گزارش‌ های کالاهای مصرفی بادوام

صنعت دفاعی در جهان امروز به دلیل نقشی که در تامین امنیت نظامی و زمینه‌سازی پیشرفت‌های تکنولوژیکی و اقتصادی دارد، مورد توجه بسیاری از کشورها در سراسر دنیا قرار گرفته است. به همین دلیل امروزه دولت‌ها سرمایه‌گذاری‌های کلانی را در این صنعت با اهداف نظامی و غیرنظامی انجام می‌دهند. ایران نیز از یک سو به دلیل قرار داشتن در منطقه حساس خاورمیانه و لزوم ارتقای توان دفاعی، و از سویی دیگر با هدف سرعت بخشیدن به جریان علمی کشور، در طول چهار دهه گذشته به صورت جدی اقدام به سرمایه‌گذاری در این صنعت کرده است، هرچند که میزان سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته در بخش‌های دفاعی و امنیتی کشور در طول این چهار دهه همانند سایر بخش‌های اقتصادی کشور تحت تاثیر شرایط اقتصادی و روابط بین‌المللی کشور با افت‌وخیزهایی همراه بوده است.

صنایع فضایی به عنوان یکی از صنایع های‌تک و پیشرفته، قابلیت‌های مهمی نظیر انجام مطالعات علمی و پژوهشی، گسترش ارتباطات و کسب اطلاعات از راه دور و در ابعاد جهانی برخوردار است و رشد آن از آن به عنوان نمادی از توسعه‌یافتگی کشورها یاد می‌شود. قدمت صنایع فضایی ایران به سال‌های پیش از انقلاب باز می‌گردد، اما فعالیت در این حوزه، به سبب برخی تجربه‌های تلخ گذشته تا سال‌ها راکد ماند. با توجه به اهمیت صنعت فضایی، بار دیگر پروژه‌های عملیاتی فضایی در کشور در سال‌های اخیر از سر گرفته شد. شروع این پروژه‌ها با موفقیت‌های نسبی‌ همراه بود و انتظار می‌رفت در دهه‌های بعد پیشرفت‌های چشمگیرتری در صنعت فضایی کشور حاصل شود. با این حال، در چند سال گذشته به‌رغم پرتاب‌های موفقیت‌آمیز ماهواره، ایران هیچ ماهواره مستقلی در مدار زمین ندارد و صنایع فضایی کشور از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته است.

اگرچه در سال‌های ابتدایی اختراع وسایل نقلیه مبتنی بر موتور الکتریکی، خصوصا در دهه ۱۹۰۰، استفاده از خودروهای برقی مدام در حال افزایش بود، بر خلاف خودروهای موتور احتراق داخلی، در دهه‌های بعدی، استفاده از این خودروها به‌سرعت گسترش نیافت. این مسئله موجب شد مخترعان زیادی در توسعه این وسیله نقلیه نقش‌آفرینی کنند و گونه‌های مختلفی از این خودروها به بازار عرضه شوند. به طور کلی، در عصر حاضر، پیشرفت و گسترش استفاده از خودروهای الکتریکی مرهون تکنولوژی و توسعه فناوری است، زیرا به منظور بهبود و اصلاح عملکرد وسایل نقلیه برقی ابتدایی، انواع مختلفی از این خودروها اختراع شدند و تکامل یافتند.

دانمارک یکی از اقتصادهای توسعه‌یافته و پیشرفته جهان به شمار می‌آید که از حیث سرانه تولید ثروت از شرایط مناسبی برخوردار بوده و در رده‌های بالاتر از کشورهایی نظیر فرانسه و آلمان قرار می‌گیرد. اقتصاد این کشور تا قرن هجدهم متکی بر بخش کشاورزی بود اما تحولات ساختارهای سیاسی و اقتصادی و تقویت ساختار تکنولوژیک و دانشی موجب شد تا این کشور با تکیه بر بخش خدمات و صنعت در زمره کشورهای پیشرفته جهان قرار گیرد. موضوعی که تاثیر آن بر رشد بازار مصرف فلزات این کشور نیز مشهود است. در همین راستا در گزارش حاضر به بررسی و تحلیل بازارهای مصرف فلزات اساسی این کشور پرداخته شده و روندهای آتی آن‌ها براساس سه سناریو مورد مطالعه قرار گرفته است.

خودروهای الکتریکی یکی از دستاوردهای تاثیرگذار بشر در زمینه کاهش آلودگی هوا و استفاده بهینه از منابع انرژی به شمار می‌روند. آمارها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر همواره به تعداد خودروهای الکتریکی موجود در جهان افزوده شده و بازار جهانی این وسیله نقلیه روندی روبه‌رشد را تجربه می‌کند، به گونه‌ای که شیوع ویروس کرونا نیز بر فروش این خودروها تاثیری نداشته است. با توجه به گسترش پذیرش و استفاده از خودروهای الکتریکی، کارشناسان و تحلیلگران آینده‌ای‌ روشن را برای این صنعت متصورند و در پیش‌بینی‌هایشان سهم خودروهای برقی را از کل بازار خودرو در سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد برآورد کرده‌اند.

امروزه پديده کوچک شدن خانوار‌ها يا به عبارتی کاهش جمعيت آن‌ها به‌خصوص در شهر‌های بزرگ کشور به‌وضوح مشاهده می‌شود. اين پدیده دو وضعیت متفاوت را در بر می‌گيرد: تمايل به داشتن تعداد فرزندان کمتر و همچنين شکل‌گيری خانوار‌های يک‌نفره. هر دو عامل، با کمتر شدن تعداد افراد خانوار، باعث کاهش جمعيت خانوار‌ها می‌شوند. فارغ از علل آن، اين مساله تاثیرات متعددی بر بسياری از حوزه‌ها، از جمله صنايع گوناگون کشور و اوضاع اقتصادی آن‌ها، خواهد داشت. بازار لوازم خانگی نيز يکی از حوزه‌های متاثر از اين پدیده است. در اين گزارش، نگاهی به تاثیرات کوچک شدن خانوار‌ها بر اين بازار کشور شده است.

صنعت باتری در ایران، از ابتدای تاسیس تا کنون، سرعت بسیار بالایی را در توسعه ظرفیت‌ها تجربه کرده است، به طوری که در حال حاضر، ظرفیت تولید سالانه باتری در ایران بیش از نیاز کشور تخمین زده می‌شود. چالش‌های متعددی پیش‌روی صنعت باتری کشور قرار دارد که از جمله مهمترین آن‌ها سهم بالای باتری‌های خارجی از بازار مصرف داخلی است؛ همچنین هم‌اکنون بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های تولید باتری در داخل کشور خالی مانده است. آمارها در حالی نشان می‌دهد واردات باتری از سوی ایران تقریبا ۲۸ برابر صادرات آن است که ظرفیت صادرات سالانه ۳۲ تا ۳۳ میلیون عدد باتری در کشور وجود دارد.

امروزه باتری‌ها به عنوان اجزایی ضروری در وسایل نقلیه الکتریکی، تجهیزات الکترونیکی مصرفی و سیستم‌های ذخیره انرژی شناخته می‌شوند که این امر تقاضای جهانی برای باتری را در سراسر جهان برانگیخته است. به جرات می‌توان گفت، تجارت بین‌المللی باتری، عاملی حیاتی برای انتقال انرژی جهانی به سمت سیستم‌های پاک‌تر و پایدارتر است. کشورهایی که از قابلیت‌های پیشرفته تولید باتری برخوردار هستند، اغلب باتری‌ها را در راستای پاسخگویی به تقاضای روبه‌رشد کشورهای دیگر که ممکن است ظرفیت تولید محدودی داشته باشند، صادر می‌کنند. آمارها نیز حاکی از آن است که مجموع ارزش تجارت بین‌المللی باتری در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۱۴۱.۳ میلیارد دلار می‌رسد.

با رشد تقاضا برای خودروهای الکتریکی و صنایع الکترونیکی مصرفی و متعاقبا باتری‌های قابل شارژ و با چگالی انرژی بالا، طیف متنوعی از تکنولوژی‌های جدید باتری‌ ظاهر شده‌اند که از مواد معدنی مختلفی مانند لیتیوم، کبالت و نیکل ساخته می‌شوند. این مسئله تقاضا برای مواد خام را افزایش می‌دهند و از آنجایی که عرضه اولیه این فلزات همواره با محدودیت‌هایی مواجه است، موضوع بازیافت باتری‌ که به ایجاد یک اقتصاد چرخشی و به حداقل رساندن پسماند کمک می‌کند مورد توجه قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد چین با ظرفیت بازیافت بیش از ۵۰۰ هزار تن باتری در جهان پیشرو است و پس از آن اروپا و ایالات متحده آمریکا با ظرفیت بازیافت ۲۰۰ هزار تن باتری در سال، بخش قابل توجهی از ظرفیت بازیافت باتری‌های جهانی را به خود اختصاص می‌دهند.

صنعت باتری از جمله صنایع استراژیکی محسوب می‌شود که با سرعت بسیار بالایی هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی در حال پیشرفت است. این مسئله، چشم‌انداز مثبتی را برای بازار جهانی مواد معدنی حیاتی از جمل نیکل، لیتیوم وکبالت ایجاد کرده است. در سال ۲۰۲۲، صنعت باتری، تنها سهم ۱۵ درصدی از تقاضای جهانی نیکل داشت، در حالی که انتظار می‌رود این رقم تا تقریبا دو دهه دیگر (همگام با رشد تقاضا برای این فلز) به بیش از ۴۰ درصد برسد. تقاضای لیتیوم نیز که به عنوان کلید تحقق دستیابی به اهداف کربن‌زدایی و انتقال انرژی در نظر گرفته می‌شود، در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده و به حدود ۱۳۵ هزار تن رسیده است. انتظار می‌رود تقاضای جهانی لیتیوم در افق زمانی ۲۰۳۰، حداقل به ۴۰۰ هزار تن افزایش یابد.

اهمیت فزاینده چالش‌های زیست‌محیطی از جمله تغییرات آب‌وهوایی، با پذیرش گسترده سیستم‌های ذخیره انرژی تجدیدپذیر و ظهور کالاهای الکترونیکی مصرفی همراه شده است که تقاضایی روزافزون برای فناوری‌های جدید باتری با چگالی انرژی بالا و قابل شارژ از جمله باتری‌های لیتیوم-یونی را در سراسر جهان به وجود آورده است. انتظار می‌رود حرکت جهان به سمت منابع انرژی پاک و دیجیتالی شدن، چشم‌اندازی مثبت را برای بازار باتری‌ها در جهان شکل بدهد. در همین راستا تقاضای جهانی باتری‌ در سیستم‌های ذخیره انرژی و تجهیزات الکترونیکی مصرفی از ۸۵ گیگاوات ساعت در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۲۹۰ گیگاوات ساعت در سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت.

با حرکت جهانی به سمت کاهش ردپای کربن و در نتیجه برقی‌سازی خودروها و وسایل نقلیه، تقاضا برای باتری‌ها روند رو به رشدی را در چند سال اخیر تجربه کرده است. در حالی که پیشرفت‌ها در تکنولوژی باتری، از جمله بهبود چگالی انرژی و قابلیت‌های شارژ سریع‌تر به روند روبه‌رشد تقاضای جهانی برای باتری کمک کرده است، اما انتظار می‌رود با حرکت جهان به سمت پایداری زیست‌محیطی و طراحی‌های جدید وسایل نقلیه الکتریکی، چشم‌انداز تقاضا برای باتری‌ها در بخش حمل‌ونقل امیدوارکننده‌تر از قبل باشد. گزارش‌ها حاکی از آن است تقاضای جهانی باتری در بخش حمل‌ونقل از ۱۵۴ گیگاوات ساعت در سال ۲۰۲۰ براساس دو سناریو تا سال ۲۰۳۰ به ۱.۶۸ تراوات ساعت و ۳.۲۳ تراوات ساعت افزایش خواهد یافت.