مشاهده بیشتر
صنعت باتری در ایران، از ابتدای تاسیس تا کنون، سرعت بسیار بالایی را در توسعه ظرفیت‌ها تجربه کرده است، به طوری که در حال حاضر، ظرفیت تولید سالانه باتری در ایران بیش از نیاز کشور تخمین زده می‌شود. چالش‌های متعددی پیش‌روی صنعت باتری کشور قرار دارد که از جمله مهمترین آن‌ها سهم بالای باتری‌های خارجی از بازار مصرف داخلی است؛ همچنین هم‌اکنون بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های تولید باتری در داخل کشور خالی مانده است. آمارها در حالی نشان می‌دهد واردات باتری از سوی ایران تقریبا ۲۸ برابر صادرات آن است که ظرفیت صادرات سالانه ۳۲ تا ۳۳ میلیون عدد باتری در کشور وجود دارد.
انتشار کمِ آلاینده‌ها و ایمنی در سفر از جمله مهمترین عوامل موثر در توسعه حملونقل ریلی محسوب می‌شود. علاوه بر این، به دلیل سهولت در حمل محصولات از طریق واگن‌های باری و قیمت ارزان آن نسبت به حمل جاده‌ای، توسعه خطوط ریلی از اهمیت دوچندانی در کشور برخوردار است. با توجه به قرارگیری ایران در مسیر جاده ابریشم و تبدیل کشور به یکی از معابر مناسب حملونقل در سطوح بین‌المللی، توسعه و احداث واحدهای تولید محصولات صنایع ریلی همچون واگن‌ها، گاردریل‌ها، اتصالات ریلی و... می‌تواند گام موثری در مسیر رشد صنایع ریلی و اقتصاد کشور باشد. برای راه‌اندازی طرح‌های توسعه و ساخت واحدهای تولید محصولات ریلی، تقاضا برای فلزات افزایش می‌یابد. با توجه به کاربردهای فولاد، آلومینیوم و مس، این سه فلز در گروه پرمصرف‌ترین فلزات برای احداث واحدهای تولید صنایع ریلی قرار گرفته‌اند.
ایستگاه‌های قطار یکی از مهمترین زیرساخت‌های سیستم‌های راه‌آهن برون‌شهری محسوب می‌شوند. یک ایستگاه قطار شامل بخش‌های مختلف نظیر خطوط ریل، سوزن‌ها، سکوهای مسافری و بارگیری و نیز ساختمان بزرگی می‌شود که بخش‌های مختلف تجاری، اداری و رفاهی مجموعه را در خود جای می‌دهد. در احداث ایستگاه‌های قطار نیز، همچون سایر ساختمان‌ها و تاسیسات، فلزات مختلف از جمله فولاد، آلومینیوم و مس نقش اصلی را ایفا می‌کنند. به این موارد بایستی میزان فولاد مصرفی در خطوط ریل و سوزن‌ها را نیز افزود. با توجه به این مسئله، اثر احداث ایستگاه‌های جدید قطارهای برون‌شهری را می‌توان از منظر ارزش فلزات مصرفی مورد بررسی قرار داد.
با توجه به اهمیت گسترش استفاده از روش حملونقل ریلی به عنوان روشی کم‌هزینه، ایمن و پاک، توسعه صنایع ریلی و رونق فعالیت ساخت و تعمیر واگن‌ها و قطارها مسئله‌ای مهم و کلیدی تلقی می‌شود. در ساخت بخش‌های مختلف یک قطار، از لوکوموتیو و تجهیزات آن تا واگن‌ها، به میزان قابل‌توجهی از فولاد، مس و آلومینیوم استفاده می‌شود، به طوری که بخش عمده وزن یک قطار به فلزات مصرفی در آن تعلق دارد. با توجه به همین مسئله، رونق صنایع ریلی کشور را می‌توان از منظر تاثیرات آن بر بازار فلزات کشور نیز مورد بررسی و بحث قرار داد.
امروزه باتری‌ها به عنوان اجزایی ضروری در وسایل نقلیه الکتریکی، تجهیزات الکترونیکی مصرفی و سیستم‌های ذخیره انرژی شناخته می‌شوند که این امر تقاضای جهانی برای باتری را در سراسر جهان برانگیخته است. به جرات می‌توان گفت، تجارت بین‌المللی باتری، عاملی حیاتی برای انتقال انرژی جهانی به سمت سیستم‌های پاک‌تر و پایدارتر است. کشورهایی که از قابلیت‌های پیشرفته تولید باتری برخوردار هستند، اغلب باتری‌ها را در راستای پاسخگویی به تقاضای روبه‌رشد کشورهای دیگر که ممکن است ظرفیت تولید محدودی داشته باشند، صادر می‌کنند. آمارها نیز حاکی از آن است که مجموع ارزش تجارت بین‌المللی باتری در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۱۴۱.۳ میلیارد دلار می‌رسد.
با حرکت جهانی به سمت کاهش ردپای کربن و در نتیجه برقی‌سازی خودروها و وسایل نقلیه، تقاضا برای باتری‌ها روند رو به رشدی را در چند سال اخیر تجربه کرده است. در حالی که پیشرفت‌ها در تکنولوژی باتری، از جمله بهبود چگالی انرژی و قابلیت‌های شارژ سریع‌تر به روند روبه‌رشد تقاضای جهانی برای باتری کمک کرده است، اما انتظار می‌رود با حرکت جهان به سمت پایداری زیست‌محیطی و طراحی‌های جدید وسایل نقلیه الکتریکی، چشم‌انداز تقاضا برای باتری‌ها در بخش حملونقل امیدوارکننده‌تر از قبل باشد. گزارش‌ها حاکی از آن است تقاضای جهانی باتری در بخش حملونقل از ۱۵۴ گیگاوات ساعت در سال ۲۰۲۰ براساس دو سناریو تا سال ۲۰۳۰ به ۱.۶۸ تراوات ساعت و ۳.۲۳ تراوات ساعت افزایش خواهد یافت.
امروزه احداث و توسعه خطوط قطارهای شهری یکی از اولویت‌های اصلی برنامه‌ریزی‌های شهرها و کلان‌شهرها محسوب می‌شود که می‌تواند بخش بزرگی از چالش‌های امروز نظیر رفت‌وآمد، مصرف انرژی، اتلاف زمان، ترافیک و حوادث رانندگی را مرتفع سازد. احداث خطوط مترو در شهرها غالبا به روش زیرزمینی انجام می‌شود و به همین دلیل، به سرمایهگذاری بالایی نیاز دارد. برای نگهداری و حفظ پایداری تونل‌های حفرشده، از تجهیزات و سیستم‌های مختلفی استفاده می‌شود که فولاد ماده اولیه اساسی اغلب آن‌هاست. ریل‌های نصب‌شده در تونل‌ها نیز از جنس فولاد هستند. با توجه به این مسئله، احداث خطوط قطارهای شهری از جنبه‌های مختلف موجب افزایش مصرف فلزات در کشور می‌شود.
کانتینرسازی، به عنوان یکی از بخش‌های وابسته به صنایع دریایی، سهم مهمی در مصرف فلزات (خصوصا فولاد) دارد. بر اساس پیش‌بینی‌ها، انتظار می‌رود که تا سال ۱۴۰۵، میزان مصرف فولاد ناشی از فعالیت تولیدی واحدهای کانتینرسازی، نسبت به رقم برآوردشده برای سال ۱۳۹۷، رشد دوبرابری داشته باشد؛ هرچند میزان فعالیت این بخش از صنعت، که به شرایط تجاری کشور وابسته است، تحت تاثیر عواملی همچون تحریم‌های بین‌المللی و نیز شیوع ویروس کرونا قرار گرفته است و هر گونه تغییری در این عوامل می‌تواند میزان پیش‌بینی‌شده را افزایش یا کاهش دهد.
نفت سفید، گاز مایع، بنزین و نفت کوره از جمله محصولات نهایی پالایشگاه‌ها هستند. به دنبال رشد جمعیت و توسعه صنعتی و نیز گسترش استفاده از خودروها، تقاضای زیادی برای سوخت‌های فسیلی ایجاد شده است. با توجه به موارد فراوان مصرف این فرآورده‌های نفتی، فاصله زیاد محل‌های مصرف از پالایشگاه و لزوم انتقال ایمن، ارزان و سریع، حملونقل آن‌ها به وسیله تانکرهای حمل سوخت و بشکه‌ها صورت می‌گیرد. از این رو، می‌توان تاثیرات توزیع محصولات پالایشی را از جنبه تولید تانکرها و بشکه‌ها نیز مورد بررسی قرار داد.
با رشد تقاضا برای خودروهای الکتریکی و صنایع الکترونیکی مصرفی و متعاقبا باتری‌های قابل شارژ و با چگالی انرژی بالا، طیف متنوعی از تکنولوژی‌های جدید باتری ظاهر شده‌اند که از مواد معدنی مختلفی مانند لیتیوم، کبالت و نیکل ساخته می‌شوند. این مسئله تقاضا برای مواد خام را افزایش می‌دهند و از آنجایی که عرضه اولیه این فلزات همواره با محدودیت‌هایی مواجه است، موضوع بازیافت باتری که به ایجاد یک اقتصاد چرخشی و به حداقل رساندن پسماند کمک می‌کند مورد توجه قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد چین با ظرفیت بازیافت بیش از ۵۰۰ هزار تن باتری در جهان پیشرو است و پس از آن اروپا و ایالات متحده آمریکا با ظرفیت بازیافت ۲۰۰ هزار تن باتری در سال، بخش قابل توجهی از ظرفیت بازیافت باتری‌های جهانی را به خود اختصاص می‌دهند.
اهمیت فزاینده چالش‌های زیست‌محیطی از جمله تغییرات آب‌وهوایی، با پذیرش گسترده سیستم‌های ذخیره انرژی تجدیدپذیر و ظهور کالاهای الکترونیکی مصرفی همراه شده است که تقاضایی روزافزون برای فناوری‌های جدید باتری با چگالی انرژی بالا و قابل شارژ از جمله باتری‌های لیتیوم-یونی را در سراسر جهان به وجود آورده است. انتظار می‌رود حرکت جهان به سمت منابع انرژی پاک و دیجیتالی شدن، چشم‌اندازی مثبت را برای بازار باتری‌ها در جهان شکل بدهد. در همین راستا تقاضای جهانی باتری در سیستم‌های ذخیره انرژی و تجهیزات الکترونیکی مصرفی از ۸۵ گیگاوات ساعت در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۲۹۰ گیگاوات ساعت در سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت.
صنعت باتری، بر جنبه‌های اقتصادی و غیر اقتصادی جوامع اثرگذار است و در پیشرفت اهداف کربن‌زدایی و انتقال انرژی نقش موثری بر عهده دارد. این موضوع، بسیاری از کشورها را بر آن داشته است تا با هدف کسب منافع اقتصادی همواره بر سر تصاحب سهم بیشتر از صنعت باتری جهان به رقابت با یکدیگر بپردازند. در سال‌های اخیر، چین یکه‌تاز تولید باتری در مقیاس جهانی بوده، به طوری که برآورد می‌شود که تقریبا ۷۰ درصد از صنعت باتری جهان به این کشور، ۱۵ درصد به ایالات متحده آمریکا و ۵ درصد به اروپا اختصاص داشته است. مروری بر اندازه بازار و چشم‌انداز آن در سه کشور و منطقه یادشده، حکایت از آن دارد که تا سال ۲۰۳۰، اندازه بازار باتری اروپا رشد ۲۶۰.۷ درصدی، ایالات متحده آمریکا ۱۹۱ درصدی و چین ۱۸۲.۵ درصدی را تجربه خواهد کرد.
