گزارش‌های‌ فلزات

صنعت هوافضا، از دیرباز به استفاده از فلزات مختلف متکی بوده است. از آنجایی که در این صنعت وزن پایین وسیله، یکی از فاکتورهای اصلی برای پرواز سریع و ایمن به شمار می‌آید، آلومینیوم بیش از سایر فلزات مورد توجه قرار گرفته است. در ابتدای ساخت ماشین‌های پرنده، این فلز کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما به مرور بخش‌های مختلف وسایل حمل‌ونقل هوایی از آلومینیوم ساخته شد. در پروژه پرتاب اولین ماهواره نیز آلومینیوم تنها فلز مقاوم به اصطکاک و تغییرات دمایی بود. امروزه آلیاژهای آلومینیوم برای ساخت هرگونه هواپیمای مسافربری، نظامی، شاتل، موشک، ماهواره و ... از مواد اولیه اصلی به شمار می‌آید. حتی به جرئت می‌توان گفت ارتقای صنعت هوایی و پیشرفت کاوش‌های فضایی بدون این فلز امکان‌پذیر نبود. با این حال، ورود برخی مواد مقاوم در ساخت و تولید هواپیماها، فضاپیماها و ... می‌تواند در سال‌های آتی موجب رشد کم‌شتاب تقاضای آلومینیوم در صنعت هوافضا شود.

رشد شتابان روند برقی‌شدن اقتصاد جهانی، همراه با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و گسترش خودروهای برقی، چشم‌انداز تازه‌ای را برای بازار جهانی مس ترسیم کرده است. این فلز کهن، به دلیل رسانایی بالا و نقش حیاتی در انتقال انرژی، اکنون به یکی از عناصر کلیدی گذار به اقتصاد کم‌کربن بدل شده است، به طوری که افزایش ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی و بادی، نوسازی شبکه‌های برق و جایگزینی ناوگان خودروهای درون‌سوز با خودروهای برقی، همگی موجب رشد تقاضای جهانی مس خواهند شد. در نتیجه، بررسی تحولات پیش‌رو برای پیش‌بینی نیازها و مدیریت پایدار منابع اهمیتی استراتژیک دارد.

طی دهه‌های گذشته، صنعت مس در مقیاس جهانی رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. آمارها نشان می‌دهد که همگام با این رشد، فرایندهای تولید کاتد مس تا حدی در راستای توسعه پایدار و اقتصاد چرخشی حرکت کرده است. در سال ۱۹۸۰، سهم مس ثانویه از کل تولید کاتد مس در جهان تقریبا ۱۶ درصد بود. تا سال ۲۰۲۲، این رقم در بدترین و بهترین حالت خود به ۱۴ درصد و ۱۸ درصد تغییر کرده است. در واقع، طی ۴ دهه گذشته، بازیافت قراضه مس در مقیاس جهانی همگام با افزایش میزان تولید کاتد، رشد کرده است. مروری بر گزارش‌ها و آمارهای ارائه‌شده حکایت از آن دارد که تغییرات اساسی صنعت مس معطوف به تغییر رویکرد در تولید مس اولیه بوده است. در این راستا می‌توان به رشد بیش از ۱۰ برابری تولید مس اولیه با استفاده از فناوری استخراج با حلال و الکترووینینگ اشاره کرد که در مقایسه با رویکردهای سنتی، شدت انرژی و انتشار و همچنین رهاسازی پسماند در محیط را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

با توجه به چشم‌انداز بلند‌مدت تعیین‌شده برای جهانی با کربن صفر، ایجاد تغییراتی در الگوی مصرف و پیشرفت‌هایی در حوزه تکنولوژی ضروری به نظر می‌رسد. در این مسیر، فلزات نیز نقشی پررنگ برای تحقق اهداف تعیین‌شده ایفا می‌کنند. اگرچه برای برخی از فلزات با توجه به ماهیت آن‌ها نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را متصور بود، از نقش حیاتی بسیاری از آن‌ها در آینده نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. سرب فلزی است که با توجه به ماهیت سمی و خطرناک آن، به نظر نمی‌رسد که نقشی پررنگ در آینده داشته باشد. از طرف دیگر، از فلز روی حتی به عنوان جایگزین مناسبی برای برخی دیگر از فلزات نیز یاد می‌شود و می‌توان نقش مهم آن را در آینده تضمین‌شده دانست.

فلزات غیرآهنی و اساسی شامل آلومینیوم، مس، سرب، روی و فلزات حیاتی، نقشی حیاتی در صنایع انرژی، فناوری و زیرساخت‌های جهان امروز دارند. در این مورد باید گفت که کشورهای دارای ذخایر معدنی غنی، انرژی ارزان و زیرساخت‌های صنعتی می‌توانند به قطب‌های تجاری اصلی تامین این فلزات تبدیل شوند. در حال حاضر، کشورهایی مانند شیلی، پرو و استرالیا از نظر صادرات منابع اولیه، و چین از منظر برخورداری از زیرساخت‌های قدرتمند پالایش و فرآوری تولیدات معدنی، از جایگاه ویژه‌ای در فضای تجارت فلزات غیرآهنی برخوردارند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که با گسترش خودروهای برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نو، تقاضا برای این فلزات در دهه‌های آتی به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. از این رو این کشورها می‌توانند مسیر روندهای جهانی از جمله گذار انرژی و گذار کربن را هدایت کنند. در این بین، به نظر می‌رسد که منطقه خاورمیانه با مزایای رقابتی قابل توجه، پتانسیل تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مهم تجارت فلزات پایه در آینده را داشته باشد.

فلزات لیتیوم، کبالت و نیکل، با توجه به نقش پررنگی که در تولید باتری‌های لیتیوم یون ایفا می‌کنند، بی‌تردید در آینده صنایعی همچون الکترونیک و خودروهای برقی اثرگذار خواهند بود. از آنجا که این باتری‌ها گستره وسیعی از کاربرد در وسایل مورد نیاز روزمره شامل موبایل و لپ‌تاپ تا انواع خودروهای برقی را شامل می‌شوند، از نقش مهم فلزات مصرفی در تولید آن‌ها نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. شاید خودروهای برقی را بتوان بزرگ‌ترین عامل محرک بازار این فلزات دانست، به‌خصوص که با توجه به سرعت توسعه این صنعت، چشم‌انداز بسیار روشنی برای آن‌ها قابل تصور است. علت این مسئله را باید در ضرورت دستیابی به اهداف کربن صفر در سال ۲۰۵۰ جست‌وجو کرد که به‌تنهایی محرکی قدرتمند برای رشد تقاضا در بازار این‌گونه فلزات محسوب می‌شود.