ایران ثروتمندترین کشور جهان از حیث بهرهمندی از ذخایر نفتوگاز به شمار میآید و از چند دهه گذشته زنجیرههای ارزش نفت و گاز طبیعی منابع اصلی تولید ثروت در اقتصاد ایران بودهاند، موضوعی که تاثیرات سوء آن هم از جنبه خامفروشی منابع ارزشمند کشور و هم از دیدگاه افزایش آسیبپذیری در مقابل تکانههای اقتصادی و تحریمها قابل بررسی است. در همین راستا، یکی از اهداف اصلی برنامههای توسعه کشور، تنوعبخشی به ساختارهای اقتصادی از طریق تکمیل زنجیرههای ارزش و توسعه ظرفیتهای صنعتی، به طور خاص صنایع معدنی و فلزی است، روندی که تاثیرات آن در رشد چندبرابری تولید فولاد، آلومینیوم و مس کشور در چند دهه گذشته مشهود است. با این حال، چالشهای زیرساختی و محدودیتهای تکنولوژیکی کشور کماکان عواملی هستند که مسیر توسعه و شکوفایی صنایع معدنی و فلزی کشور را در مسیر ارزشآفرینی و رشد پایدار دچار چالش کردهاند.
اهمیت توسعه ظرفیتهای صنعتی برای نقشآفرینی در زنجیرههای ارزش
ایران ثروتمندترین کشور جهان از حیث بهرهمندی از ذخایر نفتوگاز به شمار میآید و از چند دهه گذشته زنجیرههای ارزش نفت و گاز طبیعی منابع اصلی تولید ثروت در اقتصاد ایران بودهاند، موضوعی که تاثیرات سوء آن هم از جنبه خامفروشی منابع ارزشمند کشور و هم از دیدگاه افزایش آسیبپذیری در مقابل تکانههای اقتصادی و تحریمها قابل بررسی است. در همین راستا، یکی از اهداف اصلی برنامههای توسعه کشور، تنوعبخشی به ساختارهای اقتصادی از طریق تکمیل زنجیرههای ارزش و توسعه ظرفیتهای صنعتی، به طور خاص صنایع معدنی و فلزی است، روندی که تاثیرات آن در رشد چندبرابری تولید فولاد، آلومینیوم و مس کشور در چند دهه گذشته مشهود است. با این حال، چالشهای زیرساختی و محدودیتهای تکنولوژیکی کشور کماکان عواملی هستند که مسیر توسعه و شکوفایی صنایع معدنی و فلزی کشور را در مسیر ارزشآفرینی و رشد پایدار دچار چالش کردهاند.
موضوع زنجیرههای ارزش اقتصادی
نوع گزارش تحلیل
منطقه ایران
مقدمه
نفت، گاز و پتروشیمی
فولاد
آلومینیوم و مس
نمودار 1. تغییر روند صادرات محصولات پتروشیمی ایران
نمودار 2. نرخ رشد تولید زنجیره ارزش فولاد ایران در طول ده ماهه نخست سالهای 1402 و 1403
نمودار 3. روند صادرات شمش آلومینیوم ایران در سالهای اخیر
نمودار 4. روند صادرات کاتد مس ایران در سالهای اخیر
- گزارشهای اقتصاد, گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای اقتصاد, گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای اقتصاد, گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده, گزارشهای فلزات
- گزارشهای صنایع مصرفکننده, گزارشهای فلزات

- تحلیل
- صنعت
در عصر مدرن امروز، تکنولوژی کلید موفقیت است و هر بنگاه یا صنعتی که بتواند با یک دیدگاه نوآورانه و نوین، خود را با آخرین تحولات فناورانه و علمی عرصه کسبوکار خود همسو کند از شانس بیشتری برای تصاحب بازارها و تقویت قدرت رقابت خود برخوردار خواهد بود. در این میان، شرکت معیار صنعت خاورمیانه به عنوان ارائهدهنده خدمات فنی، مهندسی و تحقیق و توسعه، با تمرکز بر توسعه زیرساختهای فناورانه و دستیابی به دانش فنی روز، در تلاش برای حرکت در مسیر هوشمندسازی و تحقق تحولات دیجیتال در صنایع معدنی و فلزی است. در این راستا، این شرکت پروژههای گوناگونی را در عرصههای مختلف از جمله هوشمندسازی و شبیهسازی فرایندها، توسعه زیرساخت پایش آنلاین فرایندها و بهرهوری مواد، آب و انرژی به انجام رسانده است؛ پروژههایی که هریک از آنها میتوانند تاثیرات پردامنه و قابل توجهی را در بهبود بازدهی کلی عملیات، کاهش هزینهها و به حداقل رساندن توقفات و خطای انسانی به دنبال داشته باشند. با توجه به این مسئله، شرکت معیار صنعت خاورمیانه را میتوان نمادی از تجلی توانمندیهای بومی و فناورانه در زنجیره فولاد کشور تلقی کرد که زمینه افزایش رقابتپذیری صنعت فولاد را بر مبنای تکنولوژیهای نوین فراهم میآورد.
۳۱ تیر ۱۴۰۴
- تحلیل
- محصولات فولادی
بررسی آمارها نشان میدهد که شکاف میان ظرفیتهای صنعت فولاد با میزان عملکرد واقعی این صنعت متاثر از محدودیتهای مصرف انرژی سالبهسال در حال افزایش است که این امر، نتیجهای جز به هدر رفتن سرمایهگذاریها و ثروت ملی کشور نخواهد داشت، موضوعی که طبیعتا فعالیت حلقههای پایانی و تولید محصولات نهایی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. مجتمع فولاد صنعت بناب، به عنوان یکی از بازیگران کلیدی صنعت فولاد در شمال غرب کشور به شمار میآید که تلاش دارد تا با تکیه بر توانمندیهای برجسته و ممتاز خود، علاوه بر تامین بازار داخلی به توسعه بازارهای صادراتی و گسترش فروش محصولات خود در کشورهای مختلف بپردازد. با این حال، این شرکت نیز همانند دیگر فعالان صنعت فولاد، با چالشهای مهمی ناشی از محدودیتهای مصرف برق و گاز مواجه است که این مسئله در بلندمدت منجر به کمرنگ شدن توان تابآوری و رقابتپذیری آن میشود. راهکار برونرفت از این شرایط، توجه ویژه به توسعه زیرساختهای انرژی و بسترسازی برای گسترش همکاری بخش خصوصی و دولتی است. در چنین شرایطی، نقش نهادهای حاکمیتی و سیاستگذار به سمت تسهیلگری و تدوین سیاستهای شفاف و ارائه مشوقهای هدفمند بیش از هر زمانی اهمیت مییابد.
۳۱ تیر ۱۴۰۴
- یادداشت
- آهن اسفنجی, محصولات میانی فولاد خام
صنعت فولاد، بهعنوان یکی از پیشرانهای کلیدی اقتصاد ملی، نقشی حیاتی در تحقق توسعه صنعتی و ارتقای توان تولید داخلی ایفا میکند. توسعه متوازن زنجیره فولاد، از استخراج سنگآهن تا تولید محصولات نهایی، ضمن خلق ارزش افزوده، میتواند به افزایش بهرهوری، تنوع صادرات و کاهش وابستگی به خامفروشی منجر شود. با این حال، این زنجیره با چالشهایی جدی از جمله محدودیت منابع انرژی و آب، ناپایداری در تامین مواد اولیه، فرسودگی فناوری و مداخلات سیاستی مواجه است؛ چالشهایی که استمرار رشد و رقابتپذیری این صنعت را تهدید میکنند. در این چارچوب، اتخاذ راهکارهای جامع و آیندهنگر ضرورتی انکارناپذیر است.
۳۱ تیر ۱۴۰۴
- تحلیل
- سنگآهن
زنجیره ارزش فولاد کشور در سالهای اخیر با پدیدهای به نام توسعه نامتوازن دستوپنجه نرم کرده است. در واقع در سالهای اخیر بخش عمده سرمایهگذاریها در حوزه زنجیره فولاد، با هدف خلق ارزش افزوده بیشتر به سمت حلقههای پاییندستی سرازیر شده است. این در حالی است که تداوم این روند میتواند تامین مواد اولیه را به معضل بزرگی برای همین حلقهها تبدیل کند. در چنین شرایطی، شکلگیری و فعالیت شرکت فولاد شرق کاوه که بر تامین پایدار و باکیفیت مواد اولیه این صنعت تمرکز کرده، نویدبخش ارتقای جایگاه رقابتی این شرکت از یک سو و نیز توازنبخشی به زنجیره فولاد کشور از سوی دیگر است.
۳۱ تیر ۱۴۰۴