در جهان مدرن امروز که ابرروندهای حاکم بر فضای اقتصاد و صنعت، جوامع بشری را به سمت بهرهبرداری گستردهتر و شدیدتر از منابع طبیعی سوق میدهند، مسائلی مانند محدودیت منابع و توزیع نامتوازن جغرافیایی آنها، سطح و کیفیت دسترسی به ذخایر و مواد معدنی را به یکی از مولفههای موثر در قدرت ملی کشورها تبدیل کرده است که روابط سیاسی، اتحادها و حتی تعارضهای ژئوپلیتیکی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. در این بین، موقعیت و شرایط ایران بسیار حساس و تعیینکننده است. برخورداری توامان از پتانسیلهای معدنی و انرژی که فرصت کمنظیری در مقیاس جهانی به حساب میآید در کنار قرارگیری در شرایط جغرافیایی استراتژیک و نزدیکی به بازارهای مصرف، ظرفیتهای ارزشمندی را برای توسعه صنعتی، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و جهش اقتصادی ایجاد میکنند. با این حال، کماکان بخش عمده صادرات ایران به کالاها و مواد خامی تعلق دارد که با کمترین ارزش افزوده به بازارهای جهانی عرضه میشوند و این مسئله به عنوان یک عامل ثروتسوز، هدررفت سرمایههای ملی ایران را در پی دارد. تصویر «زنبیل خالی» روی جلد نیز، سمبلی از سهم ناچیز ایران از تجارت جهانی به ویژه محصولات با ارزش افزوده بالا است که عملا عرصه را برای نقشآفرینی موثر در زنجیرههای ارزش جهانی تنگ میکند و جایگاه ایران را در رده یک کشور خامفروش نگه میدارد.
ماهنامه شماره ۱۸۲ اخبارفلزات
در جهان مدرن امروز که ابرروندهای حاکم بر فضای اقتصاد و صنعت، جوامع بشری را به سمت بهرهبرداری گستردهتر و شدیدتر از منابع طبیعی سوق میدهند، مسائلی مانند محدودیت منابع و توزیع نامتوازن جغرافیایی آنها، سطح و کیفیت دسترسی به ذخایر و مواد معدنی را به یکی از مولفههای موثر در قدرت ملی کشورها تبدیل کرده است که روابط سیاسی، اتحادها و حتی تعارضهای ژئوپلیتیکی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. در این بین، موقعیت و شرایط ایران بسیار حساس و تعیینکننده است. برخورداری توامان از پتانسیلهای معدنی و انرژی که فرصت کمنظیری در مقیاس جهانی به حساب میآید در کنار قرارگیری در شرایط جغرافیایی استراتژیک و نزدیکی به بازارهای مصرف، ظرفیتهای ارزشمندی را برای توسعه صنعتی، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و جهش اقتصادی ایجاد میکنند. با این حال، کماکان بخش عمده صادرات ایران به کالاها و مواد خامی تعلق دارد که با کمترین ارزش افزوده به بازارهای جهانی عرضه میشوند و این مسئله به عنوان یک عامل ثروتسوز، هدررفت سرمایههای ملی ایران را در پی دارد. تصویر «زنبیل خالی» روی جلد نیز، سمبلی از سهم ناچیز ایران از تجارت جهانی به ویژه محصولات با ارزش افزوده بالا است که عملا عرصه را برای نقشآفرینی موثر در زنجیرههای ارزش جهانی تنگ میکند و جایگاه ایران را در رده یک کشور خامفروش نگه میدارد.
نوع انتشار چاپی
بازار فلزات به عنوان یکی از محورهای کلیدی تامینکننده مواد اولیه صنایع استراتژیک، در مناسبات تجاری جهانی جایگاهی فراتر از یک بازار اقتصادی دارد و یکی از کانونهای قدرت سیاسی و اقتصادی و نفوذ ژئوپلیتکی به شمار میآید. نوسانات قیمت، محدودیتهای تامین و عرضه و پراکندگی نامتقارن منابع معدنی، بازار فلزات را به یکی از عرصههای حساس رقابت میان قدرتهای سیاسی و اقتصادی در جهان تبدیل کرده است. در چنین شرایطی، بازار فلزات تحت تاثیر عوامل اقتصادی، جغرافیایی و فناوری قرار میگیرد و توانمندی استراتژیک کشورها را تحت تاثیر قرار میدهد. در صفحات پیشرو، جایگاه بازار فلزات در فضای مناسبات تجاری و رقابتهای ژئوپولیتیکی بر سر منابع معدنی در ایران و جهان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در بخش نگاه ماه با موضوع جایگاه فلزات در مناسبات تجاری مطالب زیر را مطالعه میکنید:
تلفیق تجارت و اقتصاد
تحولی ساختاری
ارزش پنهان
از معدن تا مدار
رقابتی جهانی
جغرافیای جدید
اینفوگرافیک: روند تحولات تجاری جهان و جایگاه ایران در این تحولات
اقتصاد چندبعدی
راه نجات
زنگ خطر
با توجه به محدودیتهای ذاتی منابع طبیعی و رشد تقاضای جهانی برای انواع محصولات و خدمات، بهرهوری و مدیریت مصرف منابع به یکی از بنیادیترین مسائل پیشروی اقتصاد و صنعت جهان تبدیل شده، به طوری که آینده حیات اقتصادی و توسعه صنعتی در گرو شیوههای مدیریت و بهرهوری از منابع و ظرفیتهای طبیعی است. بنابراین میزان بهرهوری مواد معدنی، آب و انرژی بهعنوان ارکان اصلی، زمانی ضامن توسعه پایدار است که مصرف آنها بر پایه اصول کارآمدی و بازدهی باشد.
در بخش پرونده ماه با موضوع بهرهوری عملیاتی و کاهش هدررفت مطالب زیر را مطالعه میکنید:
فاکتور پیشبرنده
الگوی کارآمدی
گامهای استراتژیک
نقطه تلاقی کارآیی و اثربخشی
دروازه ورود به تحولات نوین
رمز پایداری
شاهکلید رشد پایدار
ابتکار منحصربهفرد
تجلی تولید کارآمد
دورنمای پیشرفت
بهرهوری، مزیتی پایدار
تجربههای تاریخی نشان میدهند که مدیریت تامین و مصرف منابع آب، زیربنای شکوفایی تمدن و اقتصاد کشور بوده است و منابع آبی در همه ابعاد توسعه صنعتی و ثبات اجتماعی و اقتصادی نقش کلیدی ایفا میکنند. با توجه به قرارگیری ایران در کمربند خشک و نیمهخشک جهان و تشدید خشکسالیها در سالهای اخیر، مدیریت تامین و مصرف آب بیش از هر زمانی اهمیت دارد و غفلت از این موضوع عواقب و پیامدهای جبرانناپذیری را به همراه خواهد داشت.
در بخش گزارش ماه با موضوع بحران آب در این شماره مطالب زیر را مطالعه میکنید:
اهرم قدرت
پلی برای مدیریت هوشمند
یک الگوی درخشان
فولاد مبارکه، پرچمدار مدیریت آب
پازل توسعه پایدار
یک دیدگاه بلندمدت
ریشههای تمدن، آزمون بزرگ
جلوهای از ثبات صنعتی
الگوی بهرهوری مصرف
پیچوخم توسعه متوازن
در گفتمانهای اقتصادی و سیاسی همواره از اهمیت ویژه و جایگاه تاثیرگذار بخش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد ایران صحبت میشود. با این وجود، جایگاه این بخش در رشد اقتصادی و توسعه صنعتی به صورت جامع و نظاممند تبیین و تحلیل نشده و ظرفیتهای آشکار و پنهان آن در خلق ارزشافزوده پایدار مغفول مانده است. در همین راستا، اهتمام جدی برای توسعه متوازن بخش معدن و صنایع معدنی در قالب برنامههای راهبردی و اسناد بالادستی بیش از هر زمانی ضرورت دارد.
در بخش تحلیل ماه این شماره مطالب زیر را مطالعه میکنید:
الگوی عبور از محدودیتها
سرمشق توسعه
تبلور یک استراتژی
مظهور تابآوری
دستاوردهای فرا مرزی
رهتوشه آینده
- گزارشهای اقتصاد, گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای اقتصاد
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای اقتصاد
- گزارشهای اقتصاد
- گزارشهای اقتصاد, گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده, گزارشهای فلزات

- تحلیل
- سنگآهن, معدن
شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین در سالهای اخیر با رویکردهایی نظاممند به ارتقای بهرهوری عملیاتی و کاهش هدررفت منابع در بخش معدن پرداخته است. بهکارگیری فناوریهای نوین پایش و کنترل، توسعه سیستمهای دیسپچینگ برای مدیریت ناوگان معدنی و بهینهسازی فرایندهای استخراج و حمل از جمله این اقدامات کلیدی بوده است. همچنین این شرکت با اجرای پروژههای بهینهسازیشده و استفاده بهینه از باطلهها، کاهش مصرف انرژی و مدیریت هوشمند منابع، توانسته است همزمان بهرهوری تولید را افزایش دهد و آثار زیستمحیطی را به حداقل برساند که این موضوع در افزایش میزان باطلهبرداری و افزایش تولید سنگ آهن در ۴ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به ۴ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳ منعکس شده است.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- محصولات میانی فولاد خام
شرکت فولاد خوزستان به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در کشور، با وجود محدودیتهای ناشی از ناترازی انرژی و مواد اولیه، اقدامات موثری در جهت ارتقای بهرهوری عملیاتی و کاهش هدررفت نهادهها انجام داده است. این شرکت با بهکارگیری فناوریهای نوین، اجرای پروژههای بهینهسازی فرایندهای تولید و مصرف انرژی، بازچرخانی ضایعات و پسماندها و اقدامات زیرساختمحور، توانسته است تا کارایی خطوط تولید را افزایش دهد. این اقدامات نه تنها هزینههای تولید را کاهش داده بلکه به بهبود کیفیت محصولات و ارتقای جایگاه رقابتی این شرکت در بازار نیز کمک کرده است.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- صنعت, معدن
بهرهوری عملیاتی در صنایع معدنی و فلزی، نقشی محوری در ارتقای توان رقابتی، کاهش هزینهها و تضمین سودآوری ایفا میکند. با وجود چالشهایی همچون ناترازی انرژی، فناوریهای قدیمی و زیرساختهای ناکافی، این بخش از فرصتهای قابل توجهی برای بهبود بهرهوری و بازیابی منابع برخوردار است. استفاده از فناوریهای نوین، بهینهسازی مصرف انرژی و مواد اولیه و توسعه منابع انسانی متخصص، راهکارهای کلیدی برای ارتقای بهرهوری صنایع معدنی و فلزی به شمار میآیند. تحقق این مهم مستلزم اتخاذ رویکردی جامع و نوآورانه است که تمام ابعاد و جوانب فنی، اقتصادی و محیطی را پوشش دهد تا مسیر رقابت و توسعه پایدار در بخش معدن هموار شود.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- تولید، هزینه و درآمد ملی, صادرات, واردات
صنعت فولاد یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران است که علاوه بر تامین نیاز داخلی، نقش مهمی در صادرات غیرنفتی و ارزآوری ایفا میکند. در دهههای اخیر، این صنعت رشد چشمگیری داشته و سهم آن در صادرات کشور به سطح قابل توجهی رسیده است. با این حال، چالشهایی همچون ناترازی انرژی، بحران آب، تحریمها و محدودیتهای تجاری، روند رو به رشد آن را مختل کردهاند. در چنین شرایطی، تمرکز بر تولید محصولات نهایی و با ارزش افزوده بالا به جای خامفروشی، میتواند راهکاری موثر برای کاهش اثر این موانع و تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی باشد.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴