گزارش‌ های کالاهای مصرفی بادوام

خودروهای الکتریکی یکی از دستاوردهای تاثیرگذار بشر در زمینه کاهش آلودگی هوا و استفاده بهینه از منابع انرژی به شمار می‌روند. آمارها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر همواره به تعداد خودروهای الکتریکی موجود در جهان افزوده شده و بازار جهانی این وسیله نقلیه روندی روبه‌رشد را تجربه می‌کند، به گونه‌ای که شیوع ویروس کرونا نیز بر فروش این خودروها تاثیری نداشته است. با توجه به گسترش پذیرش و استفاده از خودروهای الکتریکی، کارشناسان و تحلیلگران آینده‌ای‌ روشن را برای این صنعت متصورند و در پیش‌بینی‌هایشان سهم خودروهای برقی را از کل بازار خودرو در سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد برآورد کرده‌اند.

الگوی فناوری‌محوری از زمان جنگ جهانی دوم با تلاش آمریکا و برخی کشورهای اروپایی وارد صنایع دفاعی شد و تا به امروز به دلیل افزایش رقابت تسلیحاتی و احتمال بروز جنگ میان قدرت‌های برتر نظامی ادامه یافته است. واقعیت مجازی، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی مهم‌ترین فناوری‌هایی هستند که امروزه به طور گسترده با اهداف تاکتیکی و آموزشی در صنایع دفاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شبیه‌سازی میدان‌های نبرد، مدیریت تسلیحات نظامی از راه دور و توسعه تسلیحات نظامی خودمختار تنها نمونه‌هایی از کاربرد فعلی این فناوری‌ها در صنایع دفاعی است. با این حال انتظار می‌رود با پیشرفت‌های آتی فناوری، صنایع دفاعی در سه حوزه اتصالات، کشندگی و خودمختارسازی بیش از پیش تحت تاثیر قرار بگیرد و منجر به توسعه هر چه بیشتر سیستم‌های ماهواره‌ای گمراه‌کننده، تسلیحات نظامی مافوق صوت و ربات‌های نظامی شود.

فاکتور‌های جمعيتی، در هر جامعه کوچک و بزرگ، از بسياری از عوامل متفاوت تاثير می‌پذیرند و بر بسياری از آن‌ها نيز تاثیر می‌گذارند. فاکتور تعداد متوسط افراد خانوار يا به عبارتی، بعد خانوار يکی از انواع متنوع شاخص‌های جمعيتی است که در حال حاضر در بسياری از نقاط دنيا و همچنين کشورمان در حال کاهش است. تغييرات اين شاخص جمعيتی تاثیرات بسیاری را بر بسياری از بازارها و صنايع کشور خواهد داشت. کالاهای بادوام مصرفی در منازل یکی از مواردی هستند که مسئله کوچک شدن خانوارها و افزایش تعداد خانواده‌های کشور در اثر آن می‌تواند تاثیر دوچندانی را بر بازار مصرف آن‌ها داشته باشد که این امر فرصت مناسبی را برای بخش صنعت کشور در زمینه ارتقای تولی و تامین نیاز داخلی فراهم می‌سازد.

با توسعه تکنولوژی تلفن همراه و قابلیت این دستگاه ارتباطی برای اتصال به اینترنت، مسیر دستیابی به رفاه بیشتر برای انسان فراهم شده است. این امر جذابیت گوشی‌های هوشمند در بین جوامع مختلف را افزایش داده است، به طوری که هر سال به تعداد کاربران، مشترکان، تولید و فروش تلفن هوشمند افزوده ‌می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که در حال حاضر افرادی که از تلفن‌ هوشمند استفاده می‌کنند بیشتر از مردمی است که مسواک دارند. اگرچه گسترش روزافزون استفاده از تلفن هوشمند موجب سهولت انجام امور روزمره انسان شده است، نمی‌توان از پیامدهای منفی آن چشم‌پوشی کرد، زیرا در سال‌های آتی، تاثیرات مخرب این دستگاه دیجیتالی پیامدهای جبران‌ناپذیری را برای سلامت و زندگی اجتماعی انسان‌ها رقم می‌زند. از این رو، فرهنگ‌سازی و آموزش کاربران برای استفاده بهینه از تلفن هوشمند ‌می‌تواند راهکاری موثر در این زمینه باشد.

صنایع نظامی از جمله صنایعی به شمار می‌آید که از جنبه‌های گوناگونی بر جوامع تاثیرگذار است. گستره اثربخشی این حوزه، طیف وسیعی را از ایجاد اشتغال برای افراد، تا توسعه تکنولوژی، رشد اقتصادی به واسطه افزایش درآمدها و افزایش قدرت در شرایط ناپایدار سیاسی را در بر می‌گیرد. از این رو، کشورها همواره به دنبال توسعه صنایع نظامی و افزایش قدرت خود در این حوزه هستند. این مسئله، از یک طرف با اختصاص بخش قابل توجهی از بودجه کشورها به صنایع نظامی و فعالیت‌های متعاقب آن محقق می‌شود، و از طرف دیگر به واسطه واردات تسلیحات و تجهیزات مورد نیاز از کشورهای اصلی در این حوزه به دست می‌آید. از این رو، توسعه صنایع نظامی را علاوه بر نقش انکارناپذیر آن در افزایش قدرت سیاسی کشورها، می‌توان عاملی برای رشد اقتصادی و افزایش درآمدها در کشورهای صادرکننده این حوزه نیز به شمار آورد.

صنایع فضایی به عنوان یکی از صنایع های‌تک و پیشرفته، قابلیت‌های مهمی نظیر انجام مطالعات علمی و پژوهشی، گسترش ارتباطات و کسب اطلاعات از راه دور و در ابعاد جهانی برخوردار است و رشد آن از آن به عنوان نمادی از توسعه‌یافتگی کشورها یاد می‌شود. قدمت صنایع فضایی ایران به سال‌های پیش از انقلاب باز می‌گردد، اما فعالیت در این حوزه، به سبب برخی تجربه‌های تلخ گذشته تا سال‌ها راکد ماند. با توجه به اهمیت صنعت فضایی، بار دیگر پروژه‌های عملیاتی فضایی در کشور در سال‌های اخیر از سر گرفته شد. شروع این پروژه‌ها با موفقیت‌های نسبی‌ همراه بود و انتظار می‌رفت در دهه‌های بعد پیشرفت‌های چشمگیرتری در صنعت فضایی کشور حاصل شود. با این حال، در چند سال گذشته به‌رغم پرتاب‌های موفقیت‌آمیز ماهواره، ایران هیچ ماهواره مستقلی در مدار زمین ندارد و صنایع فضایی کشور از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته است.

تاریخچه رشد اقتصادی کشور دانمارک به قرن ۱۷ میلادی باز می‌گردد. زمانی که کشاورزی و زراعت حرفه اصلی ساکنین این کشور بود اما اهمیت لجستیکی دانمارک برای سایر کشورهای اروپایی نظیر هلند، که به دنبال تجارت و راهیابی به حوزه اسکاندیناوی و دریای بالتیک بودند، زمینه رشد اقتصادی  این کشور را فراهم کرد. همچنین همسایگی با قدرت‌های بزرگ اروپا از جمله آلمان، انگلستان و هلند نیز به عنوان مزیدی بر علت توسعه اقتصادی این کشور تلقی می‌شود. همسویی با انقلاب صنعتی در قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی برای دانمارک، با پیشرفت‌های شگرفی در تولید ناخالص داخلی همراه بود و سبب شد تا این کشور از یک کشور مبتنی بر اقتصاد زراعتی، به کشوری صنعتی تبدیل شود. در نیمه نخست قرن بیستم، به دنبال جنگ‌های جهانی اول و دوم، اقتصاد دانمارک متاثر از شرایط وخیم منطقه یورو دچار رکود شد. اما در دوران پساجنگ، اقدامات مهمی در جهت اطلاحات اقتصادی انجام شده که به تولید ثروت انجامیده است.

زنجیره‌ ارزش صنایع الکترونیکی در طول سه دهه گذشته و تحت تاثیر عملکرد قابل توجه برخی بازارهای نوظهور شرق و جنوب شرق آسیا از جمله، چین، تایوان و ویتنام به طرز چشمگیری متحول شده و این کشورها به عنوان بازیگران کلیدی شبکه‌های تولیدی صنایع الکترونیک جهانی و مراکز اصلی صادرات تراشه الکترونیکی در جهان مطرح هستند. در حالی که نقش این کشورها در به هم‌پیوستگی زنجیره‌ ارزش الکترونیکی حائز اهمیت است، عملکرد آن‌ها طی چند سال گذشته، تحت تاثیر رویدادهای جهانی از جمله تنش‌های تجاری ایالات متحده آمریکا و چین و بحران همه‌گیری کرونا قرار گرفته است، به طوری که بحران کمبود تراشه موجب بروز روندی نزولی در صادرات تجهیزات الکترونیکی در جهان شده است.

مشارکت خودروسازان جهان در زنجیره‌های ارزش، صنعت خودروسازی را در جریان یک تغییر و تحول گسترده قرار داده است، به طوری که علاوه بر کشورهای پیشرفته، امروزه برخی از اقتصادهای در حال توسعه آسیا و آمریکا نیز به عنوان بازیگرانی کلیدی در زنجیره ارزش صنعت خودروسازی نقش‌آفرینی می‌کنند. در حالی که برخی خودروسازان مطرح در آلمان، ژاپن و کره‌جنوبی به دلیل قابلیت‌های تولید پیشرفته و فناوری‌های نوین اغلب در زنجیره ارزش بالادست و پایین‌دست از جمله تولید تراشه‌های پیشرفته صنعت خودروسازی نقش‌آفرینی می‌کنند، کشورهایی مانند چین و مکزیک با مونتاژ قطعات پیچیده وارداتی از این کشورها بیشتر در حلقه‌های میانی زنجیره‌ ارزش مشارکت دارند، به طوری که سهم آن‌ها از صادرات قطعات خودرو در حال حاضر بیشتر از کشورهای پیشرفته‌ای مانند ژاپن و ایالات متحده آمریکا است.

برقی‌شدن صنعت حمل‌ونقل به عنوان گامی حیاتی برای ایجاد شبکه حمل‌ونقل پایدار و کارآمد که موازی با اهداف زیست‌محیطی برای کاهش انتشار کربن حرکت می‌کند مورد توجه قرار گرفته است. شبکه ریلی، برقی‌ترین بخش حمل‌ونقل به شمار می‌آید و بخش قابل توجهی از شبکه‌های ریلی جهان به ویژه در آسیا و اروپا هم‌اکنون برقی شده‌اند. در حالی که فرایند برقی شدن خودروها نیز به تازگی شروع شده و همچنان نابالغ است، اما به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از ناوگان وسایل نقلیه زمینی جهان را تا سال ۲۰۴۰ خودروهای الکتریکی پوشش دهند. به طور مشابه در مورد کشتی‌های الکتریکی اگرچه بخش اندکی از ناوگان موجود را به خود اختصاص می‌دهند اما انتظار می‌رود، کشتی‌سازان جهان پروژه‌های کشتی‌های الکتریکی را در آینده بیشتر توسعه دهند.

سلاح‌های هسته‌ای به عنوان یکی از تهدیدآمیزترین دستاوردهای بشر از همان روزهای اولیه معرفی در اواسط قرن بیستم در جهان (بمباران هسته‌ای هیروشیما) سروصدا به پا کرد و با وجود اقدامات سازمان‌های صلح جهانی برای جلوگیری از گسترش بیشتر آن در جهان، امروز به عصای قدرت و تهدیدات نظامی ۹ کشور جهان از جمله ایالات متحده آمریکا، چین، روسیه و ... تبدیل شده است که با نقض پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، به طور مستمر فعالیت‌های هسته‌ای خود را دنبال می‌کنند. براساس آمارها سالانه بیش از ۹۱ میلیارد دلار توسط قدرت‌های هسته‌ای جهان برای نوسازی و گسترش زرادخانه‌های هسته‌ای هزینه می‌شود که بیش از نیمی از آن تنها به ایالات متحده آمریکا تعلق دارد.

صنعت خودروسازی به دلیل آن که با طیف گسترده‌ای از صنایع دیگر در تعامل است، به عنوان صنعتی پیشران و محرک اقتصادی محسوب می‌شود. از این رو، بسیاری از کشورها اقدام به توسعه صنعت خودروسازی (حتی با عمق داخلی‌سازی بسیار پایین) کرده‌اند تا بتوانند از مزیت‌ها و فرصت‌هایی که این صنعت در اختیار اقتصاد می‌گذارد، حداکثر بهره را ببرند. تقریبا ۷ دهه‌ای از پایه‌گذاری صنعت خودروسازی در ایران می‌گذرد، با این حال وضعیت این صنعت در ایران چندان مطلوب نیست، به گونه‌ای که صنعت خودروسازی کشور (به ویژه به لحاظ کیفی) دُچار عقب‌ماندگی شده و زیان انباشته آن در سال‌های اخیر به حدود ۱۶۰۰ هزار میلیارد ریال رسیده است. اعتقاد بر این است که طیفی از عوامل باعث بروز چنین شرایطی در صنعت خودروسازی کشور شده است و چنانچه برای گذر از چالش‌ها و معضلات موجود در صنعت خودروسازی ایران اقدامی نشود، با توجه به جایگاهی که این صنعت (با احتساب تمامی فعالیت‌های مرتبط در طول زنجیره تامین) از اقتصاد ایران دارد، بدون تردید در سال‌های پیش‌رو صنعت خودروسازی به یکی از موانع اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشور تبدیل خواهد شد.