ماهنامه شماره 178

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا, خدمات موسسات مالی و پولی

ابزار جذب سرمایه به منظور توسعه کسب‌وکارها و تداوم روند تولید و ارائه خدمات، تغییر و تحولاتی را در طول دو قرن اخیر پشت سر گذاشته است. این ابزارها که امروز شامل انواع بدهی‌ها از جمله وام، اوراق قرضه و اعتبار و همچنین خریدوفروش سهام در بازارهای داخلی و جهانی می‌شوند، نقش به سزایی در راندمان عملکرد، جریان نقدینگی شرکت‌ها و بهبود منابع مالی کسب‌وکارها ایفا می‌کنند و هر شرکت، بنگاه و به طور کلی ساختار اقتصادی در هر کشور، بسته به سیستم مالی و سیاست‌های راهبردی خود، از ابزارهای متنوعی برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود بهره می‌گیرد.

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آفریقا, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا, صنعت

در جهانی که کانون‌های ثروت و قدرت اقتصادی بی‌وقفه در حال جابه‌جایی و تلاطم‌اند، کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور پیوسته می‌کوشند که با ایفای نقشی برجسته در جریان جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI)، خود را در قامت بازیگرانی موثر و پایدار در صحنه اقتصاد بین‌المللی معرفی کنند، به‌نحوی که در این راستا، کشورهایی چون چین، سنگاپور و برزیل که به‌عنوان پیشگامان جذب سرمایه‌گذاری‌های جهانی در میان بازارهای نوظهور در دهه‌های اخیر شناخته می‌شوند، هرکدام با پیمودن مسیری منحصر‌به‌فرد در این عرصه، در صدد آن برآمدند تا در میان اقتصادهای قدرتمند جهانی جایگاهی مستحکم‌‎تر از گذشته را احراز کنند. در حقیقت چشم‌انداز آینده این کشورها که همچنان در بستر تغییرات اقتصادی و تحولات سیاسی جهانی گام برمی‌دارد، سرشار از پتانسیل‌های نهفته و فرصت‌های گسترده‌ای است که در صورت بهره‌برداری هوشمندانه و بهینه، می‌تواند آن‌ها را به جایگاه مقاصد اصلی و برجسته سرمایه‌گذاری در افق‌های آتی ارتقا ببخشد.

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آلومینیوم, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا, صنعت

در دورانی که سرمایه‌گذاری‌های جهانی زیر سایه بی‌ثباتی‌های ژئوپولیتیکی، فشارهای اقتصادی و تحولات در تولید و تجارت بین‌المللی بازتعریف می‌شوند، جریان سرمایه‌گذاری‌های خارجی نیز متاثر از این دگرگونی‌ها چهره‌ای تازه به خود گرفته است. سال ۲۰۲۳ با افتی محدود اما قابل ‌توجه در حجم جذب سرمایه‌گذاری جهانی همراه بود، افتی که نه‌تنها بازتابی از فشارهای بین‌المللی و محدودیت‌های مالی را به تصویر ‌کشید، بلکه جلوه‌ای از واگرایی‌های منطقه‌ای و تحول در مقصدها و منشاهای اصلی سرمایه‌گذاری را نیز نشان داد. با این وجود، تثبیت موقعیت ایالات متحده آمریکا در صدر جدول جذب و دارایی FDI، تا تحول نقش کشورهای در حال توسعه و افول جایگاه برخی از قطب‌های سرمایه‌پذیری همچون هلند و بریتانیا، نشانی از تغییر در جهت‌گیری سرمایه‌ها، فاصله‌گیری از الگوهای پیشین و آغاز عصری نو در این عرصه مطابق با نظام نوین جهانی است. در این میان، ترکیب کشورهای پیشتاز در عرصه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به سایر کشورها نیز با تحولاتی سرنوشت‌ساز همراه بوده است، به‌نحوی که بازیگرانی نوظهور نظیر سوئیس، سنگاپور و کانادا، در کنار قدرت‌های اقتصاد جهانی سهمی فزاینده در جهت‌دهی به جریان سرمایه‌ها یافته و حضوری برجسته در ساختار نوین سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی از خود برجای نهاده‌اند.

• تحلیل
• آسیا و اقیانوسیه, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا, صنعت

توسعه کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های مختلف، دوران گذار از نسل قدیم به نوین را طی می‌کند؛ به طوری که در طول دو دهه اخیر، شرکت‌های نفتی و بازرگانی دارای بیشترین ارزش سرمایه در بازارهای جهانی بودند اما امروز، فعالیت و تجارت بزرگترین کمپانی‌های سرمایه‌دار دنیا به حوزه‌های تکنولوژیک و فناوری‌های نوآورانه معطوف می‌شود. ایالات متحده آمریکا به عنوان طلایه‌دار این حوزه، بستر مناسبی در راستای جذب سرمایه در استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فعال در زمینه‌های مختلف از جمله هوش مصنوعی، امنیت سایبری، تولید تجهیزات پیشرفته الکترونیکی، نیمه‌هادی‌ها و ... بوده است، اما کشورهایی همچون چین، هندوستان، سنگاپور و سوئد نیز از جمله بزرگترین سرمایه‌گذاران در این حوزه به شمار می‌روند.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

امروزه توسعه صنعت فولاد تنها محدود به تعریف و اجرای پروژه‌های افزایش ظرفیت‌ تولید نیست، بلکه اتخاذ یک استراتژی هوشمندانه برای سرمایه‌گذاری‌ در تقویت توانمندی‌های دانشی و فناورانه به یکی از ملزومات اساسی پیشرفت و ترقی تبدیل شده است. توجه به این مسئله، موجب توسعه دانش فنی و توانمندی متخصصان داخلی و افزایش تاب‌آوری این صنعت می‌شود و نیاز آن را به واردات از کشورهای خارجی به حداقل می‌رساند. از این رو، پروژه واحد فولادسازی مجتمع فولاد زاگرس اندیمشک که با در نظر داشتن مزیت‌های رقابتی و جانمایی مناسب آغاز شده، اتکا به توانمندی‌های داخلی را در اولویت قرار داده است. از آنجایی که این شرکت با هدف تولید محصولات با ارزش افزوده بالا در مسیر توسعه گام برداشته، در چشم‌اندازهای خود بومی‌سازی و گسترش همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان را نیز ترسیم کرده است که این اقدام را می‌توان گام بلند شرکت مجتمع فولاد زاگرس اندیمشک در راستای سرمایه‌گذاری خطرپذیر به شمار آورد.

• تحلیل
• صنعت, محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد یکی از رموز تحقق رشد اقتصادی، شناسایی و پرورش پتانسیل‌های فکری، علمی و تخصصی داخلی و استفاده از آن‌ها در مسیر خودکفایی و شکوفایی تکنولوژیکی و صنعتی است. در همین راستا لازم است که تدوین راهبردها و استراتژی‌ها در نهادهای بالادستی و سیاست‌گذار به گونه‌ای صورت پذیرد که همسویی و همکاری لازم میان نهادهای علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان با فعالان صنعتی ایجاد شود و بستری کارآمد و امن برای استفاده از نوآوری و ابتکار جوانان متخصص و متعهد فراهم آید. در همین راستا شرکت مهندسین مشاور پیشگامان فولاد جنوب به عنوان بازوی توانمند هلدینگ فولاد خوزستان که در راستای بومی‌سازی خدمات فنی، طراحی و مهندسی، مشاوره، نظارت و انتقال دانش و تجارب ارزنده به صنعت فولاد کشور فعالیت می‌کند، از ابتدای تاسیس و شروع به فعالیت، راهبرد استفاده همزمان از نیروهای نخبه جوان و پرسنل باتجربه فولاد را برای خود تعریف کرده است تا به این ترتیب از طریق ترکیب عناصر تجربه و خلاقیت، به بهترین شکل به پرورش ایده‌ها و به‌کارگیری آن‌ها برای افزایش توان رقابت و حل مسائل و چالش‌های صنعت فولاد بپردازد.

• تحلیل
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

یکی از پیش‌نیازهای اصلی تحقق توسعه صنعتی، شناخت و تقویت توانمندی‌های دانشی و تکنولوژیک و همراستاسازی آن در مسیر خودکفایی صنایع و قطع نیاز به واردات است. در سال‌های اخیر که تحریم‌های ظالمانه با هدف محدودساختن مسیر توسعه صنعتی کشور، اقتصاد ایران را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند موضوع ارتقای توانمندی‌های داخلی و توجه و تکیه بیشتر به تولید داخل بیش از پیش اهمیت یافته است. در این بین، شکل‌گیری یک همکاری مناسب میان نهادهای دانش‌بنیان با فعالان بزرگ صنعت می‌تواند هم بستر مناسبی را برای ارائه نوآوری‌های تکنولوژیک فراهم آورد و هم زمینه مطلوبی را برای رشد و اعتلای پتانسیل‌های تخصصی و علمی داخلی ایجاد کند. در همین راستا شرکت جهان فولاد سیرجان نیز به عنوان یکی از بازیگران برجسته زنجیره فولاد کشور، گام‌های بلندی را در راستای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت توان داخلی برداشته که این مهم به کارنامه‌ای درخشان از دستاوردهای آن در حوزه بومی‌سازی و رشد ظرفیت‌های تولید داخل منتج شده است.

• تحلیل
• زیرساخت, صنعت, معدن

شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات به عنوان یکی از بزرگترین هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری در کشور که بخش عمده تمرکز خود را بر حوزه کانه‌های فلزی متمرکز کرده است، نقش انکارناپذیری در رشد و توسعه بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی کشور ایفا می‌کند. این شرکت با رصد دقیق شرایط حال حاضر و تحولات احتمالی آینده، سرمایه‌های خود را همسو با برنامه‌ها و اهداف توسعه‌ای و خودکفایی کشور، روانه بخش‌های مختلف می‌کند. نگاهی به پروژه‌های جاری و انجام‌شده‌ای که با سرمایه‌گذاری از سوی این شرکت همراه بوده‌اند، حاکی از آن است که بسیاری از «اولین‌ها» در کشور به نام این شرکت ثبت شده‌اند؛ موضوعی که نشان از رویکرد خطرپذیر، اما دقیق و هدفمند ومعادن دارد.

• تحلیل
• صنعت, معدن

امروزه برنامه‌های تولید مانند روش‌های ساخت و تولید محصولات تکامل یافته و شکل پیچیده‌تری به خود گرفته است و تحقق آن‌ها علاوه بر بهبود عوامل درون‌سازمانی و پایش و نظارت دقیق آن‌ها، بسیار به محیط بیرونی و ارتباطات موثر میان زنجیره‌های تامین بستگی دارد. مقوله برنامه‌ریزی تولید در بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی به دلیل ارتباطات گسترده با بخش‌های مختلف از اهمیت بسیاری برخوردار است. با این حال، بررسی عملکرد صنایع فولاد و آلومینیوم کشور نشان می‌دهد که علی‌رغم برنامه‌ریزی برای رشد تولید و تعریف چشم‌اندازها، نبود توسعه‌ای فراگیر در حلقه‌های نخست زنجیره، تشدید ناترازی تولید و مصرف انرژی، توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل متناسب با رشد صنایع و فضای کم‌ثبات و پیش‌بینی‌ناپذیر اقتصادی به پاشنه آشیل تحقق برنامه‌های تولید تبدیل شده‌اند.

• تحلیل
• صنعت

به طور کلی یکی از عوامل مهم در ارتقای بهره‌وری و رشد تولید، دسترسی مناسب و کافی به انواع نهاده‌های تولید است. کاتالیست‌ها در صنایع مختلف به عنوان یک ماده استراتژیک، از مهمترین ملزومات تولید به شمار می‌آیند. حضور این مواد برای تولید محصولات با کیفیت و خلوص بالا، بسیار حیاتی است. در دهه اخیر و با حمایت بخش‌های مختلف صنعت و دولت، دانش و تکنولوژی تولید این محصولات توسط شرکت‌های دانش‌بنیان بومی‌سازی شده و همچنان رو به توسعه است. شرکت گسترش کاتالیست ایران نیز به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان، یکی از پیشگامان بومی‌سازی تولید کاتالیست در کشور به شمار می‌‌‎آید که برنامه‌های تولید خود را بر مبنای تحقیق و نوآوری پایه‌گذاری کرده است. این استراتژی موجب خواهد شد تا مطابق برنامه کوتاه‌مدت این شرکت، دستیابی به ظرفیت تولید ۲ هزار و ۵۰۰ تن محصول در سال ۱۴۰۴ محقق شود و در ادامه با ایجاد تنوع به سبد محصولات تا ۲۳ نوع کاتالیست این ظرفیت را به مقادیر بالاتری ارتقا دهد. این امر نه‌تنها گام ارزشمندی در راستای تحقق اهداف کلان کشور به شمار می‌آید بلکه دستیابی قریب‌الوقوع به این اهداف می‌تواند شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان را به الگویی استراتژیک برای سایر شرکت‌های دانش‌بنیان تبدیل کند.

• تحلیل
• آلومینیوم

روند رو به رشد و جایگاه تضمین‌شده فلز آلومینیوم در آینده، سبب شده است که قدم گذاشتن در مسیر رشد و توسعه صنعت آلومینیوم در کشور، برای همگام شدن با تحولات روز افزون جهان ضرورت داشته باشد. با این حال، حرکت در این مسیر پیش‌نیازهایی را می‌طلبد که به شکل دومینوواری بر آن تاثیر می‌گذارند. در واقع توسعه صنعت آلومینیوم و تحقق جهش تولید در آن مستلزم توسعه زیرساخت‌ها و تامین مواد اولیه است. آلومینا به عنوان ماده اولیه اصلی در تولید شمش آلومینیوم شناخته می‌شود و این در حالی است که تولید این ماده در کشور به طور انحصاری در شرکت آلومینای ایران صورت می‌گیرد. از این رو، بدیهی است که این شرکت چه نقش استراتژیکی در صنعت آلومینیوم کشور ایفا می‌کند. در همین راستا، نگاهی به کارنامه شرکت آلومینای ایران نشان می‌دهد که این شرکت به طور پیوسته‌ای در مسیر رشد تولید و تحقق برنامه‌ها و اهداف خود که تاثیر مستقیمی بر رشد و توسعه صنعت آلومینیوم کشور نیز دارند، حرکت می‌کند.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

جهش تولید و تحقق اهداف و برنامه‌های تولید را به نوعی می‌توان نخستین گام در مسیر دستیابی به چشم‌اندازهای رشد و توسعه تلقی کرد. اگرچه همواره بر اهمیت رشد تولید در کشور تاکید شده، اما موضوع اصلی برای رسیدن به این مهم، تامین زیرساخت‌ها و پیش‌نیازهای لازم است. با این حال امروز، شرایط زیرساختی کشور به خصوص در حوزه انرژی شرایط دشواری را برای فعالان زنجیره فولاد کشور برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های تولید ایجاد کرده است. شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو) نیز به عنوان یکی از تامین‌کنندگان کلیدی مواد اولیه صنعت فولاد، از این قاعده مستثنی نیست. با این حال، با بررسی عملکرد سیمیدکو به نظر می‌رسد که این شرکت با راهبردهای کارآمد و برنامه‌ریزی‌های دقیق خود، از موانع موجود در مسیر تولید، پلی ساخته که این موضوع در نهایت به دستاوردهای بزرگتری نیز برای این شرکت منجر شده است.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

سال ۱۴۰۴، با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و الزامات مسیر توسعه صنعتی کشور، سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» نامگذاری شد؛ شعاری که در صنعت استراتژیک فولاد که نقش به‌سزایی در رشد اقتصادی کشور دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. شرکت فولاد هرمزگان به عنوان یکی از پیشگامان صنعت فولاد ایران، با تمرکز بر سرمایه‌گذاری هدفمند در مسیر اجرای پروژه‌های استراتژیک برای ارتقای ظرفیت تولید، تنوع‌بخشی به سبد محصولات و توسعه بازارهای صادراتی گام برمی‌دارد. احداث واحد احیای مستقیم مگامدول با ظرفیت یک میلیون و ۷۲۰ هزار تن، افزایش ظرفیت واحد فولادسازی و پروژه‌های زیرساختی مرتبط با آن‌‎ها از جمله مهمترین این اقدامات به شمار می‌آیند. اجرای پروژه‌های در دست اقدام علاوه بر پررنگ‌تر کردن نقش شرکت فولاد هرمزگان در صنعت فولاد و توسعه صادرات غیرنفتی کشور، گام ارزشمندی برای تولید و توسعه پایدار و تحقق شعار سال به شمار می‌آید.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین بی‌تردید یکی از بزرگترین و کلیدی‌ترین تامین‌کنندگان مواد اولیه صنعت فولاد به حساب می‌آید که در مسیر فعالیت خود، هرگز از مفهوم رشد و توسعه غافل نبوده است. این شرکت نه تنها در سال‌های اخیر عملکرد درخشانی در بخش معدن و حوزه بالادست زنجیره ارزش فولاد داشته است، بلکه با اقدام به احداث کارخانه احیای مستقیم و تولید آهن‌اسفنجی از یک سو و با ورود به عرصه تولید مس و طلا از سوی دیگر، مهر تاییدی بر نگاه ویژه خود به مفهوم توسعه و خلق ارزش زده است. گفتنی است که اعلام تغییر موضوع فعالیت شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین در مجمع عمومی صاحبان سهام این شرکت، گواهی بر عزم جدی کگهر برای حرکت در مسیر رشد و توسعه محسوب می‌شود.

• تحلیل
• سنگ‌آهن, معدن

یکی از مولفه‌های اصلی تحقق اهداف توسعه‌ای زنجیره فولاد، همگام با اسناد بالادستی، توسعه متوازن این زنجیره، به ویژه در حوزه بالادست است تا به این ترتیب با تامین پایدار مواد اولیه هر حلقه، زمینه فعالیت کل زنجیره به صورت پایدار و موثر فراهم آید. در این میان، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر که بازیگر برجسته‌ای در حوزه تامین مواد اولیه صنعت فولاد محسوب می‌شود، با توجه به همین موضوع و نیز با هدف تحقق چشم‌اندازهای بزرگی که برای خود ترسیم کرده است، به طور پیوسته‌ای در مسیر رشد کمی و کیفی تولیدات خود گام بر‌می‌دارد. این موضوع نه‌تنها هر روز این شرکت را یک گام به سمت اهداف خود نزدیک‌تر می‌کند و جایگاه آن را در زنجیره فولاد کشور ارتقا می‌بخشد، بلکه شرکت گل‌گهررا قادر ساخته است تا نقش پررنگ‌ و تعیین‌کننده‌ای در بهبود شرایط اقتصادی و زیرساختی شهرستان سیرجان و استان کرمان ایفا کند.

• سنگ‌آهن, معدن

کاهش تدریجی عیار ذخایر معدنی و محدودیت‌های روزافزون زیست‌محیطی در حوزه معدنکاری زنگ خطر جدی برای آینده صنعت فولاد کشور به شمار می‌آید. با این حال، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو با اتکا به پشتوانه علمی و تجربه‎‌های گذشته، توسعه اکتشافات معدنی را سرمایه‌گذاری هدفمندی برای پیشرفت تلقی می‌کند و با برنامه‌ریزی و رویکردی هدفمند در مسیر بهره‌برداری از پهنه‌های معدنی جدید گام برداشته است. آنچه که این شرکت را نسبت به رقبا متمایز می‌کند، تمرکز جسورانه بر اکتشاف پهنه‌های جدید با استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات به‌روز و مطابق با تکنولوژی‌های نوین است و ترسیم برنامه‌های اکتشافی جدید و بهره‌برداری از آن‌ها به تثبیت جایگاه شرکت چادرملو در زنجیره فولاد کمک می‌کند.