مشاهده بیشتر
با شکلگیری نظام سلامت و توجه بیشتر به مراقبتهای بهداشتی و درمانی، فلزات نیز به عنوان عناصر ضروری توسعه این بخش مورد استفاده قرار گرفتند. کاربرد فلزات در نظام سلامت طیف وسیعی از تجهیزات مراقبتهای بهداشتی، درمانی، خدماتی، زیرساختی را در بر میگیرد. فلزات پایه نظیر فولاد، آلومینیوم و مس اغلب در ساخت تجهیزات پزشکی و زیرساختهای فیزیکی کاربرد دارند و فلزات کمیاب و گرانبها در تشخیص بیماریها و تجهیزات مراقبتی و شناسایی بیماری با حساسیت بالا مورد استفاده قرار میگیرند. با توجه به این مسئله نظام سلامت را میتوان به عنوان محرک قدرتمندی برای بازار جهانی فلزات قلمداد کرد.
بخش اعظم انرژی مصرفی در جهان به سوختهای فسیلی اختصاص مییابد و به همین دلیل، امروز مقوله نفت سیاست بینالمللی در جهان را تا حد زیادی تحتالشعاع قرار داده است. مسئله دسترسی ارزان و آسان، تامین انرژی برای مصرفکنندگان و نیز امنیت مسیرهای انتقال انرژی برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان بسیار مهم است. در این میان، ایران از سه ویژگی برجسته برای نقشآفرینی در بازار جهانی نفت و گاز جهان برخوردار است: نخست، برخورداری از ذخایر فراوان انرژیهای فسیلی؛ دوم، قرار گرفتن در مرکز بیضی انرژی جهان؛ سوم، موقعیت ژئوپلیتیکی مناسب و قرار گرفتن در محل تلاقی سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا. برخورداری از چنین شرایطی مزیتهای فراوانی را برای حضور پررنگ در بازار انرژی جهان ایجاد کرده است. یکی از موارد مهم در این زمینه، برخورداری از زیرساختهای مناسب و توسعه پایانههای صادراتی نفت است که توجه به آن گام بلندی در مسیر افزایش ظرفیتها، رفع چالشها و کاهش هزینهها خواهد بود.
بسته به عوامل مختلفی همچون برخورداری از منابع طبیعی، اهمیت نظامی و پتانسیلهای اقتصادی، مناطق جغرافیایی استراتژیکی در جهان وجود دارند. آبراهههای طبیعی یا کانالهای ساخته شده به دست انسان که اقیانوسها و دریاها را به هم متصل میسازند یکی از این مناطق به شمار میآیند که نقشی بسیار حساس را در توازن اقتصاد و تجارت کلیه کشورهای صنعتی و کشورهای ساحلی منطقه ایفا میکنند، چرا که سالانه حجم زیادی از تجارت بینالملل از طریق این آبراهههای باریک صورت میپذیرد و هر رخدادی که امنیت دریانوردی را در این مناطق تهدید کند به همان نسبت منافع این اقتصادها را به خطر میاندازد. همچنین ارزش اقتصادی این نقاط اغلب سرمایهگذاریهای قابل توجهی در تاسیسات بندری، زیرساختهای کشتیرانی و سایر صنایع مرتبط با دریانوردی را در این مناطق به دنبال دارد.
زندگی مدرن امروزی با اشتغال و مصرف پیش میرود، مسئلهای که با تجارت داخلی و بینالمللی پیوند خورده است و این تجارت با تولید و ایجاد کالاها و خدمات سپس حملونقل آن به بازارهای مصرف امکانپذیر میشود. خطوط ریلی تقریباً هر بخش صنعتی، عمدهفروشی و خردهفروشی مبتنی بر منابع اقتصادی را به هم متصل میکند و چشماندازی متمایز از آنکه چگونه تجارت میتواند به اقتصاد جهانی قدرت دهد، ارائه میکند. شبکه راهآهن بهعنوان یک وسیله کلیدی حملونقل، با اتصال بازارها، کاهش هزینههای حملونقل و ارتقای توسعه اقتصادی در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه، به رشد تجارت بینالمللی کمک شایانی کرده است. حمل و نقل ریلی جایگزینی مقرون به صرفه برای سایر روشهای حمل و نقل، به ویژه برای محمولههای فله و مسافتهای طولانی، ارائه میدهد که این مسئله هزینه کلی کالا را کاهش میدهد.
مخازن گاز و میعانات گازی بخشی استراتژیک و تعیینکننده در پایداری تولید زنجیره گاز و تامین امنیت انرژی کشور محسوب میشوند. محدودیت در میزان صادرات یا کاهش تولید پالایشگاهها و به دنبال آن کم شدن خوراک آنها سبب افزایش میزان موجودی گاز و میعانات گازی در مخازن میشود. با توجه به اهمیت مخازن در فرایند تولید میدانهای گازی و نیز تامین پایدار نیاز مصرفکنندگان و مشتریان، توسعه و احداث مخازن جدید امری ضروری برای رونق و رشد صنعت گاز کشور خواهد بود. مخازن فوق در شکلهای کروی یا استوانهای از فولاد آلیاژی ساخته میشوند. از این رو، توسعه و نوسازی مخازن مذکور را میتوان از جنبه تاثیرات آن بر میزان فلزات مصرفی مورد بررسی قرار داد.
میدانهای گاز طبیعی عمدتاً در جنوب کشور قرار دارند. این در حالی است که با احداث پالایشگاه در مناطق مختلف کشور، فاصله زیادی بین محل تولید گاز و محل مصرف آن ایجاد شده است. برای انتقال پیوسته گاز از چاههای تولید به پالایشگاهها از خط لوله استفاده میشود. بیتردید خطوط انتقال گاز از شریانهای مهم اقتصادی و جزو صنایع استراتژیک به شمار میروند. توسعه خطوط لوله همزمان با افزایش گاز ورودی به پالایشگاهها نیاز اساسی صنعت گاز کشور است. در فرایند ساخت این خطوط لوله از فولاد استفاده میشود. بنابراین میتوان تاثیر توسعه خطوط لوله انتقال گاز را بر میزان فولاد مصرفی مورد بررسی قرار داد.
سدها از دیرباز به عنوان نمادی از نبوغ انسانی در بهرهگیری از منابع آبی تلقی میشدند که علاوه بر ذخیره آب در دوران پربارشی، برکات دیگری همچون مهار سیلابها و تولید انرژی را به همراه دارند. در ایران نیز وجود سدهای تاریخی خرمبید، سد شاهی و طاق شاه عباسی، نشان از سابقه طولانی سدسازی در کشور دارد. در حال حاضر ایران با داشتن ۶۴۷ سد بزرگ و کوچک با ظرفیت مخزن ۵۱ میلیارد مترمکعب و ظرفیت تولید بیش از ۲۱ هزار مگاوات (در حدود یکچهارم ظرفیت تولید برق کشور) انرژی برقآبی، پس از ترکیه سیزدهمین کشور دارنده سد در سطح جهان محسوب میشود.
دوران ساخت سدهای بزرگ به اواسط قرن بیستم و نقطه اوج آن به دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ و رقابت جهانیان در ساخت سدهایی با بلندترین ارتفاع از پی و بزرگترین حجم مخزن باز میگردد. در حال حاضر بیشتر سدهای بزرگ جهان تنها در چند کشور متمرکز هستند. چین، ایالات متحده آمریکا، هندوستان، کانادا، روسیه و برزیل، شش کشور بزرگ سدساز جهان در همه ادوار به حساب میآیند که میزبان بیشترین تعداد سدهای بزرگاند که همگی کشورهای وسیع با منابع آب فراوان و رشتهکوههای متعدد هستند.
فرایند تولید در صنایع ریلی، همچون دیگر صنایع، به تامین یوتیلیتیها از جمله گاز، برق و آب نیاز دارد و توسعه ظرفیتهای این صنایع بدون توجه به مسئله احداث زیرساختهای انتقال و توزیع این یوتیلیتیها امکانپذیر نیست. در احداث این زیرساختها، فلزات نقش پررنگی را ایفا میکنند. فولاد ماده اولیه اصلی ساخت لولههای انتقال آب و گاز است. همچنین در ساخت تجهیزات انتقال و توزیع برق از انواع مختلف فولاد و نیز آلومینیوم و مس استفاده میشود. در همین راستا، میتوان تاثیرات توسعه ظرفیتهای تامین یوتیلیتیهای صنایع ریلی را بر بازار فلزات کشور مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.
موضوع توسعه زیرساختهای آبی یکی از چالشهای بسیاری از کشورهای جهان به شمار میآید که موجب میشود تا نتوانند به حد مناسب و مطلوب به منابع آبی خود دسترسی داشته باشند. موضوعی که با توجه به شرایط آب و هوایی کشور و خشکسالیهای مداوم چند سال گذشته، در ایران از اهمیت دوچندانی برخوردار است و در سالهای اخیر سرمایهگذاریهای گستردهای در این حوزه انجام شده است. باید توجه داشت توسعه زیرساختهای آبی، از جنبههای مختلفی مانند توسعه خطوط لوله انتقال و توزیع و احداث تصفیهخانههای آب و فاضلاب میتواند بر بازار فلزات کشور اثرگذار باشد.
افزایش سریع جمعیت در کنار پیشرفت فناوری در طول یک قرن گذشته سبب شده است تا میزان بهرهبرداری از منابع آب به میزان قابل توجهی افزایش یابد که نتیجه آن تبدیل شدن مسئله دسترسی به منابع آب شیرین به عنوان رکن اساسی حیات بشر به یک بحران جهانی بوده است. به دنبال گسترش این بحران در مناطق مختلف جهان، بسیاری از دولتها و سیاستگذاران راهکارهای مدیریت تقاضا و تولید آب شیرین قابل استفاده و با کیفیت را به منظور حفظ و حراست از منابع آب شیرین در دستور کار خود قرار دادهاند. هلند، ایالات متحده آمریکا و چین چند نمونه موفق از کشورهایی هستند که با اتخاذ سیاستهایی از جمله مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی و همچنین توسعه فناوری تولید آب شیرین، گامهای بلندی در مسیر مدیریت بحران آب برداشتهاند.
برخورداری از منابع آب تجدیدپذیر و دسترسی آسان به منابع آب در جهان امروز به عنوان یک شاخص قدرت ملی کشورها محسوب میشود، چرا که فقدان این ماده حیاتی و یا عدم توانایی برای دسترسی به آن سبب میشود تا بسیاری از فعالیتها از جمله تولید غذا که رکن اساسی امنیت بسیاری از جوامع است به چالش کشیده شود. با این حال میزان برخورداری مناطق مختلف جهان از منابع آب تجدیدپذیر تحت تاثیر شرایط اقلیمی و ساختار فیزیوگرافیک خاص هر منطقه، متفاوت است. بر اساس آخرین آمارهای ارائهشده از سوی «FAO» ، حدود ۴۶ درصد از منابع آب تجدیدپذیر جهان در قاره آمریکا قرار داشته است و برزیل با دارا بودن ۸ هزار و ۶۴۷ میلیارد متر مکعب منابع آب تجدیدپذیر جهان، پرآبترین کشور جهان محسوب میشود. همچنین به لحاظ مصرف آب نیز، آسیا بیشترین سرانه مصرف آب شیرین را در میان قارههای جهان دارا است.