ماهنامه شماره 177

• تحلیل
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

در عصر امروز فولاد یکی از کامودیتی‌های پرکاربرد و پرمصرف در فضای اقتصادی و صنعتی جهان برشمرده می‌شود که تولید سالانه آن در حال حاضر از مرز ۱.۸ میلیارد تن نیز عبور کرده است. دامنه گسترده فرایندهای جاری در این صنعت، از معدن تا محصول نهایی در کنار صنایع وابسته به آن موجب می‌شود تا زنجیره ارزش این فلز، جایگاه عمیق و برجسته‌ای را در مراودات تجاری و اقتصادی جهان داشته باشد. البته با توجه به روش تولید فولاد، مولفه‌های موثر بر عملکرد زنجیره تولید این ماده نیز متغیر خواهند بود و طبق بررسی‌های انجام‌شده، با تغییر روش تولید از کوره بلند به کوره قوس، بازارهای جدیدی نیز به عنوان تامین‌کنندگان زنجیره ارزش شکل خواهند گرفت که تاثیر قابل توجهی بر تجارت جهانی و روندهای اقتصادی در دنیا خواهند داشت.

• تحلیل
• آلومینیوم

ابرروندهای حاکم بر فضای اقتصادی و تاکید بر تحقق توسعه پایدار در دنیا، بر روند تولید و مصرف بسیاری از کالاهای اساسی از جمله آلومینیوم تاثیرگذار بوده است. این موضوع از دهه‌های اخیر، منجر به یک رفتار صعودی در روند عرضه و تقاضای این فلز شده است. از این رو، مطالعه زنجیره تولید آلومینیوم اولیه و ثانویه و عوامل موثر بر آن‌ها، زمینه تسلط بر روندهای بازار این فلز را فراهم خواهد آورد و همچنین چشم‌انداز روشن و شفافی را در مورد تولید این فلز در سال‌های آتی به تصویر خواهد کشید. به طور کلی روشن است که در سال‌های آینده تولید و مصرف آلومینیوم اولیه و ثانویه در دنیا رو به افزایش خواهد بود و در همین راستا، تولید بوکسیت به عنوان کانسنگ معدنی این فلز و ماده اولیه زنجیره تولید آن نیز رشد خواهد کرد و این موضوع رشد تولید آلومینا به عنوان محصول میانی این زنجیره را نیز در پی خواهد داشت.

• تحلیل
• مس

ابرروندهای حاکم بر فضای اقتصادی و صنعتی جهان و بروز تحولاتی مانند گسترش خودروهای الکتریکی، توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر و مدرنیزاسیون جوامع موجب شده است که رابطه مستقیمی میان سطوح پیشرفت کشورها و بازارهای مصرف مس آن‌ها برقرار باشد که این مسئله زمینه توسعه روزافزون زنجیره مس را در جهان ایجاد می‌کند. با این حال، موضوع کلیدی در این بین، عدم توازن در توزیع ذخایر معدنی این فلز است که موجب شده است تا بخش عمده‌ای از جریان‌های تجاری جهان به محصولات زنجیره مس اختصاص داشته باشد.

• تحلیل
• فلزات نادر

توسعه زنجیره‌های ارزش فلزات حیاتی از جمله لیتیوم، نیکل وکبالت روند دسترسی و توزیع این عناصر ارزشمند و کمیاب را در جهان تسهیل کرده است و کشورهای مختلفی در سراسر جهان با مشارکت فعال در زنجیره‌های ارزش این فلزات از فرایندهای استخراج گرفته، تا پالایش و توزیع، نقش قابل توجهی در توسعه اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. به طور مثال، زنجیره ارزش لیتیوم عمدتا در اختیار کشورهایی مانند استرالیا، چین و مثلث لیتیوم در آمریکای جنوبی است. زنجیره ارزش نیکل را کشورهایی مانند اندونزی، فیلیپین و روسیه هدایت می‌کنند و در مورد زنجیره ارزش کبالت نیز در حالی که سهم عمده استخراج معدنی آن در اختیار جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) قرار دارد، بازیگران مطرحی از جمله چین، اندونزی و استرالیا در سراسر زنجیره ارزش این فلز به نقش‌آفرینی می‌پردازند.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش، از مهمترین عوامل موثر بر رشد صنعت و اقتصاد به حساب می‌آید. این موضوع در زنجیره ارزش فولاد نیز جایگاه ویژه‌ای دارد، به طوری که حرکت به سمت تکمیل این زنجیره و تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر، نه تنها درآمدها و سودآوری بنگاه‌های اقتصادی را افزایش می‌دهد، بلکه ارمغان‌های اقتصادی قابل توجهی را در سطح کلان نیز برای کشور به همراه می‌آورد. نگاهی به کارنامه شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین حاکی از حرکت این شرکت در همین مسیر استراتژیک است. شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین که یک بار با گام‌های رو به جلوی خود در راستای تکمیل زنجیره ارزش فولاد به واسطه ورود به بخش صنعت و تولید کنسانتره و گندله، مهر تاییدی بر عزم جدی خود برای ارزش‌آفرینی بیشتر در زنجیره فولاد کشور زد، امروز در صدد ادامه این مسیر و خلق ارزش بیشتر در این زنجیره است.

• یاد‌داشت
• صنعت, معدن

نقش و جایگاه صنایع بزرگ و استراتژیکی نظیر فولاد، پتروشیمی و نفت و گاز در اقتصاد ایران بر کسی پوشیده نیست. با این حال، باید توجه داشت، همانقدر که رونق این صنایع می‌تواند باعث خلق ارزش در صنعت و اقتصاد کشور شود، به همان اندازه نیز توقف و یا حتی تضعیف فعالیت آن‌ها می‌تواند تاثیری مخرب بر صنایع وابسته و کل اقتصاد کشور داشته باشد. تامین پایدار و باکیفیت نهاده‌های تولید، از مهمترین عواملی است که می‌تواند تعیین‌کننده این مسیر باشد. در این میان، کاتالیست‌ها نیز یکی از نهاده‌های استراتژیکی محسوب می‌شوند که می‌توانند پیشبرد فعالیت‌ها و فرایندهای تولید در صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار دهند. شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان نیز همانطور که از نام آن بر می‌آید، در همین حوزه به فعالیت می‌پردازد و نقشی پیشرو را در تامین کاتالیست‌های مورد نیاز در صنایع یاد‌شده ایفا می‌کند. نگاهی به راهبردها و اقدامات شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان حاکی از آن است که این شرکت با رویکرد و نگاهی نا‌محدود به مفهوم توسعه، فعالیت‌های خود را برنامه‌ریزی می‌کند و با گام‌های استواری در مسیر خلق ارزش بیشتر برای صنعت و اقتصاد کشور در حال حرکت است.

• تحلیل
• انرژی, ساختمان

توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش به طور خاص در صنایع معدنی و فلزی که دامنه وسیعی از فعالیت‌ها را در بر‌می‌گیرند، پیش‌نیازهای ویژه‌ای را می‌طلبد که بدون وجود آن‌ها، این موضوع تنها شعار و یا آرمانی تحقق‌ناپذیر خواهد بود. ارزش‌آفرینی بیشتر صنایع معدنی و فلزی و توسعه زنجیره‌های ارزش در این حوزه از اهمیت بالایی در کشور برخوردار است، زیرا این موضوع شاهراهی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور محسوب می‌شود. در این میان، منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس که یکی از استراتژیک‌ترین مناطق ویژه در کشور به شمار می‌آید، با تامین زیرساخت‌های مورد نیاز صنایع برای رشد و توسعه فعالیت‌های خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه زنجیره‌های ارزش در کشور ایفا می‌کند.

• تحلیل
• محصولات فولادی

تکمیل و توسعه زنجیره ارزش فولاد به عنوان یک صنعت مادر، تاثیر مستقیمی بر رشد و توسعه طیف وسیعی از صنایع مختلف و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود دارد. شرکت فولاد اکسین خوزستان از جمله شرکت‌هایی است که ماهیت فعالیت‌های آن ارتباط تنگاتنگی با بحث تکمیل و توسعه زنجیره فولاد دارد. این شرکت با تولید ورق‌های فولادی عریض و آلیاژی، به شکل منحصر‌به‌فردی به ارزش‌آفرینی و خلق ارزش افزوده در صنعت و اقتصاد کشور می‌پردازد.

• یاد‌داشت
• آهن اسفنجی

توان نقدینگی که به شکل توانایی بنگاه‌ها در پرداخت بدهی‌های جاری تعریف می‌شود، یکی از مولفه‌های اساسی رقابت‌پذیری در محیط کسب‌وکار به شمار می‌آید. بنابراین برنامه‌ریزی برای مدیریت و بهینه‌سازی هزینه‌های تولید با هدف مدیریت نقدینگی شرکت و تامین مالی پروژه‌های توسعه اهمیت بسیاری دارد. در همین راستا، شرکت صنعت فولاد شادگان ارتقای بهره‌وری تولید را با هدف رشد تولید و کاهش هزینه‌های جاری در دستور کار قرار داده که این مسئله با نتایج در خور توجهی مانند افزایش تولید، کاهش هزینه‌های تاثیرگذار اعم از خرید مواد اولیه و برخی هزینه‌های جانبی و افزایش جریان نقدینگی همراه بوده است. باید در نظر داشت که این شرکت برای ارتقای توان نقدینگی خود، راهبرد افزایش درآمدهای عملیاتی را از طریق توسعه سبد محصولات ارزش‌افزا دنبال می‌کند و زمینه مناسبی را برای تامین منابع مالی از طریق منابع داخلی و خارجی فراهم آورده است که این مسئله منجر به حرکت سریع این شرکت در مسیر بهره‌برداری از پروژه‌های توسعه‌ای شده است.

• یاد‌داشت
• آلومینیوم

آلومینیوم یکی از بنیان‌های اساسی شکل‌گیری دنیای مدرن است و بسیاری از روندهای حاکم بر فضای اقتصاد و صنعت جهان بر پایه مصرف این فلز استراتژیک شکل گرفته‌اند. موضوعی که موجب شده تا در پند سال گذشته، مصرف آلومینیوم جهان جهش قابل توجهی را تجربه کند. این مسئله فرصت مناسبی را برای صنعت آلومینیوم ایران ایجاد می‌کند تا با تکیه بر مزیت‌های نسبی کشور و حرکت در مسیر رشد تولید و استفاده کارآمد از ظرفیت‌های ایجادشده حرکت کند و به این ترتیب ضمن تامین نیاز داخلی، به توسعه صادرات به بازارهای بین‌المللی و ارزآوری برای کشور نیز بپردازد. با این حال باید توجه داشت که صنعت آلومینیوم ایران امروز با چالش‌های مهمی دست به گریبان است که توان نقدینگی و تاب‌آوری این صنعت را در مقابل ریسک‌های محیط کسب‌وکار کاهش می‌دهد. محدودیت‌های تامین مواد اولیه و چالش‌های ناشی از تحریم و دسترسی به تکنولوژی‌های جدید که چابکی این صنعت را برای کاهش بهای تمام‌شده کاهش می‌دهد، از جمله مواردی هستند که توان نقدینگی صنعت آلومینیوم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و روند حرکت آن را در راستای تحقق اهداف و جهش تولید کند می‌کنند.

• تحلیل
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

یکی از فاکتورهای مهم در عملکرد بنگاه‌های فولادی، توان نقدینگی آن‌ها برای پرداخت هزینه‌ها و مخارج جاری و اجرای پروژه‌های توسعه است که این موضوع با میزان درآمد و سودآوری بنگاه ارتباط مستقیمی دارد. با این حال، افزایش هزینه‌های تولید و تشدید ناترازی‌های انرژی با تاثیرگذاری مستقیم بر عملکرد تولید و سودآوری، توان نقدی فعالان زنجیره فولاد را تحت تاثیر قرار داده است. شرکت ذوب‌آهن اصفهان که اولین و یکی از بزرگترین فعالان صنعت فولاد کشور به شمار می‌آید، به منظور بهبود مستمر شاخص‌های مالی و نقدینگی خود، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را در دستور کار قرار داد که این اقدام با بهبود شاخص‌های مالی این شرکت همراه بوده و با افزایش توان نقدینگی، اجرای پروژه‌های دردست اقدام این شرکت را سرعت بخشیده است.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

یکی از ملزومات اساسی تبدیل ثروت‌های معدنی به سرمایه‌های مولد و درآمدزا و به‌کارگیری آن در راستای رشد اقتصادی و توسعه صنعتی کشور، هدایت سرمایه و نقدینگی برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی است. این مسئله از جنبه سرمایه‌گذاری‌ برای انجام پروژه‌های اکتشافی و اجرای طرح‌های توسعه اهمیت بسیاری دارد. در همین راستا شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر به عنوان یکی از کلیدی‌ترین بازیگران زنجیره فولاد کشور، استراتژی رشد تولید و سودآوری را با هدف دسترسی به منابع مالی و هدایت جریان‌های نقدی در توسعه دنبال می‌کند که این مسئله منجر به افزایش توان نقدینگی این شرکت در ماه‌ها و سال‌های اخیر شده است. این شرکت با توجه به طرح‌ها و پروژه‌های در دست اقدام، سرمایه مورد نیاز خود را از طریق مطالبات حال‌شده و آورده نقدی سهامداران در دستور کار قرار داده است که این مسئله با جلوگیری از خروج نقدینگی، زمینه رشد تولید و توسعه پایدار را فراهم می‌آورد.

• تحلیل
• صنعت, محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

پیش‌نیاز دستیابی به تولید و توسعه‌ پایدار در صنعتی در مقیاس فولاد، دنبال کردن یک برنامه همه‌جانبه برای ایجاد بستری مناسب برای همسویی روند توسعه صنعتی و زیرساختی است. با این حال، صنعت فولاد ایران در سال‌های اخیر به دلیل توسعه نامتناسب زیرساخت‌ها با چالش‌های ریشه‌ای در حوزه تامین انرژی و حمل‌ونقل دست‌وپنجه نرم کرده است که تاثیر آن در کاهش تولید و صادرات فولاد و عدم‌النفع مالی و سودآوری صنایع فولادی به وضوح قابل مشاهده است. به نظر می‌رسد که علاوه بر موضوع سرمایه‌گذاری مناسب در راستای توسعه زیرساخت‌های انرژی، تمرکز بر راهکارهایی مانند توسعه متوازن زنجیره و نیز سوآپ داخلی می‌تواند زمینه رشد تولید و توسعه صادرات صنعت فولاد را فراهم آورد.

• تحلیل
• آهن اسفنجی

شرکت پارس فولاد سبزوار به عنوان یکی از چابک‌ترین فعالان زنجیره فولاد کشور، در سال مالی منتهی به آذرماه ۱۴۰۳ علی‌رغم چالش‌های مسیر فعالیت خود توانست عملکرد درخشانی را در تولید و فروش محصولات داشته باشد و ضمن حفظ عملکرد تولید و فروش خود در سطوح مطلوب، جایگاه سومین عرضه‌کننده آهن‌اسفنجی در بورس کالا را به خود اختصاص دهد. در مجمع عمومی سالیانه فسبزوار که در اسفندماه سال جاری برگزار شد، عملکرد این شرکت در حوزه‌های تولید، فروش، راهبردهای رشد کمی و کیفی تولید، ایجاد زیرساخت‌ها و مسئولیت‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و پس از ارائه گزارش عملکرد و دستاوردهای این شرکت در سال مالی گذشته، در خصوص میزان سود توزیعی به ازای هر سهم تصمیم‌گیری شد.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

شرکت فولاد هرمزگان به عنوان یکی از بازیگران استراتژیک صنعت فولاد کشور، نقش پررنگی را تامین نیاز داخلی و صادرات فولاد کشور ایفا می‌کند. اگرچه این شرکت مانند سایر فعالان صنعت فولاد، در ماه‌های اخیر با محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای در زمینه تامین حامل‌های انرژی دست به گریبان بوده اما در تلاش است تا با افزایش بهره‌وری خطوط تولید و نیز توسعه زیرساخت‌های انرژی و نیز جایگزینی هیدروژن با گاز طبیعی، تاثیرپذیری خود را از محدودیت‌ها به حداقل برساند و در مسیر جهش تولید، خلق ثروت و ارزش‌آفرینی پایدار حرکت کند.

• تحلیل
• محصولات فولادی

مجتمع صنعتی اسفراین را می‌توان یکی از الگوهای تجلی و شکوفایی توانمندی‌های داخلی برشمرد. این مجتمع در طول سال‌های گذشته، بیش از ۲۵۰ گرید فولادهای آلیاژی مطرح و استراتژیک را در مقیاس جهانی تولید کرده و به شکلی مستمر توانمندی‌های خود را در زمینه تولید قطعات و تجهیزات فولادی بزرگ با تناژ بالا توسعه داده است، مسیری که هم‌اکنون نیز ادامه دارد و مجتمع صنعتی اسفراین با بلوغ، تجربه و دانشی که در حوزه قطعات فولادی آلیاژی کسب کرده، امروز قدم در راه جدیدی در عرصه ماشین‌سازی گذاشته و قرارداد ساخت ماشین¬آلات فوق سنگین معدنی را منعقد کرده است.