مشاهده بیشتر
در گذشته معمولا قایق‌ها در صنعت ماهی‌گیری و به صورت سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، ولی امروزه با پیشرفت تکنولوژی، کاربری‌شان تغییر کرده و گرایش آن‌ها به سمت کاربری تفریحی و ورزشی افزایش یافته است، به طوری که انواع مختلفی از قایق‌هایی صرفاً با کاربری تفریحی و ورزشی در جهان ساخته می‌شود. در کشور ما نیز طی سال‌های اخیر توجه به بخش گردشگری و بالطبع گردشگری دریایی افزایش داشته است. مصرف قابل ملاحظه و چشمگیر انواع فلزات در احداث واحدهای ساخت قایق‌ها موجب می‌شود تا برنامه‌ریزی به منظور توسعه واحدهای مذکور ظرفیت‌های خوبی را برای بازارهای داخلی فلزاتی همچون فولاد، آلومینیوم و مس ایجاد کند. با توجه به این مسئله، در این گزارش به توسعه و سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در صنعت ساخت قایق‌های ورزشی و تفریحی و تاثیرات آن در در بازارهای داخلی فلزات پرداخته می‌شود.
صنعت قطعات و تجهیزات مورد استفاده صنایع دریایی، که تولیدکننده تجهیزاتی همچون فانوس دریایی، شناوه‌ها و ضربه‌گیرهای بنادر است، یکی از تامین‌کنندگان مهم صنایع دریایی به شمار می‌آید و از همین لحاظ، رشد و توسعه آن تا حد زیادی وابسته به صنایع دریایی است. صرف‌نظر از برخی محصولات این صنعت همچون فانوس و شناوه که در ساخت آن از فلز استفاده می‌شود، احداث و توسعه این بخش از صنعت، خود مستلزم مصرف فلزاتی همچون فولاد، آلومینیوم و مس است. با توجه به رشد مورد انتظار از ظرفیت‌های این صنعت، پیش‌بینی می‌شود که ارزش فلزات مصرف‌شده این بخش سالانه ۱.۳ درصد رشد کند.
یکی از صنایع دریاییِ دارای نقش زیرساختی، صنعت سازه‌های شناور است. سازه‌های تولیدی این صنعت به منظور تامین زیرساخت‌های لازم برای صنایع ساحلی (نظیر بنادر) و فراساحلی (نظیر نفت و گاز) مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه تولید سازه‌های شناور نیازمند مصرف فلزات اساسی نظیر فولاد، آلومینیوم و مس است، ایجاد ظرفیت تولید این سازه‌ها نیز به خودی خود به فلزات نیاز دارد. وابستگی قابل ملاحظه توسعه صنعت سازه‌های شناور به رشد تقاضای صنایع ساحلی و فراساحلی سبب شده است تا سرمایهگذاری در این صنعت و به دنبال آن، مصرف فلزات سیری شناور داشته باشد.
حمل‌ونقل دریایی یکی از مهم ترین روش‌های مبادلات بین المللی است که به دلیل حجم بسیار بالای جابه‌جایی کالا و نیز صرفه اقتصادی، به یکی از مناسب ترین روش های حمل کالا بدل شده است. از کشتی به عنوان یک شناور بزرگ برای ترابرد مسافر و بار روی آب‌های آزاد یا رودخانه و دریاچه‌های پهناور استفاده می‌شود. صنعت کشتی‌سازی در جهان یکی از صنایع اساسی و مادر تلقی می‌شود و به سبب ماهیت فنی و تخصصی‌اش، از جایگاه ویژهای در اقتصاد دنیا برخوردار است. در صنعت کشتی‌سازی، تکنولوژی‌های پیشرفته، دستگاه‌های حساس و حفاظتی و حتی سادهترین فعالیت‌های صنعتی کاربرد دارند و به همین دلیل، توسعه این صنعت تاثیراتی چشمگیر در تقاضای داخلی فلزات خواهد داشت. این صنعت ترکیبی از موتورسازی، تراشکاری، ورق‌کاری، جوشکاری، ساخت تجهیزات، نورد و ریخته‌گری است. به همین علت، کشتی‌سازی از صنایع پایهای تلقی می‌شود و نیازمند دانش و تخصص لازم است. کشتی‌سازی مجموعهای از رشتههای مختلف صنعتی سبک و سنگین، صنعتی چندمنظوره و استراتژیک است. در گزارش حاضر به بررسی روند توسعه ظرفیت‌های کشتی‌سازی و تاثیرات آن بر تقاضای داخلی فلزات پرداخته می‌شود.
ایران، با داشتن خط‌های ساحلی در شمال و جنوب كشور و نیز مسیرهای حمل‌ونقل، پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه صنایع دریایی دارد. این صنایع، به علت ارتباط نزدیک با ساير صنایع کشور، می‌توانند منجر به رونق سایر بخش‌های صنعت شوند. با این حال و بر خلاف انتظارات، ارزش افزوده این صنعت طی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ تقریبا ثابت و برابر یک هزار و ۷۳۰ میلیارد ریال (بر پایه قیمت ثابت ۱۳۹۰) بوده است. این در حالی بود که ارزش صادرات این صنعت جهش قابل توجهی را در سال ۱۳۹۷ تجربه کرد و بیشترین سهم صادرات صنایع دریایی از کل صادرات غیرنفتی در این سال ثبت شد. بخش عمده‌ای از صادرات ایران به کشورهایی بوده که به‌رغم ارزش صادراتی بالا، صادرات به آن‌ها در اطلاعات گمرک ایران گزارش نشده است. در این حالت، یا کشور مقصد قابل شناسایی نبوده و یا به منظور حفظ اطلاعات شرکت صادرکننده، کشور مبدا از افشای اطلاعات خودداری کرده است.
