کرد.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

امروزه حرکت به سمت تولید فولاد با تکنولوژی‌های جدید و همچنین حرکت در مسیر سبز به یک ضرورت و الزام تبدیل شده و تحقق تولید فولاد با استفاده از انرژی‌های پاک مستلزم به‌روزرسانی تکنولوژی‌‌های تولید است. از طرفی استفاده از جدیدترین فناوری از فاکتورهای مهم رقابت‌پذیری در صنعت فولاد به شمار می‌آید. با توجه به اهمیت این مسئله شرکت فولاد هرمزگان امروز در مسیر بومی‌سازی و توسعه تکنولوژی تولید بر پایه دانش بومی گام برداشته؛ موضوعی که موجب شده است تا این شرکت امکان‌سنجی استفاده از هیدروژن خاکستری در فرایند احیا، بومی‌سازی تکنولوژی «RHF» احیای مستقیم و «SMR» در فرایند پرعیارسازی ماده معدنی را در دستور کار قرار دهد و هر یک از این پروژه‌‌ها را در مقیاس صنعتی به انجام برساند. این شرکت در راستای به‌روزرسانی و توسعه تکنولوژی تولید علاوه بر انجام پروژه‌های تحقیق و توسعه و ارتقای سطح دانش فنی، ارتباط خود را با مراکز علمی و پژوهشی و سایر فعالان صنعت فولاد تقویت می‌کند تا بتواند همگام با تحولات تکنولوژیکی صنعت فولاد در مسیر ارتقای بهره‌وری حرکت کند.

• تحلیل
• آلومینیوم

امروزه نقش و اهمیت بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین در ساخت و تولید محصولات باکیفیت، بهینه‌سازی مصرف انرژی و مدیریت و کنترل هزینه‌های تولید بر کسی پوشیده نیست. این مسئله در صنعت آلومینیوم کشور که هزینه‌های سنگینی را برای تامین مواد اولیه و مصرفی متحمل می‌شود، اهمیت بسیاری دارد. شرکت مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو) که از جدیدترین سیستم جامع اتوماسیون کارخانه‌ای و به‌روزترین تجهیزات و ماشین‌آلات تولید استفاده می‌کند و دارای ظرفیت تولید سالانه ۳۰۰ هزار تن محصول است، در حال حاضر مدرن‌ترین و بزرگترین واحد تولید آلومینیوم کشور به شمار می‌آید. این شرکت با برنامه‌ریزی برای کنترل مستمر فرایندهای تولید، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تحقیقاتی، مشارکت با شرکت‌های دانش‌بنیان و ارتقای سطح مهارت‌های منابع انسانی در مسیر توسعه انتقال و توسعه فناوری حرکت می‌کند و از پیشتازان نوآوری و تحولات تکنولوژیکی در عرصه فناوری تولید آلومینیوم به شمار می‌آید.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

در جهان امروز مولفه‌های رقابت‌پذیری بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی مرزهای سنتی را درنوردیده و به واسطه تحولات دیجیتال و هوشمندسازی فرایندها وارد عرصه جدیدی شده و تنها بازیگرانی می‌توانند در این عرصه موفق باشند که بتوانند همپای این تحولات حرکت کنند. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان که شرکتی پیشرو در بخش معدن و صنایع معدنی کشور به شمار می‌آید، در این راستا ابتدا نقشه راه تحول دیجیتال را ترسیم کرده و سپس با تکمیل زیرساخت‌های فیبر نوری، راه‌اندازی سیستم هوشمند دیسپاچینگ توزیع انرژی، رصدخانه هوش مصنوعی روابط عمومی و آموزش منابع انسانی، پرشتاب در مسیر تحولات تکنولوژیکی و توسعه فناوری حرکت می‌کند؛ اقدامات هوشمندانه‌ای که با ارتقای سطح بهره‌وری و رقابت‌پذیری، بستر تحقق چشم‌اندازهای فناورانه و نوآورانه این شرکت را فراهم می‌آورند.

• یاد‌داشت
• محصولات میانی فولاد خام

یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند مزیتی ماندگار برای بنگاه‌های اقتصادی تلقی شود، جایگاه اجتماعی آن‌ها است. در واقع امروز شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند با اجرای طرح‌ها و اقداماتی در راستای رشد و توسعه جامعه، جایگاه اجتماعی مناسبی را در اختیار بگیرند که به عنوان تضمینی بر حیات و رشد آن‌ها در بلندمدت عمل خواهد کرد. شرکت فولاد خوزستان نیز با توجه به همین موضوع و نیز با توجه به جایگاه برجسته خود در صنعت فولاد کشور، اقدامات مهم و ارزشمندی را در راستای رشد و ارتقای سطح استانداردها در جامعه انجام داده است؛ اقداماتی که این شرکت را به یکی از پیشروهای این حوزه در کشور تبدیل کرده‌اند.

• تحلیل
• انرژی, محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

امروزه تعامل شرکت‌ها با جامعه محدود به نقش‌آفرینی در حوزه اقتصاد نیست و عملکرد شرکت‌ها بر فرهنگ، اجتماع، محیط‌زیست نیز تاثیر مستقیمی دارد. با توجه به این مسئله، شرکت فولاد مبارکه به عنوان نمادی از توسعه صنعت فولاد کشور، گام‌هایی فراتر از تولید برمی‌دارد و نقش‌آفرینی کلیدی در حوزه‌های زیست‌محیطی، مدیریت آب و انرژی و مسئولیت‌های اجتماعی در اقتصاد محلی به شمار می‌آید. رویکردهای این شرکت در حوزه زیست‌محیطی با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی و تصفیه آب همراه بوده و منجر به بهبود شاخص‌ مصرف آب در محدوده استاندارد جهانی شده است. شرکت فولاد مبارکه در حوزه مسئولیت اجتماعی نیز پیشگام بوده و سرمایه‌گذاری‌های این شرکت در این حوزه در نه‌ماهه نخست سال جاری به بیش از ۴ هزار و ۲۷۱ میلیارد ريال رسیده است. در مجموع عملکرد کم‌نظیر این شرکت در تعهدات خود نسبت به جامعه و محیط‌زیست را می‌توان نمادی از حرکت در مسیر حفظ منافع ملی قلمداد کرد.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی, محصولات میانی فولاد خام

تجربه نشان می‌دهد داشتن نگاهی فراگیر برای رشد متوازن منطقه‌ای و عمل به مسئولیت‌های اجتماعی، محور تحقق توسعه پایدار در مقیاس صنعت و بنگاه محسوب می‌شوند. با این حال، با توجه به مفهوم نسبتا نوپای مسئولیت‌های اجتماعی از یک طرف و شرایط اقتصادی و زیرساختی کشور از طرف دیگر، لازم است که شرکت‌ها و صنایع داخلی با دقت بالایی محوریت فعالیت‌های خود در این حوزه را انتخاب کنند. شرکت صنعت فولاد شادگان که نام درخشانی در زنجیره فولاد کشور محسوب می‌شود نیز جایگاه ویژه‌ای را در راهبردهای خود به مسئولیت‌های اجتماعی اختصاص داده است، به طوری که این شرکت از تمام توان و ظرفیت موجود برای رشد و توسعه منطقه فعالیت خود استفاده می‌کند. تردیدی نیست که عملکرد اجتماعی مثبت شرکت صنعت فولاد شادگان، جایگاه اجتماعی این شرکت را در روندی صعودی قرار خواهد داد.

• تحلیل
• زیرساخت, صنعت, معدن

در مفاهیم توسعه پایدار هدایت سرمایه‌ها و منابع مالی باید در جهتی باشد که منجر به توسعه‌ای متوازن و اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی شود. این موضوع در شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات (ومعادن) به عنوان یکی از بازیگران کلیدی توسعه صنایع معدنی و فلزی کشور همواره مورد توجه بوده است. بر همین اساس بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌های این هلدینگ به احداث نیروگاه‌های خورشیدی به عنوان زیرساخت پاک در اقصی نقاط کشور اختصاص می‌یابد. ومعادن با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تکمیل زنجیره ارزش در استان‌های همدان، کردستان و سیستان‌و‌بلوچستان زمینه مناسبی را برای اشتغالزایی حدود ۲۰ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم فراهم کرده است که این مسئله نقش کلیدی و مولد ومعادن را در رونق اقتصاد محلی نشان می‌دهد.

• تحلیل
• صنعت, محصولات میانی فولاد خام

در سال‌های اخیر، بروز چالش‌ها و عدم‌قطعیت‌ها در زنجیره فولاد، تاب‌آوری این صنعت را تحت تاثیر قرار داده است، به طوری که تولیدکنندگان فولاد کشور در ماه‌های گرم و سرد سال با بحران محدودیت‌های مصرف برق و در ماه‌های سرد با قطعی گاز مواجه می‌شوند و این مسئله عملا موجب توقف موقتی فعالیت‌های صنعت فولاد و از دست رفتن ظرفیت‌های تولید این صنعت می‌گردد. بروز این شرایط پرچالش در کنار معضلاتی مانند سرعت پایین توسعه زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل ریلی متناسب با نیاز صنعت فولاد عملا موجب برهم خوردن توازن در زنجیره فولاد و از دست رفتن فرصت‌های صادراتی، ارزش‌افزایی و رشد اقتصادی شده است. در چنین شرایطی اتخاذ راهبردهایی مانند سرمایه‌گذاری هدفمند با هدف توازن‌بخشی به زنجیره و برنامه‌ریزی هوشمندانه برای سوآپ کالا و تهاتر بین واحدهای تولیدی می‌تواند تاثیر این چالش‌ها را کاهش دهد.

• تحلیل
• صنعت

ارتقای سطح دانش فنی و رسیدن به سطح مطلوبی از خودکفایی و خوداتکایی در ساخت و تولید محصولات استراتژیک، پیش‌نیاز اساسی تحقق برنامه‌های توسعه صنعتی کشور به شمار می‌آید. در این بین، تامین کاتالیست‌های صنعتی با توجه به نقش تعیین‌کننده آن‌ها در عملکرد و بهره‌وری صنایع استراتژیک کشور از اهمیت بالایی برخوردار هستند و خودکفایی کشور در تولید آن‌ها گام بلندی در راستای رشد صنایعی نظیر آهن و فولاد، پتروشیمی، شیمیایی و نفت تلقی می‌شود. شرکت دانش‌بنیان گسترش کاتالیست ایرانیان یکی از بازیگران کلیدی تامین کاتالیست مورد نیاز صنایع کشور به شمار می‌آید که پس از یک دهه فعالیت در حوزه تولید این محصولات استراتژیک، گام‌های بلندی را برای تقویت توانمندی‌های تولید و تنوع‌بخشی به سبد محصولات با تکیه بر دانش فنی متخصصان داخلی برداشته است. این شرکت در راستای رسالت و تعهد خود مبنی بر خودکفایی و تامین نیاز کشور، طرح توسعه‌ای را برای افزایش ظرفیت تولید از ۱۲۰۰ تن به ۲۵۰۰ تن در دستور کار قرار داد. با اتمام این پروژه که مراسم افتتاح آن با حضور اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات برگزار شد، ۱۲ محصول جدید به سبد محصولات شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان افزوده شد و این شرکت در مجموع ۲۳ محصول را برای تامین نیاز صنایع به بازار عرضه خواهد کرد. با توجه تنوع بالای سبد محصول و توانمندی‌ تولید انواع کاتالیست‌ها، برنامه‌ریزی برای توسعه صادرات و نقش‌آفرینی در بازارهای جهانی نیز در اهداف و چشم‌اندازهای این شرکت ترسیم شده است.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

بخش معدن و صنایع معدنی از بنیادی‌ترین بخش‌های ارزش‌آفرین و حیاتی در اقتصاد کشور محسوب می‌شود و سرمایه‌گذاری برای توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش راهبرد هدفمندی برای پررنگ‌تر کردن جایگاه این بخش در اقتصاد کشور به شمار می‌آید. شرکت فرآوری اپال کانی پارس با تجربه بیش از ده سال سرمایه‌گذاری در حوزه معدن و صنایع معدنی، امروز با بهره‌گیری از توان بازوهای اجرایی خود در مسیر نقش‌آفرینی موثرتر در زنجیره فولاد گام برمی‌دارد. این شرکت با اجرای پروژه‌های تکمیل زنجیره از جمله واحد تولید کنسانتره شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان با ظرفیت تولید سالانه ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در صدد بهبود و ارتقای شاخص‌های سودآوری و درآمدزایی است. نگاه ویژه اپال به این مقوله منجر به کسب درآمد عملیاتی بیش از ۳۷ هزار میلیارد ريالی شده و در حال حاضر این شرکت در فهرست صد شرکت برتر ایران قرار گرفته است.

• یاد‌داشت
• آلومینیوم

آلومینیوم یکی از مولفه‌های شکل‌گیری جهان مدرن است و تجربه نشان می‌دهد که تحقق مقوله توسعه‌یافتگی در هر کشور، حداقل در چند دهه گذشته، ارتباط مستقیمی را با رشد بازارهای مصرف آلومینیوم داشته است. موضوعی که موجب شده تا رفته‌رفته، جایگاه این فلز در تعاملات و مراودات تجاری و اقتصادی جهان پررنگ‌تر شود. ایران نیز نظر به سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت‌های ایجاد‌شده برای تولید این فلز در سال‌های گذشته و همچنین پتانسیل‌ها و مزیت‌های ویژه بالقوه، از فرصت مناسبی برای رشد تولید آلومینیوم برخوردار است تا به این ترتیب ضمن تامین نیاز داخلی، از طریق توسعه جایگاه خود در بازارهای بین‌المللی، زمینه ارزش‌آفرینی و اشتغالزایی مضاعف در کشور ایجاد شود و بستر مناسبی برای تحقق اقتصاد و صادرات غیرنفتی فراهم آید. در این بین، شرکت آلومینیوم المهدی به عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت آلومینیوم کشور به شمار می‌آید که هدف‌گذاری اصلی خود را بر تحقق طرفیت اسمی تا پایان سال ۱۴۰۵ قرار داده است و در همین مسیر، راهبردها و برنامه‌های فراگیر و همه‌جانبه‌ای را در دست اجرا دارد.