ماهنامه شماره 183

• تحلیل
• انرژی, زیرساخت

شدت مصرف انرژی یکی از شاخص‌های بنیادین برای ارزیابی بهره‌وری اقتصادی و پایداری در نظام‌های انرژی است. در دو دهه‌ اخیر، روند جهانی حاکی از بهبود قابل‌توجه در این شاخص است؛ بسیاری از کشورها از طریق سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف، توسعه فناوری‌های پاک و گسترش برقی‌سازی در بخش‌های حمل‌ونقل و صنعت، موفق به کاهش تدریجی شدت انرژی شده‌اند. با این حال، تفاوت‌های چشمگیری میان کشورها وجود دارد؛ اقتصادهای پیشرفته در مسیر کاهش مداوم شدت انرژی حرکت کرده‌اند، در حالی که کشورهای در حال توسعه به‌ویژه صادرکنندگان انرژی، همچنان با چالش بهره‌وری پایین مواجه‌اند. در این میان، ایران به‌عنوان یکی از نمونه‌های بارز وابستگی شدید اقتصادی به انرژی، طی سال‌های اخیر افزایش قابل‌توجهی در شدت مصرف خود تجربه کرده است. ناترازی انرژی، یارانه‌های سنگین و ساختار انرژی‌بر اقتصاد از عوامل اصلی این روند به‌شمار می‌روند.

• تحلیل
• انرژی, زیرساخت

در دنیایی که با تقاضای فزاینده انرژی مواجه است، تحقق اهداف جهانی کاهش انتشار کربن نیز به عنوان محور فعالیت‌های انسان امروز باید مورد توجه قرار گیرد که البته این مسئله نیازمند به‌کارگیری مجموعه‌ای از اقدامات راهگشا و مستمر است، توسعه و تقویت زیرساخت‌های ذخیره‌سازی انرژی یکی از آن‌ها به شمار می‌رود. با افزایش سهم نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در سبد برق جهان، ماهیت متغیر و ناپایدار این منابع، پایداری شبکه و تامین برق پایدار را چالش‌برانگیز می‌کند. سیستم‌های پیشرفته ذخیره‌سازی، قادرند تا شبکه را فعالانه ایجاد و کنترل و ولتاژ و فرکانس را تثبیت کنند و در راستای تضمین ثبات شبکه، جایگزین نیروگاه‌های سنتی شوند. سرمایه‌گذاری گسترده در این حوزه، همراه با توسعه شبکه‌های هوشمند و سیاست‌های حمایتی، نه تنها امکان بهره‌برداری حداکثری از انرژی‌های تجدیدپذیر را فراهم می‌کند، بلکه مسیر دستیابی به اهداف ۲۰۵۰ را نیز با اطمینان بیشتری هموار می‌سازد. بدون توجه به ذخیره‌سازی و زیرساخت‌های مکمل، رشد سهم انرژی‌های پاک در شبکه با ریسک‌های جدی مواجه خواهد شد.

• تحلیل
• انرژی, زیرساخت

چشم‌انداز آینده برق در جهان بیش از هر زمان دیگری با تحولات اقتصادی، فناورانه و زیست‌محیطی گره خورده است. روند رو به رشد منابع نوین انرژی و توسعه زیرساخت‌های هوشمند، مسیر تازه‌ای برای تامین پایدارتر و متنوع‌تر برق پیش‌روی کشورها قرار داده است. در بسیاری از نقاط، ترکیب سبد برق در حال تغییر است و این تغییر نه تنها به کاهش ریسک‌های انرژی، بلکه به بازتعریف روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های جدید منجر خواهد شد. با توجه به فشارهای اقلیمی، نیاز روزافزون به انرژی و رقابت فناورانه، برق در آینده بیش از یک حامل انرژی، به موتور محرک توسعه و تغییر تبدیل می‌شود.

• تحلیل
• انرژی, زیرساخت

برقی‌سازی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی گذار انرژی در قرن بیست‌ویکم، نقشی حیاتی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، افزایش بهره‌وری و تقویت امنیت انرژی ایفا می‌کند. تجربه بحران‌های نفتی و ضرورت دستیابی به اهداف کربن صفر، کشورها را به سمت جایگزینی سوخت‌های فسیلی با برق سوق داده است. با وجود این، مسیر برقی‌سازی با چالش‌هایی جدی همراه است. فشار بر شبکه‌های انتقال و توزیع، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای زیرساخت و تجهیزات، خطر «برقی‌سازی خاکستری» در صورت وابستگی به نیروگاه‌های فسیلی، محدودیت دسترسی به فناوری‌های نوین و مواد معدنی حیاتی و همچنین مقاومت اجتماعی و اقتصادی، از مهم‌ترین موانع بر سر راه این روند محسوب می‌شوند. با این حال، شتاب روند برقی‌سازی در اقتصادهای نوظهور نظیر چین، تایوان، کره جنوبی و ژاپن و همچنین کشورهای اروپایی و آمریکایی نشان می‌دهد که این گذار یک مسیر اجتناب‌ناپذیر است و موفقیت در آن ترکیبی از سیاست‌گذاری هوشمند، توسعه فناوری، سرمایه‌گذاری پایدار و مدیریت ژئوپلیتیکی منابع را می‌طلبد.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

در شرایطی که عدم قطعیت‌ها و چالش‌های زیرساختی شرایط پرریسکی را برای صنعت فولاد ایجاد کرده‌اند، حرکت به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر نه‌تنها یک انتخاب راهبردی، بلکه ضرورتی حیاتی برای تاب‌آوری، حفظ رقابت‌پذیری و خلق ثروت پایدار به شمار می‌آید. در این میان، شرکت فولاد آلیاژی ایران که یکی از برجسته‌ترین فعالان صنعت فولاد کشور به شمار می‌آید، با تکیه بر تکنولوژی‌های نوین، بهره‌گیری از دانش منابع انسانی متخصص و تمرکز بر تولید محصولات خاص و استراتژیک، توانسته است در جایگاه الگوی ارزش‌افزایی و در زنجیره فولاد ایران با قدرت در مسیر عبور از محدودیت‌ها و توسعه بازارها حرکت کند.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

بخش بالادست زنجیره ارزش فولاد که فعالیت‌های مربوط به تامین مواد اولیه این صنعت در آن انجام می‌شود، نقش استراتژیکی را در پایداری و رقابت‌پذیری کل صنعت فولاد ایفا می‌کند. ارزش‌آفرینی در این بخش از زنجیره از جنبه‌های مختلفی نظیر کاهش هزینه‌های تولید و ارتقای بهره‌وری، تضمین امنیت تامین مواد اولیه، بهبود کیفیت محصولات و توسعه فناوری‌های نوین قابل بررسی است. با توجه به ماهیت زنجیره‌وار صنعت فولاد و وابستگی مستقیم بخش‌های میانی و پایین‌دست به حلقه‌های بالادستی، هر گونه اقدام برای خلق ارزش بیشتر در این حوزه می‌تواند موتور محرکی برای رشد اقتصادی، توسعه صادرات و ارتقای جایگاه کشور در بازار فولاد جهان تلقی شود. در این میان، شرکت فولاد سنگان خراسان به عنوان بزرگترین تولیدکننده مواد اولیه صنعت فولاد در منطقه شرق کشور، بر ارتقای جایگاه خود در بازارهای داخلی و بین‌المللی تمرکز کرده و به شکل پایدار و استواری در مسیر ارزش‌آفرینی برای صنعت و اقتصاد کشور گام بر می‌دارد.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

خلق ارزش پایدار، شاخصی کلیدی برای سنجش توان بنگاه‌های اقتصادی در تبدیل منابع محدود به فرصت‌های اقتصادی و خدمات با کیفیت برای ذی‌نفعان است. تمرکز بر ارزش‌آفرینی پایدار نه‌تنها به افزایش سود و تاب‌آوری بنگاه‌ها در برابر نوسانات بازار و ریسک‌های محیط کسب‌وکار کمک می‌کند، بلکه مسیر پیشرفت بنگاه را نیز هموار می‌سازد. در این راستا، شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو) با تمرکز بر توسعه حلقه‌های نخست زنجیره، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، مدیریت هوشمندانه منابع و ارتقای بهره‌وری به یکی از بازیگران کلیدی زنجیره فولاد کشور تبدیل شود. نزدیکی به ذخایر سنگ‌آهن، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و برنامه‌ریزی برای تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر از جمله فرصت‌های سیمیدکو برای خلق ثروت به شمار می‌آیند. نمود این مسئله در ارزش افزوده بیش از ۱۰۴ هزار میلیارد ريالی این شرکت در سال ۱۴۰۳ مشاهده می‌شود.

• تحلیل
• معدن

ایران، به عنوان سرزمینی پهناور و با تنوع اقلیمی کم‌نظیر، بر روی کمربند متالوژنی آلپـ هیمالیا قرار گرفته است؛ کمربندی که بخش قابل توجهی از ذخایر معدنی جهان را در خود جای داده است. در چنین شرایطی، حضور سازمان‌های توسعه‌محور برای شناسایی و بهره‌برداری از ذخایر معدنی پنهان و استفاده از آن‌ها برای خلق ارزش افزوده پایدار ضرورتی انکارناپذیر به شمار می‌آید. در این میان، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) به‌عنوان بازوی اجرایی سازمان ایمیدرو، مسئولیت راهبری پروژه‌های اکتشاف، فرآوری و توسعه زیرساخت‌های معدنی را بر عهده دارد. این شرکت با اتخاذ رویکردهای فناورانه و سرمایه‌گذاری هوشمندانه، مسیر تازه‌ای را برای ارتقای بهره‌وری، توزیع متوازن ثروت و افزایش سهم بخش معدن در خلق ارزش و تولید ناخالص داخلی کشور ترسیم کرده است.

• تحلیل
• معدن

ساختار سرمایه شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین (تاصیکو) در سال‌های اخیر شاهد تحولات بنیادینی بوده که نشان‌دهنده تغییر راهبردی در سیاست‌گذاری‌ها و رویکردهای این شرکت در بهره‌گیری از منابع مالی داخلی و خارجی است. رشد چشمگیر شاخص‌های مالی تاصیکو، گواهی بر تمرکز استراتژیک این شرکت بر استفاده از ابزارهای بدهی برای تأمین مالی پروژه‌های بلندمدت و ورود هدفمند به حوزه‌های معدنی با بازدهی بالا است. افزون بر این، جهش نسبت مالکانه و افزایش قابل‌توجه حقوق صاحبان سهام، از تقویت تاب‌آوری مالی و ارتقای توانمندی‌های مدیریت ریسک مالی تاصیکو حکایت دارد. این توازن هوشمندانه میان بدهی و حقوق مالکانه، نه‌تنها زمینه‌ساز خلق ارزش پایدار برای سهامداران شده، بلکه بستری مناسب برای جذب سرمایه‌های جدید فراهم کرده است. این تحولات، چشم‌اندازی مثبت و پویا برای آینده ساختار سرمایه‌ای تاصیکو ترسیم می‌کند و جایگاه این شرکت را به‌عنوان یکی از پیشگامان بازار سرمایه مستحکم‌تر می‌سازد.

• تحلیل
• محصولات میانی فولاد خام

ساختار سرمایه یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در پایداری مالی و توان رقابتی شرکت‌های بزرگ فولادی به شمار می‌آید. بررسی ساختار سرمایه شرکت فولاد خوزستان نشان می‌دهد ترکیب بهینه بدهی و حقوق صاحبان سهام، نقش کلیدی در مدیریت ریسک، افزایش بهره‌وری سرمایه و پشتیبانی از برنامه‌های توسعه‌ای این شرکت ایفا کرده است. این تحلیل نشان می‌دهد که سیاست‌های مالی اتخاذشده ضمن حفظ انعطاف‌پذیری در برابر نوسانات بازار، زمینه‌ساز تداوم رشد و ارتقای جایگاه فولاد خوزستان در صنعت فولاد کشور شده‌اند.

• تحلیل
• آهن اسفنجی, محصولات میانی فولاد خام

ساختار سرمایه، به‌مثابه ستون فقرات مالی بنگاه‌های اقتصادی، با تعیین ترکیب بهینه بدهی‌ها و حقوق مالکانه، نقش کلیدی و تعیین‌کننده‌ای در هدایت مسیر رشد و توسعه و پایداری مالی ایفا می‌کند. تحلیل و بررسی این ساختار در شرکت صنعت فولاد شادگان از جنبه ورود به فاز توسعه و تامین مالی مناسب از منابع داخلی و خارجی اهمیت بسیاری دارد. ساختار سرمایه نشان می‌دهد که این شرکت با استفاده از ابزارهای بدهی در مسیر اجرای پروژه‌های جدید گام برداشته که این مسئله ریسک‌های مالی آن را نیز افزایش داده است. اگرچه بررسی نسبت‌های اهرمی این شرکت، از اتکای بیشتر به بدهی برای تامین منابع مالی و تحولات ساختار سرمایه حکایت دارد، اما بهره‌برداری از ظرفیت‌های تولید و تمرکز بر توسعه صادرات، چشم‌انداز روشنی را برای افزایش توانمندی پرداخت بدهی‌، ارتقای پایداری مالی و تحولات ساختار سرمایه این شرکت ترسیم می‌کند.

• تحلیل
• زیرساخت

بی‌تردید «سرمایه» یکی از مهمترین محرک‌ها برای قرارگیری صنایع در مسیر رشد و توسعه به شمار می‌آید. طبعا این موضوع در صنایعی به ابعاد صنایع معدنی و فلزی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این عامل را می‌توان به نوعی ریشه شکل‌گیری مناطق ویژه اقتصادی در این حوزه دانست که با سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه، فضا و بستر مناسبی را برای رشد و پیشرفت صنایع فراهم می‌کنند. در این میان، منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس، یکی از مهمترین مناطق ویژه اقتصادی در کشور به حساب می‌آید که در طول سال‌های متمادی فعالیت خود، در جهت بسترسازی برای توسعه صنایع معدنی و فلزی کشور حرکت کرده است.

• تحلیل
• صنعت, محصولات میانی فولاد خام

در سال‌های اخیر بخش معدن و صنایع معدنی به خصوص صنعت فولاد، به نوعی چشم امید اقتصاد کشور بوده‌اند؛ اقتصادی که به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی برای سال‌های در عصر حاضر، صادرات خدمات فنی و مهندسی یکی از ابزارهای کلیدی در توسعه اقتصادی و ارتقای جایگاه بین‌المللی کشورها به شمار می‌آید. اهمیت این نوع صادرات، از آن جهت است که بر خلاف صادرات کالاهای فیزیکی، بر دانش و تجربه سرمایه‌های انسانی متخصص استوار است و از این لحاظ، ریسک کمتر و ارزش افزوده قابل توجهی را به همراه دارد. شرکت بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک) به عنوان یکی از توانمندترین شرکت‌های داخلی در حوزه ارائه خدمات فنی و مهندسی، در طول سال‌های فعالیت خود تا کنون، کارنامه درخشانی را از خود به جای گذاشته و نقش استراتژیکی در مسیر توسعه صنعتی و اقتصادی کشور ایفا کرده است. این شرکت با توجه به روند رشد و توسعه چشمگیر خود، نسبت به بازنگری بسیاری از استراتژی‌ها و راهبردهای خود اقدام کرده و توسعه روابط بین‌الملل را از مسیر صادرات خدمات فنی و مهندسی، به خصوص به کشورهای همسایه و نیز برخی کشورهای آفریقایی در اولویت قرار داده است.

• تحلیل
• سنگ‌آهن

در سال‌های اخیر بخش معدن و صنایع معدنی به خصوص صنعت فولاد، به نوعی چشم امید اقتصاد کشور بوده‌اند؛ اقتصادی که به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی برای سال‌های متمادی، از بزنگاه‌ها و بحران‌های رخ‌داده به شدت متاثر شده است. با این حال، باید توجه داشت که بهره‌برداری حداکثری از پتانسیل‌های معدنی کشور، مستلزم سرمایه‌گذاری و ایجاد توازن در زنجیره فولاد است و این در حالی است که در سال‌های اخیر، زنجیره ارزش فولاد در کشور با سرازیر شدن سرمایه‌ها به سمت حلقه‌های پایین‌دستی، عملا از توازن خارج شده است. در چنین شرایطی، اهمیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های بالادستی این زنجیره بیش از پیش مشخص می‌شود. شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور به عنوان یکی از بازیگران برجسته زنجیره فولاد کشور در حوزه تامین مواد اولیه این صنعت، نقش تعیین‌کننده‌ای در تامین نیاز بازار داخل دارد و همچنین در صدد تحکیم جایگاه خود در بازارهای بین‌المللی است. قرارگیری این شرکت در مدار رکورد‌شکنی، آن هم در شرایط پرچالش و دشواری که صنایع داخلی با آن رو‌به‌رو هستند، چشم‌انداز روشن‌تری را نیز برای این شرکت ترسیم می‌کند.

• تحلیل
• محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام

توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش صنعت فولاد در چند دهه گذشته همواره محور گفتمان‌های صنعتی و اقتصادی کشور بوده است. صنعتی که با توجه به دامنه گسترده فعالیت‌ها و نیز نقش آن در جایگاه صنعتی مادر و صنعت‌ساز که نیاز صنایع پایین‌دستی را تامین می‌کند، می‌توان چرخ‌های اقتصاد و صنعت کشور را به حرکت درآورد. در این میان، شرکت جهان فولاد سیرجان به عنوان یکی از برندهای نام‌آشنا و درخشان در صنعت فولاد کشور، از جمله شرکت‌هایی است که در طول سال‌هایی که از آغاز فعالیت آن می‌گذرد، توسعه و تکمیل زنجیره ارزش را به منصه ظهور رسانده و گام‌های بلندی در مسیر رشد صنعتی و اقتصادی کشور برداشته است.

• تحلیل
• آهن اسفنجی, محصولات میانی فولاد خام

ثبت رکوردهای جدید در تولید و فروش آهن‌اسفنجی و شمش فولاد، بار دیگر نام مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز را در صدر پیشتازان صنعت فولاد ایران قرار داد؛ دستاوردهایی که نمادی از تحقق چشم‌اندازهای متعالی این مجتمع هستند و پتانسیل‌های جهش عملکرد آن را به تصویر می‌کشند. تولید بیش از ۳۳۴ هزار تن آهن‌اسفنجی در بازه ماه‌های خرداد تا شهریور ۱۴۰۴ و دستیابی به سقف تولید در ۱۰ سال گذشته و تولید ۸۵ هزار و ۲۲ تن آهن‌‎اسفنجی در شهریورماه با استفاده از تکنولوژی پرد، حاصل برنامه‌ریزی ساختاریافته و بهره‌گیری بهینه از منابع است. مجتمع فولاد غدیر نی‌ریز با ثبت این دستاوردها، توانسته است جایگاه خود را در زنجیره فولاد ارتقا دهد و همزمان مسیر رشد فروش و تحقق اهداف توسعه‌ای را هموار کند. دستاوردهای ملموس در حوزه تولید و فروش، نشان‌دهنده بلوغ راهبردی و انسجام عملیاتی این مجتمع است که آن را به نمادی از تحقق بهره‌وری و کارآمدی در سطح ملی تبدیل می‌کند.