مشاهده بیشتر
فرآیند شهرنشینی و حرکت به سمت بلندمرتبه‌سازی در ایران طی دهه‌های گذشته، روند نسبتا پایداری را شاهد بوده است. تا پیش از سال ۱۳۸۶، تراکم ساختمانی در کشور کمتر از ۱۰۰ درصد بود و سهم پروانه‌های احداث ساختمان‌های یک و دو طبقه تقریبا دو برابر سهم پروانه احداث ساختمان‌های سه طبقه و بیشتر بود. اما از این سال به بعد، همزمان با اجرایی شدن پروژه مسکن مهر، رویکردها در این حوزه تغییر یافت. آمارها نشان می‌دهد که تا سال ۱۴۰۰، میزان تراکم ساختمانی در کشور به حدود ۱۴۰ درصد افزایش یافت و سهم پروانه‌های احداث ساختمان‌های سه طبقه و بیشتر نیز به ۴۷ درصد رسید که این موضوع به وضوح در دستور کار قرار گرفتن توسعه عمودی شهرها را آشکار می‌کند. علاوه بر این، توسعه شهرنشینی طی سال‌های گذشته، مصرف گسترده فلزات فولاد، آلومینیوم و مس را به دنبال داشته است. برآوردها حاکی از آن است که طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۰، سالانه به طور متوسط حدود ۴ میلیارد دلار فولاد، ۴۰۲ میلیون دلار آلومینیوم و ۲۲۶ میلیون دلار مس در صنعت ساختمان‌سازی کشور به مصرف رسیده است.
صنعت ساختمان‌سازی از جمله صنایعی محسوب می‌شود که مشارکت بالایی در حجم اقتصاد جهانی دارد. مروری بر گزارش‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد که این صنعت تقریبا بزرگترین مصرف‌کننده فلزات آهنی و غیرآهنی، سیمان و بتن و همچنین محصولات شیمیایی است و از این رو، به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیر قابل توجهی بر بازار انرژی و محصولات معدنی دارد. این موضوع، باعث شده است تا صنعت ساختمان‌سازی اثرات فزاینده «Multiplier Effects» بسیار گسترده‌ای داشته باشد و تحولات آن بخش قابل توجهی از اقتصادها را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل است که بسیاری از سیاست‌گذاران اقتصادی جهان، یکی از بهترین راهکارهای برون‌رفت از رکود و بحران‌های اقتصادی را سرمایهگذاری در حوزه ساختمان‌سازی عنوان می‌کنند.
در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های علم پزشکی منجر شده است تا با استفاده از روش‌های مختلف و تجهیزات مدرن، روند مداوای بیماران تسهیل شود. بر همین اساس، مراکز مختلفی ایجاد شده‌اند که انواع خدمات بهداشتی و درمانی را ارائه می‌دهند. امروز بیمارستان‌ها یکی از اصلی‌ترین اماکن عمومی به شمار می‌آیند که توسعه شهرها بدون احداث آن‌ها امکان‌پذیر نیست. بدیهی است که سرمایهگذاری و احداث بیمارستان‌ها در نواحی مختلف شهری و روستایی موجب ارتقای سطح بهداشت و سلامت مردم خواهد شد. بیمارستان‌ها عموما ساختمان‌هایی با مساحت زیربنای بالا هستند و به همین دلیل، توسعه ظرفیت‌های بیمارستانی کشور، به‌جز تاثیرات آن بر بخش سلامت، از جنبه میزان فلزات مصرفی نیز اهمیت دارد.
ساختمان‌سازی از قدیمی‌ترین فعالیت‌های بشر در جهان به شمار می‌آید که در طول زمان تحولات زیادی داشته است. این صنعت به طور ویژه‌ای با محیط‌زیست سرو‌کار دارد و از جنبه‌های گوناگونی بر آن تاثیر می‌گذارد. در سال‌های اخیر که نگرانی‌های جهانی در خصوص گرمایش زمین و پدیده تغییر اقلیم شدت گرفته، اهمیت روی آوردن به شیوه‌های پایدارتر در صنعت ساختمان بیش از گذشته روشن شده است. این مسئله باعث معرفی مواد و رویکردهای نوین و نوآورانه‌ای شده است که زمینه‌ساز مقاوم‌تر شدن و افزایش عمر مفید ساختمان‌ها، سازگاری بیشتر آن‌ها با محیط‌زیست و کاهش آلایندگی صنعت ساختمان‌سازی خواهد شد.
توسعه فناوری‌های ساختمانی از جمله مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) و ساختمان‌های پیش‌ساخته در دهه‌های اخیر، به طور قابل توجهی صنعت ساختمان را در سراسر جهان متحول کرده است. BIM، که یک نمایش دیجیتالی از ویژگی‌های فیزیکی و عملکردی ساختمان است، با ایجاد همکاری موثرتر معماران، مهندسان و پیمانکاران، فرآیند طراحی و برنامه‌ریزی را متحول و امکان تجسم، هماهنگی و تجزیه و تحلیل بهتر عناصر ساختمان را فراهم می‌کند، این امر منجر به بهبود دقت، کاهش خطا و افزایش بهره‌وری پروژه می‌شود. از سوی دیگر، ساختمان‌های پیش‌ساخته به دلیل مزایایی از جمله صرفه‌جویی در زمان و هزینه و همچنین دقت، کنترل کیفیت و مزایای پایداری بیشتری که ارائه می‌دهند مورد توجه قرار گرفته‌اند. وجود این فناوری‌ها در کنار هم، سرعت پروژه‌های ساختمانی را تسریع و در عین حال کارایی و پایداری در محیط ساخته‌شده را افزایش می‌دهد.
یکی از نیازهای اولیه انسان که با توسعه اقتصادی و اجتماعی دامنه گسترده‌تری یافته صنعت حملونقل است. این بخش، به سبب نقش زیربنایی‌اش، از اهمیت بالایی در رشد و توسعه کشورها در زمینه‌های مختلف برخوردار است. صنعت حملونقل نیز در ایران قدمتی دیرینه دارد و با ورود تکنولوژی به کشور، زیرساخت‌های این بخش به طور چشمگیری متحول شدند. حملونقل جاده‌ای اولین و مهم‌ترین روش جابه‌جایی در کشور بوده که ورود اولین اتومبیل‌ها موجب توسعه زیرساخت‌های این بخش شده است. همگام با پیشرفت صنایع کشور، انتظار می‌رفت که زیرساخت‌های حملونقل نیز توسعه یابند، اما بررسی آمار و اطلاعات مختلف از جاماندگی توسعه زیرساخت‌های حملونقل در کشور حکایت دارد.
بازار محصولات و لوازم ورزشی یکی بازارهای در حال رشد جهان محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر و با توجه به تعداد تولیدکنندگان و تنوع‌های نوآورانه ایجاد شده در محصولات آن، شرایط رقابتی خاصی را به خود گرفته است. بازار این محصولات در ایران نیز در سال‌های اخیر تحولات شگرفی را تجربه کرده است. کاهش حدودا ۵۰ درصدی آمار واردات، رشد ۴ برابری صادرات و افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی عملکرد تولید لوازم و تجهیزات ورزشی تنها بخشی از تحولات بازار این محصولات محسوب می‌شود. فعالان این حوزه تحولات بازار لوازم و تجهیزات ورزشی را بیشتر متاثر از دو عامل کاهش عمومی قدرت خرید مردم و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در ایجاد و توسعه ظرفیت صنایع یاد شده می‌دانند که موجب شده است تا در بازار کشور تولیدات داخلی جایگزین محصولات خارجی شوند.
به طور کلی، وسایل نقلیه بدون موتور بخش عمده‌ای از وسایل نقلیه را شامل می‌شوند که با استفاده از ساده‌ترین تکنولوژی‌ها و با هدف جابه‌جایی انسان و حمل بار تولید می‌شوند. وسایل نقلیه بدون موتور قدمت زیادی دارند و عموما نیروی محرکه آن‌ها از نیروی انسان تامین می‌شود. این وسایل، به دلیل ساختار ساده و بی‌نیازی به تجهیزات و ماشین‌آلات پیچیده، به فناوری خاصی برای تولید نیاز ندارند و عموما از طول عمر بالایی برخوردارند. از آنجا که فلزات بخش عمده ساختار وسایل نقلیه بدون موتور را تشکیل می‌دهند، تولید و توسعه ظرفیت‌های این محصولات بازار فلزات کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تحولات جمعیتی و اجتماعی جوامع بشری در طول چند دهه گذشته، تاثیرات قابل توجهی را بر میزان و ساختار تقاضای بخش ساختمان و مسکن داشته‌اند. با گسترش بی‌امان و رشد نرخ شهرنشینی، نیاز به گزینه‌های مسکن مقرون‌به‌صرفه برای انطباق با ورود افرادی که به دنبال فرصت‌ها و سبک زندگی شهری بوده‌اند، افزایش یافته است. به طور همزمان، رشد جمعیت به عنوان محرکهای انکارناپذیر عمل کرده و نیاز به مسکن‌های مناسب برای پاسخگویی به جمعیت روبه رشد را افزایش داده است. علاوه بر این تغییرات در ساختار خانوار، از جمله افزایش خانواده‌های تکنفره یا خانوارهای چندنسلی تاثیرات قابل توجهی را بر ساختار بازار مسکن به دنبال داشته است. در نهایت می‌توان گفت مهاجرت عامل محوری دیگری برای افزایش تقاضای بازار مسکن به شمار می‌آید، زیرا اغلب مهاجران به دنبال سرپناهی مناسب برای زندگی در کشورهای پذیرفته شده هستند که این مسئله به افزایش تقاضا برای مسکن کمک می‌کند.
توسعه عمودی شهرها به ساخت ساختمان‌های بلند و آسمان خراش‌ها اشاره دارد و توسعه افقی شامل گسترش جغرافیایی مرزهای شهر است. طبیعتا هر دو شکل توسعه برای انطباق با جمعیت رو به رشد و تضمین استفاده کارآمد از زمین ضروری به نظر می‌رسند، به طوری که توسعه عمودی به شهرها اجازه می‌دهد تا کارایی فضاهای محدود را به حداکثر برسانند و گسترش مرزهای شهری را کاهش دهند. در مقابل، توسعه افقی، شهرها را قادر میسازد تا امکانات رفاهی، فضاهای سبز، پارک‌ها و مناطق تفریحی را فراهم کند که به کیفیت زندگی بالاتر کمک می‌کند. با ایجاد توازن در توسعه عمودی و افقی، شهرها می‌توانند به ترکیبی هماهنگ از تراکم، دسترسی و زیست‌پذیری دست‌یابند که برای موفقیت بلندمدت آن‌ها ضروری است.
احداث شهرک‌های جدید و توسعه شهرها مستلزم ایجاد امکانات مختلف فرهنگی، مذهبی، تفریحی و ورزشی، متناسب با جمعیت هر شهر است. ساخت این بناها در توسعه شهرسازی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند و مکان مناسبی برای احداث این ساختمان‌ها اختصاص داده می‌شود. با این حال، احداث ساختمان‌های فرهنگی و تفریحی در کشور چندان مورد توجه قرار نگرفته است، به طوری که سرانه فضای فیزیکی اختصاص‌یافته برای مساجد، سالن‌های ورزشی، سینماها، کتابخانه‌ها و ... در کشور فاصله بسیار زیادی با استانداردهای جهانی دارد. احداث ساختمان‌های تفریحی، ورزشی و فرهنگی، متناسب با سرانه جهانی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی در کشور را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد و توسعه فرهنگی را نیز به همراه خواهد داشت. بدیهی است که ساخت این مکان‌ها رشد قابل توجه مصرف فلزات اساسی را نیز در پی دارد.
اغلب کالاهای مصرفی بادوام از جنس فلزات اساسی از جمله فولاد، آلومینیوم و مس ساخته می‌شوند و به همین دلیل، رشد تولید این محصولات موجب خواهد شد تا میزان قابل‌توجهی از فلزات اساسی در کشور به مصرف برسد. با توجه به روند صعودی تقاضا و تولید محصولات مصرفی بادوام در سال‌های اخیر، به‌راحتی می‌توان دریافت که بازار داخلی این محصولات در سال‌های آینده نیز روندی روبه‌رشد را طی خواهد کرد. بر همین مبنا، در گزارش پیشِ‌رو، مصرف فلزات در توسعه ظرفیت‌ها و تولید کالاهای مصرفی بادوام در سال‌های آینده در سه سناریو مورد بررسی قرار گرفته است.
