مشاهده بیشتر
در میان تحولات صورت‌گرفته در دنیا طی دهه‌های اخیر، ظهور هوش مصنوعی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین تکنولوژی‌ها در زندگی بشر، روندهای مختلفی نظیر صنایع تولید و بازار مصرف فلزات را دستخوش تغییرات قابل توجهی کرده و در این میان، مس به سبب ماهیت رسانایی برق و گرما، از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است. البته باید گفت که رابطه هوش مصنوعی با زنجیره ارزش مس یک رابطه دو‌‌طرفه است؛ به این معنا که همانقدر که ابزارهای هوش مصنوعی موجب تسریع روند تولید و افزایش بهره‌وری در معادن و صنایع مس می‌شوند، بسترهای پیاده‌سازی این الگوریتم‌ها نیز برای پردازش اطلاعات و انتقال داده‌ها، به این فلز حیاتی نیازمند هستند. به عبارتی، گسترش کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف، افزایش تقاضا برای فلز مس را در پی دارد و در مقابل، این تکنولوژی نیز با الگوریتم‌های هوشمندانه، به تولید بیشتر و عرضه محصولات باکیفیت‌تر کمک می‌کند.
پیشرفت هوش مصنوعی در دهه اخیر زمینه‌ساز تحولات و شکل‌گیری روندهای مختلفی بوده است. روند تحولات زنجیره‌های ارزش فلزاتی همچون فولاد و آلومینیوم از جمله موضوعاتی هستند که متاثر از فناوری هوش مصنوعی دچار تغییر و دگرگونی شده‌اند. ابزارهای مبتنی بر این فناوری از یک سو، با افزایش میزان تولید، بهره‌وری و سرعت کار و همچنین با کاهش هزینه‌ها و میزان مصرف انرژی نقش مهمی در تکامل صنایع فلزی و بازار آن‌ها ایفا می‌کنند. از سوی دیگر، به‌کارگیری این ابزارها در راستای بهبود کیفیت تولید و برخورداری از مزایای آن‌ها نیازمند مصرف فولاد و آلومینیوم است که در ساخت تجهیزات و سخت‌افزارهای اجراکننده الگوریتم‌ها به کار می‌روند. بنابراین می‌توان گفت هر دو حوزه با تاثیرات متقابلی که بر هم دارند، می‌توانند مسیر حرکت جهان و سایر روندهای اقتصادی، صنعتی و ... را با خود همسو کنند.
در دل دگرگونی‌های پرشتاب اقتصاد جهانی که در آن جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی به‌سان قطب‌نمایی نیرومند مسیر تحولات صنعتی را ترسیم می‌کند، صنعت فلزات با جذابیتی نوین در عرصه سرمایه‌پذیری جهانی می‌درخشد، صنعتی که از بازتاب چشمگیر صعود سرمایه‌های خارجی در زنجیره تولید فولاد و فروآلیاژها تا جریان‌های هدفمند سرمایهگذاری خارجی در اعماق معادن مس، نیکل، طلا و نقره حکایتی چندوجهی و خیره‌کننده را رقم زده است. با نگاهی تحلیلی و موشکافانه به روند جذب سرمایهگذاری خارجی در این صنعت، پرده از راهبردهای بنیادینی برداشته می‌شود که در پس این آمار و ارقام جهانی نهفته‌اند، راهبردهایی که دگرگونی تقاضای جهانی، تحولات فناوری، بازآرایی سیاست‌های تجاری و دگرگونی‌های ژئوپلیتیک را به‌گونه‌ای در هم تنیده که صنعت فلزات را به یکی از قطب‌های نوین جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی بدل سازند. بنابراین، آن‌چه امروزه در برابر دیدگان تحلیلگران و سیاست‌گذاران اقتصادی قرار گرفته، گشودگی دریچه‌ای از بازتعریف جایگاه فلزات در زنجیره‌های جهانی ارزش، مزیت‌های نسبی نوپدید و اولویت‌های نوین سرمایهگذاری در جهان پرتکاپوی امروز است.
سرب‌وروی دو فلزی هستند که به لحاظ ذخایر معدنی معمولا در کنار یکدیگر یافت می‌شوند. با این حال، ویژگی‌ها و موارد کاربرد این دو فلز و روند حاکم بر بازارهای آن‌ها به شدت با یکدیگر تفاوت دارد. سرب عنصری با چگالی بسیار بالاست که بخش عمده کاربردهای آن به حوزه باتری‌های خودروهای الکتریکی تعلق دارد و به همین سبب، رشد بازار آن در سال‌های آینده تا حد زیادی وابسته به روندهای حاکم بر صنعت خودروسازی و جایگزینی خودروهای الکتریکی است. در حالی که کاربرد عمده صنعت روی در صنعت فولاد و تولید فولادهای گالوانیزه است و چشم‌انداز رشد تقاضای این فولادها، دورنمای مناسبی را برای رشد تقاضای این فلز این ایجاد می‌کند.
ابرروندهای حاکم بر فضای اقتصادی و صنعتی جهان و بروز تحولاتی مانند گسترش خودروهای الکتریکی، توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر و مدرنیزاسیون جوامع موجب شده است که رابطه مستقیمی میان سطوح پیشرفت کشورها و بازارهای مصرف مس آن‌ها برقرار باشد که این مسئله زمینه توسعه روزافزون زنجیره مس را در جهان ایجاد می‌کند. با این حال، موضوع کلیدی در این بین، عدم توازن در توزیع ذخایر معدنی این فلز است که موجب شده است تا بخش عمده‌ای از جریان‌های تجاری جهان به محصولات زنجیره مس اختصاص داشته باشد.
فلز مس یکی ازکامودیتی‌های استراتژیک اقتصاد جهان به شمار می‌رود که با توجه به روندهای حاکم بر حوزه صنعت و انرژی و روند برقی شدن، روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. موضوع رشد جمعیت یکی از مولفه‌های کلیدی بر رشد و یا افت بازار این فلز به شمار می‌آید. البته این تاثیرگذاری در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه متفاوت است. کشورهای توسعه‌یافته، علی‌رغم این که با نرخ رشد جمعیت نزولی مواجه هستند، اما به سبب ظهور فناوری‌های نوین از جمله خودروهای برقی، توسعه صنایع الکترونیکی و بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر، با رشد تقاضا برای مصرف مس روبهرو شده‌اند و این شرایط در سال‌های آینده نیز تداوم خواهد داشت. در کشورهای درحال توسعه، نرخ رشد جمعیت بالاتر است، از این رو، میزان مصرف مس در راستای توسعه شهرها و زیرساخت‌ها فزاینده خواهد بود.
از یک قرن گذشته تاکنون، موارد مصرف آلومینیوم در فضای اقتصاد و صنعت جهان با توجه به ویژگی‌های خاص و کم‌نظیر این فلز، به شکل منحصر به فرد و سریعی افزایش یافته است. حرکت جهان به سمت برقیشدن و ظهور و گسترش خودروهای برقی در کنار توسعه کاربردهای قبلی مانند ساخت‌وساز و بسته‌بندی، موجب شیب فزاینده میزان مصرف آلومینیوم در جهان شده و پیش‌بینی‌ها نیز از تداوم این روند در سال‌های آینده حکایت دارند. با این حال، یکی از موضوعات حائز اهمیت در این بین، ارتباط مستقیمی است که میان تحولات جمعیتی جوامع با بازار مصرف آلومینیوم وجود دارد و تجربه نشان می‌دهد که کشورهای با نرخ رشد جمعیت بالاتر از پتانسیل بیشتری برای تبدیل شدن به بزرگترین بازارهای مصرف این فلز برخوردار هستند.
فلز مس به عنوان یکی از فلزات پایه برای انواع صنایع و بخش‌های مختلف یک جامعه از جمله زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل به شمار می‌رود. به دنبال گسترش شهرها و افزایش فعالیت‌های صنعتی، میزان مصرف این فلز نیز طی دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته است، اما آغاز برخی روندها در دو دهه اخیر از جمله تولید روزافزون خودروهای برقی و همچنین تولید برق با استفاده از منابع تجدیدپذیر، روند رو به رشد مصرف مس را به طور قابل توجهی افزایش داده است. همچنین قدرت‌های جدید در جنوب شرق آسیا از جمله چین، هندوستان، تایوان، کره جنوبی، تایلند و سایر کشورهای شرقی، به دنبال توسعه مناطق و صنایع خود در دو دهه اخیر، به مصرف‌کنندگان عمده مس در جهان تبدیل شده‌اند و این در حالی است که تا نیم قرن اخیر، بخش عمده بازار مصرف مس به کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی اختصاص داشت.
بازار مصرف آلومینیوم به عنوان یکی از فلزات پایه استراتژیک در دنیا، به طور روزافزونی در حال توسعه است. بخشی از این افزایش ناشی از افزایش جمعیت جهان و فعالیت‌های صنعتی و بخش دیگر این افزایش مصرف نیز به دلیل ظهور قدرت‌های صنعتی بزرگ از جمله چین، هندوستان و سایر کشورهای جنوب شرق آسیا بوده است که مطالعه عملکرد اخیر این کشورها و همچنین وضعیت فعلی آن‌ها، دید روشنی از آینده مصرف این فلز خواهد داد. از طرفی، با مطرح شدن تکنولوژی ساخت خودروهای برقی و همچنین پیشتازی نیروگاه‌های تجدیدپذیر در صنعت برق بسیاری از نقاط دنیا روند صعودی مضاعفی را برای مصرف این فلز به وجود آورده است که در آینده نیز تداوم خواهد داشت.
آلومینیوم به عنوان عنصری نسبتا سبک و با رسانایی بالا از مدت‌ها قبل در توسعه شبکه‌های برق جهان ایفای نقش کرده است. با این حال تسریع روند برقیشدن جهان به ویژه در چند دهه گذشته تقاضا برای این فلز نقره‌ای را بیش از پیش افزایش داده است. به طور مثال، مقادیر آلومینیوم مورد نیاز در توسعه شبکه‌های انتقال برق جهان در یک دهه گذشته به طور متوسط ۱۱ میلیون تن تخمین زده شده است و به نظر می‌رسد ادامه روند برقیشدن تقاضای این فلز را بیش از ۲ برابر تا سال ۲۰۵۰ افزایش دهد. البته از آنجایی که برقیشدن صنعت خودرو نیز بخش قابل توجهی از تقاضای آلومینیوم را به خود اختصاص می‌دهد، به نظر می‌رسد با ورود بیشتر خودروهای الکتریکی به ناوگان خودرو تقریبا ۱۰ میلیون تن آلومینیوم توسط این صنعت در سال ۲۰۳۰ به مصرف برسد.
دنیای امروز با روند پرسرعت تحولات اساسی گره خورده است. تشدید روند شهرنشینی، روند توسعه زیرساخت‌ها، توسعه مستمر صنعت خودروسازی در مسیر تولید خودروهای برقی و توسعه سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی از جمله روندهایی هستند که آینده‌ای جدید را برای بازار مصرف فلزات به تصویر می‌کشند. در این بین، دو فلز سرب و روی، فلزات استراتژیکی محسوب می‌شوند که نقش مهمی را در آینده تحولات اقتصاد جهانی خواهند داشت و به همین سبب، رشد تولید و مصرف آن‌ها محدودیت‌های گلوگاهی مهمی را برای تامین منابع اولیه و معدنی این صنعت ایجاد می‌کند.
جهان در سال‌های اخیر با تحولات تکنولوژیکی مختلفی عجین شده است؛ تحولاتی که رشد روزافزون آن‌ها از تداوم و تشدید این روند در سال‌های آتی حکایت دارد. توسعه شهرنشینی، برقی‌سازی، دیجیتالی شدن و گذار انرژی از جمله تحولاتی به شمار می‌آیند که روز به روز بر شدت آن‌ها افزوده خواهد شد. از این رو، ترسیم چشم‌اندازی مناسب از شرایط در سال‌های آینده و آمادگی هر چه بیشتر برای آن، ضروری به نظر می‌رسد. نگاهی به تحولات یادشده، حاکی از اهمیت جایگاه فلز مس در تحقق آن‌ها و بیانگر روند رشد تقاضای این فلز است. اگرچه این مسئله دغدغه‌های بسیاری را برای امکان تامین مس به میزان کافی در سال‌های آینده ایجاد کرده است، اما به نظر می‌رسد که با توسعه معدنکاری و همچنین پیشرفت‌های تکنولوژیک، جهان حداقل در چند دهه آینده با توقف و یا کمبود عرضه مس روبهرو نخواهد شد.
