مشاهده بیشتر
مطالعات انجام‌شده در خصوص شناسایی و اکتشافات میدان‌های نفتی و گازی کشور نشان داده که ایران از پتانسیل بالایی برای استخراج و تولید ذخایر هیدرو‌کربوری برخوردار است. همین امر موجب شده است که در چند دهه اخیر اقتصاد کشور بسیار به ارز حاصل از فروش سوخت‌های فسیلی وابسته باشد و این وابستگی بیش از حد به این بخش، اقتصادی بیمارگونه را برای کشور ایجاد کرده است، به طوری که هر گونه تغییر و تحول در بازارهای جهانی اقتصاد کشور را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه در باب مقوله اقتصاد بدون نفت بسیار سخن گفته می‌شود و قطع وابستگی به نفت ضروری به نظر می‌رسد، با توجه به پیش‌بینی افزایش تقاضا برای نفت و گاز در آینده، نباید از پتانسیل‌های این بخش در رونق اقتصادی کشور غافل بود. لازمه بهره‌مندی از ظرفیت‌های استخراج و پالایش نفت خام و گاز طبیعی سرمایهگذاری برای توسعه سایر حلقه‌های پایین‌دستی است.
رابطه میان جمعیت و میزان تقاضا برای مسکن دوطرفه است و هر گونه تحول در جمعیت، تقاضای مسکن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحولات اخیر جمعیت ایران، که با کاهش سرعت رشد جمعیت به دلیل کاهش نرخ باروری و سقوط نرخ جانشینی جمعیت به دلیل کاهش این نرخ همراه بوده، کاهش اندازه خانوارها را نیز به دلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی، میل به استقلال، طلاق، مرگ‌ومیر و مهاجرت به همراه داشته و این امر موجب افزایش تعداد خانوارها در کشور شده است. بی‌شک، تحولات جمعیت خانوارهای کشور در میزان تقاضا برای مسکن تاثیرگذار است و این تغییر تقاضا برای مسکن، مصرف بالای فلزات را نیز به همراه دارد.
صادرات، به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور و عامل حضور پررنگ‌تر در بازارهای بین‌المللی، از اهمیت بالایی برای کشورها برخوردار است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که با توجه به پتانسیل بالای صادرات محصولات کشور به کشورهای همسایه، تقویت ظرفیت‌های موجود در این حوزه می‌تواند به ارزآوری بیشتر و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی منجر شود. لازمه این امر، تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی کشور است، اما بررسی سبد وارداتی کشورهای همسایه ایران نشان می‌دهد که این محصولات در زمره محصولات های‌تک و به‌روز قرار دارند که در حال حاضر امکان ساخت و تولید آن‌ها در کشور نیست که این امر امکان نقش‌آفرینی کشور برای حضور در بازار کشورهای همسایه را بسیار دشوارتر کرده است. علاوه بر این، صادرات به کشورهای همسایه، بنا به دلایل داخلی و همچنین چالش‌های سیاسی و اقتصادی تجارت، در وضعیت چندان مناسبی به سر نمی‌برد.
بازار محصولات و لوازم ورزشی یکی بازارهای در حال رشد جهان محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر و با توجه به تعداد تولیدکنندگان و تنوع‌های نوآورانه ایجاد شده در محصولات آن، شرایط رقابتی خاصی را به خود گرفته است. بازار این محصولات در ایران نیز در سال‌های اخیر تحولات شگرفی را تجربه کرده است. کاهش حدودا ۵۰ درصدی آمار واردات، رشد ۴ برابری صادرات و افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی عملکرد تولید لوازم و تجهیزات ورزشی تنها بخشی از تحولات بازار این محصولات محسوب می‌شود. فعالان این حوزه تحولات بازار لوازم و تجهیزات ورزشی را بیشتر متاثر از دو عامل کاهش عمومی قدرت خرید مردم و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در ایجاد و توسعه ظرفیت صنایع یاد شده می‌دانند که موجب شده است تا در بازار کشور تولیدات داخلی جایگزین محصولات خارجی شوند.
اگرچه در گذشته تصور بر این بود که سلامت یعنی نداشتن بیماری و توانایی انجام کار، اما امروزه ثابت شده است که سلامت روان و برخورداری نسبی از رفاه اجتماعی نیز در حوزه سلامت قرار می‌گیرند. بر همین اساس برای تعیین سطح سلامت فردی و عمومی از شاخص‌های متعددی استفاده می‌شود که عملکرد نظام سلامت را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. به عنوان مثال کاهش مرگ‌ومیر در کودکان و مادران باردار در کشور طی چند سال گذشته حاکی از آن است که سلامت و مراقبت‌های بهداشتی حین و پس از بارداری مورد توجه قرار گرفته است. امید به زندگی شاخص دیگری است که نشان می‌دهد بسیاری از مولفه‌های سلامت در کشور رو به بهبود هستند.
در سال‌های گذشته، معضل آلودگی هوا مناطق مختلف کشور را به شدت درگیر کرده است. نگاهی به آمارها و مطالعات صورت‌گرفته در این خصوص، نشان می‌دهد که شدت انرژی در ایران به صورت نامتعارفی بالا است، تا جایی که کمتر کشوری را در جهان می‌توان یافت که برای ایجاد هر هزار دلار ارزش‌افزوده، به اندازه ایران انرژی مصرف کند. شدت بالای انرژی با توجه به وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی، سبب شده است تا هر ساله به طور متوسط بالغ بر ۶۰۰ میلیون تن گازهای آلاینده و گلخانهای در کشور انتشار یابد. در طول دهه‌های گذشته، به منظور کنترل و کاهش آلودگی هوا در ایران، گام‌های موثری برداشته شده است که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به تصویب و اجرای قانون هوای پاک اشاره کرد. این قانون علی‌رغم آن که به لحاظ گستردگی، جامع‌ترین برنامه زیست‌محیطی کشور به حساب می‌آید، روند اجرایی قابل قبولی را تا کنون طی نکرده که مهمترین دلیل آن محدودیت در دسترسی به منابع مالی بوده است.
رشد جمعیت و توسعه صنعتی‌شدن، طی دهه‌های گذشته موجب رشد تقاضای برق در ایران شده است. گسترش کاربردهای برق در بخش‌های مختلف فرایندهای صنعتی و کشاورزی، بهره‌وری تولید را تا سطوح قابل توجهی افزایش داده، توسعه و کاربرد فناوری‌های پیشرفته را تسهیل کرده و در حوزه خانگی و عمومی نیز، با فراهم آوردن برق مطمئن برای جمعیت، زندگی روزمره را متحول ساخته است. البته با توجه به این که اقتصاد ایران در مسیر برقی‌شدن با چالش‌هایی از جمله ناترازی تولید و مصرف مواجه است، بنابراین باید از طریق سرمایهگذاری در توسعه و نوسازی زیرساخت‌های شبکه برق و توسعه ظرفیت نیروگاه‌های برق تجدیدپذیر تقاضای فزاینده برق کشور را برآورده کرد. براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۳۱۶.۵ تراوات ساعت برق در ایران مصرف شده که بخش‌های صنعتی، خانگی، کشاورزی و عمومی به ترتیب بیشترین مصرف‌کنندگان برق در کشور بوده‌اند.
اغلب کالاهای مصرفی بادوام از جنس فلزات اساسی از جمله فولاد، آلومینیوم و مس ساخته می‌شوند و به همین دلیل، رشد تولید این محصولات موجب خواهد شد تا میزان قابل‌توجهی از فلزات اساسی در کشور به مصرف برسد. با توجه به روند صعودی تقاضا و تولید محصولات مصرفی بادوام در سال‌های اخیر، به‌راحتی می‌توان دریافت که بازار داخلی این محصولات در سال‌های آینده نیز روندی روبه‌رشد را طی خواهد کرد. بر همین مبنا، در گزارش پیشِ‌رو، مصرف فلزات در توسعه ظرفیت‌ها و تولید کالاهای مصرفی بادوام در سال‌های آینده در سه سناریو مورد بررسی قرار گرفته است.
کمبود فضای شهری در ساختار شهرها و کلان‌شهرها و قیمت بالای زمین موجب شده است تا تغییرات گسترده‌ای در نوع کاربری ساختمان‌ها ایجاد شود و ساختمان‌ها با اهداف مختلف اداری، تجاری، مسکونی و ... احداث گردند. در واقع، در این حالت، پروانه احداث ساختمان هم برای کاربری مسکونی و هم کاربری تجاری یا صنعتی صادر می‌شود. بررسی مجوزهای صادرشده برای ساختمان‌های مسکونی کشور رکود در این بخش را نشان می‌دهد. اما آمارها در حوزه احداث ساختمان‌های مسکونی و تجاری از افزایش ساخت این مکان‌ها در کشور خبر می‌دهند. بدیهی است که احداث این ساختمان‌ها، علاوه بر رشد و توسعه اقتصادی و رونق صنعت ساختمان‌سازی، محرکی برای مصرف فلزات اساسی در کشور خواهد بود.
با وجود همه علم و تمدنی که انسان به آن دست یافته است و نیز اختراعات متنوع در حوزه‌های مختلف، رادیو و تلویزیون هنوز هم از هیجان‌انگیزترین و عجیب‌ترین اختراعات بشر به شمار می‌روند. این لوازم در طول زمان تغییرات گسترده‌ای را تجربه کرده‌اند و هنوز هم پیشرفت آن‌ها از جنبه امکانات و تکنولوژی ادامه دارد. مقایسه محصولات اولیه رادیو، تلویزیون، بلندگو، ضبط‌صوت و ... با لوازم صوتی و تصویری امروزی، از جمله تلویزیون‌های ال‌سی‌دی، ال‌ای‌دی و سه‌بعدی و گیرنده‌های دیجیتال، نشان از حضور چشمگیر تکنولوژی در این عرصه دارد.
صنایع غذایی یکی از محورهای اساسی توسعه کشورها به شمار می‌آید. نیاز انسان به غذا، به عنوان یکی از مهمترین ارکان ادامه حیات، باعث شده است که در همه شرایط و وضعیت‌های اقتصادی جامعه، تقاضا برای محصولات غذایی وجود داشته باشد. جایگاه مهم امنیت غذایی سبب تبدیل صنعت غذا و نوشیدنی به یکی از اولویت‌های اصلی سیاست‌ها و برنامه‌های کلان کشورها شده است. شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی مهمترین عامل تاثیرگذار بر توانایی کشور برای رشد صنایع غذایی شمرده می‌شود. ایران، به دلیل برخورداری از تنوع زیست‌محیطی و آب‌وهوایی بالا، دارای پتانسیل خوبی در زمینه تولید محصولات غذایی است. سرمایهگذاری مناسب در این صنعت، به‌ویژه در تولید محصولاتی که در آن‌ها دارای مزیت رقابتی است، با فراهم آوردن فرصت‌های صادراتی، به بهبود اقتصاد کمک خواهد کرد.
از صنعت خودروسازی، به سبب گستردگی و پیوستگی زنجیره‌های ارزش آن، به عنوان محرکی برای رشد اقتصادی یاد می‌شود. با وجود این، امروز صنعت خودروسازی در ایران، به رغم سابقه بسیار طولانی، با چالش‌های متعدد و گوناگونی دست‌به‌گریبان است که موجب شده جایگاه آن در اقتصاد کشور کم‌رنگ‌تر از گذشته شود. پیشرفت نکردن تکنولوژی خودروها همسو با روند تحولات جهانی و متعاقب آن عدم امکان حضور در بازارهای بین‌المللی، وابستگی به واردات، آسیب‌پذیری در مقابل تحریم‌ها و نوسانات بازار ارز و سیاست‌گذاری‌های بعضا نامطلوب در زمینه قیمت‌گذاری و عرضه محصولات از اصلی‌ترین چالش‌های صنعت خودروسازی برای نقش‌آفرینی در اقتصاد کشور به شمار می‌آیند.
