گزارش‌های اقتصاد

ایران در طول قرن بیست‌ویکم متاثر از تحولات اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگی، رشد جمعیت قابل توجهی را تجربه کرد. با این حال نگرانی‌ها در مورد رشد کنترل‌نشده جمعیت و فشار بر روی منابع، استراتژی‌های کنترل جمعیت را در کشور مورد توجه قرار داد که متعاقب این مسئله روندی نزولی در نرخ رشد جمعیت رقم خورد. اگرچه اهمیت تامین نیروی کار در بهره‌وری اقتصادی بیش از دو دهه است که منجر به تعدیل این سیاست‌ها شده، با این حال عوامل متعدد فرهنگی و اقتصادی به عنوان مانعی برای دستیابی به توسعه مطلوب جمعیت ایران ظاهر شده است و ایجاد نرخ تورم بالا و سطوح پایین تولید اقتصادی، به عنوان مانعی در این مسیر عمل کرده است. به نظر می‌رسد با تداوم شرایط فعلی، جمعیت ایران تا اواسط قرن جاری به حدود ۱۰۱ میلیون نفر برسد که بخش قابل توجهی از آن را افراد سالمند و در سن بازنشستگی تشکیل خواهند داد.

تصویرکردن آینده‌ اقتصاد جهان، که رویدادها و تصمیمات مختلف کوچک و بزرگ هر عامل اقتصادی با حرکتی دومینووار منجر به نتایج عظیم و گسترده‌ای در سطح جهان می‌شود، آسان نیست و هر پیش‌آمد غیرمنتظره، هرچند با محدوده‌ تاثیر کوچک، می‌تواند با تاثیری پروانه‌ای کل جهان را در بر بگیرد و اعتبار پیش‌بینی‌ها و دورنماهای تلقی‌شده قبلی از آینده را زیر سوال ببرد. اما با وجود همه این عدم اطمینان‌ها، بر اساس سیاست‌‌گذاری‌های بلندمدت دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ جهانی و استراتژی‌‌های اقتصادی اتخاذشده از جانب آن‌ها، می‌توان سمت‌وسویی برای آینده اقتصاد جهان تصور کرد و تخمینی از چالش‌ها و فرصت‌های پیشِ‌رو داشت.

ساختمان‌ها سهم بسزایی در انتشار گازهای گلخانه‌ای و تغییرات آب‌وهوایی دارند. با این حال اقداماتی مانند اتخاذ طرح‌ها و فناوری‌های کارآمد از جمله عایق‌سازی و منابع انرژی تجدیدپذیر که به میزان قابل توجهی مصرف انرژی را کاهش می‌دهند، می‌تواند در کاهش ردپای کربن در اثر استفاده از ساختمان‌ها تاثیرگذار باشد. علاوه بر این استفاده از مصالح سازگار با محیط‌زیست و کم‌کربن و شیوه‎های ساخت‎وساز که آلودگی را به حداقل می‎رساند می‎تواند به کاهش اثرات زیست‌محیطی ساختمان‎ها کمک کند. در نهایت کشورها با صدور گواهینامه‎ها و استانداردهای ساختمان سبز می‌توانند اطمینان حاصل کنند که ساختمان‎ها به شیوه‎ای سازگار با محیط‌زیست ساخته و اداره می‌شوند.

در سال‌های اخیر، اهمیت گاز طبیعی به عنوان سوختی پاک افزایش یافته است. امروزه گاز طبیعی در اغلب کشورها منبعی تاثیرگذار و استراتژیک برای تامین انرژی محسوب می‌شود. ایران یکی از کشورهای برخوردار از منابع بزرگ گاز طبیعی در دنیا به شمار می‌آید و با توجه به این امر، توسعه ظرفیت‌های استخراج و تولید گاز طبیعی می‌تواند از اهمیت بالایی در تامین پایدار انرژی کشور و نیز کمک به رشد صادرات برخوردار باشد. با توجه به حجم فلزات اساسی مصرف‌شده در تاسیسات و تجهیزات استخراج و پالایش گاز، توسعه ظرفیت‌های این حوزه، در کنار پیشبرد اهداف تجاری، سیاسی و اقتصادی، محرک قدرتمندی برای بازار فلزات اساسی محسوب می‌شود.

با پیشرفت علم و تکنولوژی در چند سده گذشته، استفاده از منابع متنوع انرژی به منظور تامین انرژی مورد نیاز در بخش‌های صنعت، مصارف خانگی، حمل‌ونقل و ... رایج شده است. همزمان با رخداد انقلاب صنعتی اول، مصرف سوخت‌های فسیلی، که از قدیمی‌ترین سوخت‌های رایج در جهان برشمرده می‌شوند، رو به افزایش رفت. نفت و گاز دو سوخت‌ فسیلی مهم محسوب می‌شوند و همزمان با رشد اقتصادی جهان، تقاضا برای این دو منبع انرژی نیز افزایش یافته است. در سال‌های اخیر، انتشار آلاینده‌های کربنیِ ناشی از سوختن منابع فسیلی موجب شده است که برای کاهش سهم نفت و گاز از سبد انرژی جهان اقدام شود. با این حال، همچنان نفت و گاز از مهم‌ترین منابع تامین انرژی محسوب می‌شوند و در سال ۲۰۲۰ سوخت‌های فسیلی در مجموع سهمی ۸۴ درصدی از سبد انرژی جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

در سال‌های اخیر، مقوله مکانیزاسیون و به‌کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات نوین تاثیرات شگرفی بر توسعه صنعت کشاورزی داشته است. در واقع به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید در فرایندهای مختلف زراعت، باغبانی و جنگل‌داری سبب شده است ضمن کاهش تاثیر نیروی انسانی، بهره‌وری عوامل تولید صنعت کشاورزی، از جمله آب و خاک، تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد. تولید ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی در ایران از قدمتی طولانی برخوردار است. با این حال، این صنعت امروز با چالش‌های متعددی در زمینه دسترسی به فناوری‌های روز مواجه است که موجب می‌شود ایران در زمینه تامین برخی از تجهیزات ضروری، نیازمند واردات باشد.