گزارش‌های اقتصاد

خانواده در مرکز بسیاری از فرایندهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی قرار دارد و به همین دلیل، شاخص‌های مربوط به ترکیب و تعداد خانوار تاثیر قابل توجهی بر شرایط مختلف جوامع و اقتصاد کشورها دارد. بررسی آمارهای جمعیت خانوارها در سطح جهان نشان می‌دهد که ساختار و اندازه خانوارها در طول سال‌های اخیر دستخوش تحولات شدیدی شده است که تاثیر این امر بر بسیاری از مناسبات و فرایندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل بررسی و ارزیابی است. سیاست‌گذاری مناسب دولت‌ها برای مدیریت و جهت‌دهی به تحولات ساختار خانوار عاملی مهم برای حرکت کشورها در مسیر کاهش فقر، افزایش رفاه، تضمین زندگی سالم، امنیت غذایی، کاهش مصرف انرژی و ... محسوب می‌شود.

رابطه میان جمعیت و میزان تقاضا برای مسکن دوطرفه است و هر گونه تحول در جمعیت، تقاضای مسکن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحولات اخیر جمعیت ایران، که با کاهش سرعت رشد جمعیت به دلیل کاهش نرخ باروری و سقوط نرخ جانشینی جمعیت به دلیل کاهش این نرخ همراه بوده، کاهش اندازه خانوارها را نیز به دلیل  مسائل اجتماعی و فرهنگی، میل به استقلال، طلاق، مرگ‌ومیر و مهاجرت به همراه داشته و این امر موجب افزایش تعداد خانوارها در کشور شده است. بی‌شک، تحولات جمعیت خانوارهای کشور در میزان تقاضا برای مسکن تاثیرگذار است و این تغییر تقاضا برای مسکن، مصرف بالای فلزات را نیز به همراه دارد.

ارزش مصرف فلزات شاخصی کلیدی برای سنجش حجم منابع مالی جریان‌یافته در زنجیره تولید، توزیع و مصرف است و کاهش آن می‌تواند ناشی از افت فعالیت واقعی در صنعت، تغییر قیمت‌ها یا تغییر فناوری‌های ساخت باشد. صنعت ساختمان به سبب سهم قابل توجهی که از مصرف فلزات دارد، به طور مستقیم بر روند میزان و ارزش مصرف فلزات نیز تاثیرگذار است. کاهش ارزش مصرف فلزات به ویژه فولاد در حوزه ساختمان در کشور، عمدتا از رکود اقتصادی و تورم در فضای تولید و کسب‌وکار نشات می‌گیرد و دامنه تاثیرات آن به حوزه‌های خارج از ساختمان نظیر زنجیره‌های شغلی و صنایع پایین‌دستی نیز تسری یافته است.

سازندگان تلفن‌های همراه، با علم به اهمیت این دستگاه و چشم‌انداز روشنی که آینده صنعت تولید موبایل پیشِ‌رو دارد، همواره در تلاش‌اند که با تولید گوشی‌های متنوع با قیمت‌ها و کیفیت‌های گوناگون، بتوانند در بازارهای بین‌المللی حضور یابند و سهم خود از تجارت جهانی را افزایش دهند، زیرا این امر مزایای فراوانی از جمله رشد اقتصادی، بهره‌مندی از فناوری‌های به‌روز و افزایش اشتغال‌زایی را برای کشورها در پی دارد. در چند سال اخیر، افزایش تعداد کاربران تلفن‌های همراه موجب رشد شگرف تجارت بین‌المللی‌ موبایل‌ شده که تاثیر بسزایی را در بهبود کیفیت تلفن همراه داشته است. با این حال، نمی‌توان از تاثیر رویدادهای سیاسی و اقتصادی در تجارت جهانی این دستگاه ضروری و مهم جوامع امروزی چشم‌پوشی کرد. به همین دلیل، به رغم اهمیت تلفن‌های همراه، در برخی از سال‌ها، تجارت ‌بین‌المللی گوشی‌های تلفن تغییراتی کرده‌ است.

صنایع غذایی و آشامیدنی در انتهای زنجیره تامین محصولات خوراکی قرار دارند و ارزش افزوده بالایی را ایجاد می‌کنند و به همین دلیل، به عنوان یکی از فعالیت‌های مهم صنعتی، نقش بسزایی را در رشد اقتصادی دارند. این صنایع، به سبب اشتغال و درآمد فراوانی که برای نیروی انسانی فراهم می‌کنند، در تولید ناخالص داخلی کشور بسیار اثرگذارند. تولید محصولات غذایی و آشامیدنی و توتون و تنباکو، به دلیل تامین نیازها و خواسته‌های افراد جامعه، همواره روندی صعودی داشته است. این مسئله می‌تواند فرصت‌های مناسبی را برای رشد اقتصادی و افزایش سهم این صنعت از تولید ناخالص داخلی کشور فراهم کند. با این حال، شرایط اقتصادی و سیاسی فعلی کشور چالش‌های زیادی را پیشِ‌روی این صنعت قرار داده که موجب شده است صنایع غذایی و آشامیدنی کشور از جایگاه خود در بازارهای داخلی و بین‌المللی دور بماند.

سال‌هاست که وابستگی به نفت شرایط پرنوسانی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرده و تاثیرپذیری شدید درآمدهای نفتی از تکانه‌های جهانی و نیز شرایط تحریمی در سال‌های اخیر ضربات شدیدی را بر پیکره اقتصاد ایران وارد آورده است. این در حالی است که توجه بیشتر به سایر بخش‌های اقتصادی نظیر صنایع معدنی و فلزی و تکمیل زنجیره‌های ارزش برای تولید محصولات نهایی می‌تواند گام بلندی در مسیر بهبود شاخص‌های اقتصاد ایران باشد. در برنامه‌های توسعه کشور برای هریک از بخش‌های اقتصاد و صنعت ایران، چشم‌اندازها و اهداف مختلفی پیش‌بینی شده است که تحقق آن‌ها می‌تواند وابستگی اقتصاد ایران به نفت را به حداقل برساند. در این گزارش، سناریوهای پیشِ‌روی اقتصاد ایران در سال‌های آتی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.