گزارش‌ های ساخت و ساز

صنعت ساختمان‌سازی در اقتصاد ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بسیاری معتقدند این صنعت به علت آن که پیویند پیشین و پسین با بسیاری از صنایع دیگر دارد و همچنین به صورت مستقیم سهم قابل توجهی از محصول ناخالص داخلی و اشتغال کشور را به خود اختصاص می‌دهد، می‌تواند به عنوان یک محرک بسیار قوی در راستای دستیابی به سطوح بالاتری از رشد اقتصادی عمل کند. مروری بر مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه و البته تجربه ابرپروژه مسکن مهر نشان می‌دهد که این رویکرد در اقتصاد کشور چندان مصداق ندارد و صرفا در کوتاه‌مدت می‌تواند منجر به رونق در صنایع وابسته به خود شود که از جمله دلایل آن می‌توان به پایین بودن قدرت خرید و در نتیجه منجمد شدن بخش قابل توجهی از نقدینگی کشور در صنعت ساختمان‌سازی اشاره کرد.

ساختمان‌سازی در ایران علی‌رغم آن که قدمتی به بلندای تاریخ بشر دارد، با چالش‌های اساسی دست‌وپنجه نرم می‌کند. یکی از مهمترین آن‌ها سوداگری و شکل‌گیری حباب قیمتی در بازار زمین است که با توجه به سهم بالای ارزش زمین از کل ارزش یک پروژه ساختمانی در ایران، زمینه رشد مستمر قیمت ساختمان و در نتیجه تضعیف عملکرد صنعت ساختمان‌سازی در کشور را فراهم آورده است. سنتی بودن روش ساختمان‌سازی، یکی دیگر از چالش‌های صنعت ساختمان در کشور محسوب می‌شود. رشد روزافزون جمعیت و تعداد خانوارها و میل به شهرنشینی طی سال‌های گذشته در ایران و ایجاد موجی از تقاضا برای انواع ساختمان‌ها سبب شده است تا عرضه ساختمان به روش سنتی به علت زمان‌بر بودن، زمینه پیشی‌گرفتن تقاضا بر عرضه و در نتیجه تشدید بی‌ثباتی‌ها در بازار ساختمان فراهم کند.

با توجه به وضعیت جغرافیایی کشور و پراکندگی زیاد نقاط شهری، استفاده از حمل‌ونقل جاده‌ای یکی از مهم‌ترین روش‌های جابه‌جایی محسوب می‌شود. به گواه آمارها، در سال‌های اخیر، بخش عمده‌ای از مسافرت‌های بین‌شهری از طریق جاده‌ها انجام شده است. همچنین برای انتقال بار از شهری به شهری دیگر، به سبب سهولت و مزیت‌های حمل جاده‌ای نسبت به سایر روش‌های حمل‌ونقل، جابه‌جایی از طریق جاده‌های بین‌شهری در بسیاری از موارد مناسب‌ترین گزینه به نظر می‌رسد. یکی از زیرساخت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای، پایانه‌های مسافربری و باربری هستند که توسعه آن‌ها می‌تواند کیفیت عملکرد ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کشور را بهبود ببخشد. همچنین احداث این پایانه‌ها در مرزهای کشور در بهبود حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیتی کشور موثر خواهد بود. با این حال، بررسی آمارها نشان می‌دهد که سرعت توسعه و  احداث پایانه‌های مسافربری و باربری کشور در وضعیت چندان مساعدی به سر نمی‌برد.

سیستم حمل و نقل ریلی یکی از پاک‌ترین، سریع‌ترین و ارزان‌ترین روش‌های حمل‌ونقل افراد و کالا در جهان است. همه کشورهای صنعتی شبکه‌های راه‌آهن توسعه‌یافته‌ای دارند که در تمام نقاط کشورشان گسترش یافته است. در کشور ما نیز به عنوان کشوری که در مسیر توسعه ظرفیت‌های صنعتی حرکت می‌کند، توسعه خطوط ریلی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا عنصری کلیدی در ایجاد یک سیستم حمل‌ونقل پایدار برون‌شهری مسافر و بار به شمار می‌آید. از اهمیت مصرف فلزات در احداث این زیرساخت‌ها به دلیل لزوم برخورداری از دوام و استحکام بالا نمی‌توان غافل بود. بنابراین می‌توان نقش فلزات اساسی را از جنبه ارزش مصرفی آن‌ها بررسی کرد.

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های علم پزشکی منجر شده است تا با استفاده از روش‌های مختلف و تجهیزات مدرن، روند مداوای بیماران تسهیل شود. بر همین اساس، مراکز مختلفی ایجاد شده‌اند که انواع خدمات بهداشتی و درمانی را ارائه می‌دهند. امروز بیمارستان‌ها یکی از اصلی‌ترین اماکن عمومی به شمار می‌آیند که توسعه شهرها بدون احداث آن‌ها امکان‌پذیر نیست. بدیهی است که سرمایه‌گذاری و احداث بیمارستان‌ها در نواحی مختلف شهری و روستایی موجب ارتقای سطح بهداشت و سلامت مردم خواهد شد. بیمارستان‌ها عموما ساختمان‌هایی با مساحت زیربنای بالا هستند و به همین دلیل، توسعه ظرفیت‌های بیمارستانی کشور، به‌جز تاثیرات آن بر بخش سلامت، از جنبه میزان فلزات مصرفی نیز اهمیت دارد.

یکی از نیازهای اولیه انسان که با توسعه اقتصادی و اجتماعی دامنه گسترده‌تری یافته صنعت حمل‌ونقل است. این بخش، به سبب نقش زیربنایی‌اش، از اهمیت بالایی در رشد و توسعه کشورها در زمینه‌های مختلف برخوردار است. صنعت حمل‌ونقل نیز در ایران قدمتی دیرینه دارد و با ورود تکنولوژی به کشور، زیرساخت‌های این بخش به طور چشمگیری متحول شدند. حمل‌ونقل جاده‌ای اولین و مهم‌ترین روش جابه‌جایی در کشور بوده که ورود اولین اتومبیل‌ها موجب توسعه زیرساخت‌های این بخش شده است. همگام با پیشرفت صنایع کشور، انتظار می‌رفت که زیرساخت‌های حمل‌ونقل نیز توسعه یابند، اما بررسی‌ آمار و اطلاعات مختلف از جاماندگی توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل در کشور حکایت دارد.

زندگی مدرن امروزی با اشتغال و مصرف پیش می‌رود، مسئله‌ای که با تجارت داخلی و بین‌المللی پیوند خورده است و این تجارت با تولید و ایجاد کالاها و خدمات سپس حمل‎ونقل آن‌ به بازارهای مصرف امکان‌پذیر می‌شود. خطوط ریلی تقریباً هر بخش صنعتی، عمده‌فروشی و خرده‌فروشی مبتنی بر منابع اقتصادی را به هم متصل می‌کند و چشم‌اندازی متمایز از آن‌که چگونه تجارت می‌تواند به اقتصاد جهانی قدرت دهد، ارائه می‌کند. شبکه راه‌آهن به‌عنوان یک وسیله کلیدی حمل‌ونقل، با اتصال بازارها، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ارتقای توسعه اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، به رشد تجارت بین‌المللی کمک شایانی کرده است. حمل و نقل ریلی جایگزینی مقرون به صرفه برای سایر روش‌های حمل و نقل، به ویژه برای محموله‌های فله و مسافت‌های طولانی، ارائه می‌دهد که این مسئله هزینه کلی کالا را کاهش می‌دهد.

سرنوشت کریدورهای اقتصادی را پیش از آن‌که مزیت‌های نسبی جریان‌های تجاری تعیین کنند، سیاست‌های ژئوپلتیکی تعیین می‌کند. برای مثال کشور روسیه در پاسخ به تحریم‌های اقتصادی به دنبال جایگزین‌کردن بازار‌های غرب با کشورهای آسیای میانه و شرقی است که به طور قابل توجهی بر نقشه راه تجارت جهانی تاثیر می‌گذارد.  ابتکار کمربند و جاده، یکی از بزرگترین پروژه‌های زیرساختی جهان است که پتانسیل بالایی در ترسیم مجدد الگوهای تجارت جهانی دارد. کمربند و جاده، یک استراتژی توسعه زیرساخت جهانی است که توسط دولت چین در سال ۲۰۱۳ برای سرمایه گذاری در بیش از ۱۴۰ کشور اتخاذ شده و بر اساس گفته‌ها می‌تواند به مهمترین ابزار سیاسی پکن در آینده تبدیل شود.

بسته به عوامل مختلفی همچون برخورداری از منابع طبیعی، اهمیت نظامی و پتانسیل‌های اقتصادی، مناطق جغرافیایی استراتژیکی در جهان وجود دارند. آبراهه‌های طبیعی یا کانال‌های ساخته شده به دست انسان که اقیانوس‌ها و دریاها را به هم متصل می‌سازند یکی از این مناطق به شمار می‌آیند که نقشی بسیار حساس را در توازن اقتصاد و تجارت کلیه کشورهای صنعتی و کشورهای ساحلی منطقه ایفا می‌کنند، چرا که سالانه حجم زیادی از تجارت بین‌الملل از طریق این آبراهه‌های باریک صورت می‌پذیرد و هر رخدادی که امنیت دریانوردی را در این مناطق تهدید کند به همان نسبت منافع این اقتصادها را به خطر می‌اندازد. همچنین ارزش اقتصادی این نقاط اغلب سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در تاسیسات بندری، زیرساخت‌های کشتیرانی و سایر صنایع مرتبط با دریانوردی را در این مناطق به دنبال دارد.

در عصر حاضر حفظ سلامتی جسمی و روانی اعضای جامعه به خصوص نیروی کار به یک پارامتر مهم برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان تبدیل شده است، چرا که کاهش بهره‌وری در نتیجه بروز نقصان در سلامتی نیروی کار می‌تواند تبعات سنگینی در سطح کلان برای جوامع به دنبال داشته باشد. از این رو، بسیاری از کشورها مبالغ قابل توجهی را صرف توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی به عنوان لازمه بهبود سطح عمومی سلامت جامعه می‌کنند. در ایران تنها طی دهه ۱۳۹۰، رقمی حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال از سوی دولت صرف توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی شده است. این مسئله با خود افزایش چشمگیر مصرف فلزات را به دنبال داشته است.

تلاش برای درمان بیماری‌ها و آسیب‌ها در قرون گذشته همواره وجود داشته است. اهمیت سلامتی در بهره‌وری اجتماعی و کیفیت زندگی، منجر به شکل‌گیری سازمان‌های ملی و بین‌المللی و طرح قوانینی شده است تا حوزه سلامت را به بخش دارای ساختار و نظام‌مند تبدیل کند. مروری بر آمارها نشان می‌دهد روند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و سلامتی کشورهای مختلف، تا حد زیادی به شاخص‌های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی آن‌ها وابسته است. در ادامه می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت علاوه بر کمک به ارتقای سطح سلامت جامعه و بهبود سیستم‌ها و زیرساخت‌های بهداشتی سبب رشد اقتصادی در جوامع نیز می‌شود. افزایش شدید مخارج دولت‌ها برای سلامت، زمینه‌ساز افزایش هزینه‌های بهداشتی به بالاترین سطح خود در طول تاریخ و رسیدن آن به حدود ۹ تریلیون دلار شد که تقریبا برابر با ۱۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان است.

با شکل‌گیری نظام سلامت و توجه بیشتر به مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، فلزات نیز به عنوان عناصر ضروری توسعه این بخش مورد استفاده قرار گرفتند. کاربرد فلزات در نظام سلامت طیف وسیعی از تجهیزات مراقبت‌های بهداشتی، درمانی، خدماتی، زیرساختی را در بر می‌گیرد. فلزات پایه نظیر فولاد، آلومینیوم و مس اغلب در ساخت تجهیزات پزشکی و زیرساخت‌های فیزیکی کاربرد دارند و فلزات کمیاب و گرانبها در تشخیص بیماری‌ها و تجهیزات مراقبتی و شناسایی بیماری با حساسیت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به این مسئله نظام سلامت را می‌توان به عنوان محرک قدرتمندی برای بازار جهانی فلزات قلمداد کرد.