گزارش‌ های کالاهای مصرفی بادوام

از دو صنعت معدن و ساختمان به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها یاد می‌شود. این دو صنعت، با قدمتی طولانی، نقش بسزایی در توسعه زیرساختی و صنعتی هر کشور ایفا می‌کنند. با توجه به حجم وسیع فعالیت‌های این دو صنعت، ماشین‌آلات مورد استفاده در آن‌ها از ویژگی‌های خاصی برخوردار هستند و در زمره تجهیزات صنعتی پیشرفته جهان قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زمینه توسعه ظرفیت‌ها و تولید ماشین‌آلات ساختمانی و معدنی کشور انجام شده، اما کماکان بخش معدن و ساختمان کشور تا حد زیادی وابسته به استفاده از ماشین‌آلات خارجی است.

نقش صنعت خودروسازی در توسعه اقتصادی کشورها در طول یک قرن گذشته قابل توجه بوده است. در واقع این بخش پویا نه تنها برای میلیون‌ها نفر شغل ایجاد می‌کند بلکه به طور قابل توجهی بر رشد تجارت بین‌المللی نیز تاثیر دارد و ردپای اقتصادی کشورها را در صحنه‌های جهانی گسترش می‌دهد. به طور مثال، رشد سریع اقتصادی چین تا حد قابل توجهی به توسعه صنعت خودروسازی در این کشور وابسته است، علاوه بر این صنعت خودروسازی پیشرفته در اقتصادهای توسعه‌یافته جهان از جمله ایالات متحده آمریکا، آلمان، ژاپن و کره‌جنوبی نیز نمونه بارزی از تاثیر صنعت خودرو بر اقتصاد جهان است. براساس آمارها، صنعت خودروسازی به طور میانگین ۵ تا ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه‌یافته را به خود اختصاص می‌دهد که از این لحاظ می‌توان گفت رشد صنعت خودروسازی به نوعی با میزان توسعه‌یافتگی کشورها در ارتباط است.

برقی‌شدن صنعت حمل‌ونقل به عنوان گامی حیاتی برای ایجاد شبکه حمل‌ونقل پایدار و کارآمد که موازی با اهداف زیست‌محیطی برای کاهش انتشار کربن حرکت می‌کند مورد توجه قرار گرفته است. شبکه ریلی، برقی‌ترین بخش حمل‌ونقل به شمار می‌آید و بخش قابل توجهی از شبکه‌های ریلی جهان به ویژه در آسیا و اروپا هم‌اکنون برقی شده‌اند. در حالی که فرایند برقی شدن خودروها نیز به تازگی شروع شده و همچنان نابالغ است، اما به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از ناوگان وسایل نقلیه زمینی جهان را تا سال ۲۰۴۰ خودروهای الکتریکی پوشش دهند. به طور مشابه در مورد کشتی‌های الکتریکی اگرچه بخش اندکی از ناوگان موجود را به خود اختصاص می‌دهند اما انتظار می‌رود، کشتی‌سازان جهان پروژه‌های کشتی‌های الکتریکی را در آینده بیشتر توسعه دهند.

لوازم بادوام مصرفی طیف وسیعی از محصولات مختلف را در بر می‌گیرند. انواع لوازم خانگی غیربرقی، آبگرمکن‌ها، بخاری‌ها، ظروف تهیه غذا، دوچرخه‌ها، مبلمان‌ها و ... در گروه لوازم مصرفی بادوام قرار می‌گیرند. توسعه ظرفیت و تولید این لوازم که امروزه یکی از مهم‌ترین گروه محصولات مورد استفاده در زندگی بشر برشمرده می‌شوند، از چندین جنبه باعث رشد بازار مصرف فلزات خواهد شد. در وهله نخست، توسعه ظرفیت‌های این لوازم از لحاظ محل احداث ساختمان و تامین زیرساخت‌ها و تجهیزات مورد نیاز تقاضای قابل‌توجهی برای فلزات اساسی ایجاد خواهد کرد. علاوه بر این، با توجه به اینکه محصولات بادوام مصرفی در مدت‌زمانی نسبتا طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید از دوام بالایی برخوردار باشند به همین دلیل، در بخش‌های مختلف آن‌ها از فلزات مقاوم و مستحکم استفاده می‌شود و از این رو، تولید آن‌ها موجب مصرف فلزات در کشور خواهد بود.

از حمل‌ونقل ریلی به عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی اقتصاد کشور یاد می‌شود. در گزارش پیشِ‌رو، شرح مختصری از توسعه جنبه‌های مختلف بخش راه‌آهن کشور بر بازار فلزات کشور مورد بحث قرار گرفته است. نخستین بُعد این مسئله را می‌توان در توسعه زیرساخت‌های قطارهای درون‌شهری از جمله  احداث ایستگاه‌ها و تونل‌های مترو جست‌وجو کرد. همچنین توسعه خطوط قطارهای برون‌شهری از جنبه‌های مختلفی مانند خطوط ریلی، تونل‌ها، پل‌ها و ایستگاه‌های قطار موجب مصرف فلزات می‌شود. به‌علاوه، نمی‌توان از تاثیر توسعه ظرفیت‌ها و فعالیت‌ صنایع ریلی کشور در زمینه تولید و نوسازی واگن‌ها، تجهیزات و لوکوموتیوها بر بازار فلزات کشور غافل شد.

صنعت محصولات صوتی و تصویری، به‌خصوص در حوزه تولید تلویزیون، امروز به یکی از صنایع های‌تک جهان تبدیل شده است و تولیدکنندگان و فعالان بزرگ این صنعت همواره می‌کوشند تا با ارائه محصولاتی نوآورانه و قابل‌رقابت، چه از نظر کیفیت و چه از نظر امکانات نوین، از رقبای خود پیشی بگیرند. این صنعت در ایران نیز از قدمتی طولانی برخوردار است. با این حال، به سبب چالش‌های موجود، واحدهای فعال در این حوزه با بخش کوچکی از ظرفیت اسمی تولید مشغول به فعالیت هستند. در حال حاضر سرمایه‌گذاری در حوزه احداث واحدهای جدید این صنعت چندان قابل‌توجه نیست که قطعا یکی از دلایل اصلی آن را باید چالش‌های پرشمار و ریسک‌های موجود در این صنعت دانست.

صنعت تولید گوشی‌های تلفن همراه، که صنعتی جوان محسوب می‌شود، به سرعت در حال پیشرفت و ترقی است. کمپانی‌های متعددی امروز در این صنعت مشغول به فعالیت‌اند. رقابت شدید میان تولیدکننده‌های گوشی‌های تلفن همراه خلاقیت و نوآوری در تولید این دستگاه‌های دیجیتالی را از اهمیت بسیار بالایی برخوردار کرده است. این امر موجب شده است تا تنوع قابل توجهی در محصولات این صنعت ایجاد شود و بازار تلفن‌های همراه تحولات شگرفی را تجربه کند. آخرین آمارهای گزارش‌شده از میزان مصرف گوشی‌های هوشمند از اختصاص دادن زمان زیادی از زندگی افراد به این دستگاه دیجیتال حکایت دارد، به گونه‌ای که حتی صحبت از اعتیاد افراد به موبایل‌های خود می‌شود. طبق آمار جمعیتی و تقاضای بالای گوشی‌های هوشمند در جهان، می‌توان گفت صنعت تولید گوشی‌های تلفن همراه یکی از صنایع سودآور قرن حاضر به شمار می‌رود و آینده روشنی برای آن قابل تصور است.

گوشی‌های تلفن همراه امروزه جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان محسوب می‌شوند و انسان‌ها بسیاری از فعالیت‌های روزمره خود را به کمک آن‌ها انجام می‌دهند. بررسی تاریخچه صنعت تولید گوشی‌های تلفن همراه حاکی از تحولات و پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ و شگرفی است. گوشی‌های اولیه تلفن همراه دستگاه‌هایی حجیم، سنگین و گران‌قیمت بودند و به همین دلیل، با استقبال چندانی از سوی مردم مواجه نمی‌شدند، اما به‌مرور و با پیشرفت‌های حاصل‌شده در حوزه تکنولوژی، از وزن و حجم این دستگاه‌ها کاسته شد و کاربران تلفن همراه افزایش یافتند. امروز توسعه شبکه‌های مخابراتی، برخورداری گوشی‌های تلفن همراه از امکانات گسترده، کاربردی بودنشان، سهولت دسترسی و استفاده از آن‌ها و هوشمند بودنشان موجب شده است که تعداد کاربران تلفن‌های همراه در دنیا رشد شگفت‌‌آوری داشته باشد.

اگرچه صنعت لوازم خانگی در زمره صنایع سودآور در جهان قرار می‌گیرد و بخش عمده‌ای از تجارت جهانی به این حوزه اختصاص دارد، این صنعت در کشور با چالش‌ها و مشکلات متعددی نظیر دسترسی نداشتن به دانش و تکنولوژی روز دنیا و عدم بِرندسازی معتبر و قدرتمند مواجه است. در کنار این مشکلات، جلوگیری از واردات لوازم خانگی به کشور زمینه قاچاق این محصولات را فراهم کرده است که وجود سختگیری‌ها و قوانین محدودکننده نیز نتوانست از این معضل جلوگیری کند. صنعت لوازم خانگی پتانسیل بالایی برای ایجاد ارزش افزوده در کشور دارد، اما نداشتن برنامه‌ریزی درست و جامع برای رفع مشکلات فعلی سبب عدم دستیابی این صنعت به جایگاه واقعی خود در اقتصاد کشور شده است.

توسعه صنعت تولید وسایل نقلیه و پیشرفت‌های حاصل‌شده در این صنعت تحولات شگرفی را در زندگی انسان‌ها ایجاد کرده است. امروزه این صنعت یکی از بخش‌های مهم و استراتژیک در اقتصاد جهان به شمار می‌آید که بخش عمده‌ای از تجارت و مبادلات تجاری کشورها را به خود اختصاص داده است. ایران از قدمت قابل توجهی در حوزه صنعت خودرو برخوردار است. با این حال، نگاهی به شرایط صنعت خودروی ایران در مقایسه با کشورهایی نظیر کره جنوبی حاکی از عقب‌ماندگی چشمگیر در این حوزه است. در حالی که صنعت خودروسازی کره جنوبی ــ که قدمتی برابر با صنعت خودروسازی ایران دارد ــ در حال رونمایی از محصولات جدید و به‌روز خود و کسب سهم بیشتر از بازارهای بین‌المللی است، صنعت خودروسازی ایران در پیچ‌وخم تامین قطعات و تامین نیاز داخلی قرار دارد.

در زندگی امروز، ابزارآلات و یراق‎آلات نقش مهمی را در ساخت‌ و تولید محصولات ایفا می‎کنند و استفاده از آن‌ها موجب دوام، استحکام، زیبایی و افزایش کارایی وسایل و تجهیزات می‌شود. ابزارآلات دستی نظیر آچارها، اره‌ها و ... در واقع وسایلی هستند که به شکل‌های گوناگونی طراحی می‌شوند و موجب تسهیل و تسریع فعالیت‌ها می‌شوند و دقت انسان را افزایش می‌دهند. یراق‌آلات نیز محصولات نیمه‌ساخته‌ای هستند که موجب اتصال بسیاری از وسایل چوبی و فلزی، از جمله در‌ها و پنجره‏ها (فلزی و غیرفلزی) و سایر وسایل منزل می‌شوند. با توجه به اینکه ابزارآلات و یراق‌آلات در زمره محصولات بادوامی هستند که باید تحمل فشار و ضربه را در مدت زمان طولانی داشته‌ باشند، جنس این قطعات غالبا فلزی است. همچنین این محصولات از تنوع بالایی نیز برخوردار هستند؛ بنابراین یکی از محرک‌های بازار فلزات اساسی به شمار می‌روند. از این رو، در گزارش حاضر، تولید و توسعه ظرفیت‌های یراق‌آلات و ابزارهای دستی و بُرّنده در کشور و تاثیر آن بر ارزش فلزات مصرفی در این عرصه مورد بررسی قرار گرفته است.

با توجه به گستره وسیع کالا‌ها و محصولات متنوعی که در دسته‌بندی لوازم بادوام مصرفی جای می‌گیرند و نیز دامنه وسیع کاربرد آن‌ها، می‌توان دریافت که توسعه این صنعت چه تاثیراتی بر بهبود شرایط اقتصادی و به حرکت درآمدن چرخ‌های بخش صنعت خواهد داشت. بدیهی است که تولید کالاهای مصرفی بادوام، که اغلب آن‌ها حلقه نهایی صنعت فلزات اساسی به شمار می‌آیند، تاثیر قابل‌توجهی بر تولید ناخالص داخلی کشور خواهد داشت. قطعا گسترش سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه موجب خواهد شد تا با تامین نیاز داخل، نیاز به واردات کالاهای مصرفی بادوام کاهش یابد و با توجه به مزیت‌های رقابتی مناسب کشور نظیر دسترسی به مواد اولیه و موقعیت استراتژیک، فرصت مناسبی برای توسعه صادرات این محصولات ایجاد شود.