مشاهده بیشتر
رشد جمعیت و توسعه صنعتی‌شدن، طی دهه‌های گذشته موجب رشد تقاضای برق در ایران شده است. گسترش کاربردهای برق در بخش‌های مختلف فرایندهای صنعتی و کشاورزی، بهره‌وری تولید را تا سطوح قابل توجهی افزایش داده، توسعه و کاربرد فناوری‌های پیشرفته را تسهیل کرده و در حوزه خانگی و عمومی نیز، با فراهم آوردن برق مطمئن برای جمعیت، زندگی روزمره را متحول ساخته است. البته با توجه به این که اقتصاد ایران در مسیر برقی‌شدن با چالش‌هایی از جمله ناترازی تولید و مصرف مواجه است، بنابراین باید از طریق سرمایهگذاری در توسعه و نوسازی زیرساختهای شبکه برق و توسعه ظرفیت نیروگاه‌های برق تجدیدپذیر تقاضای فزاینده برق کشور را برآورده کرد. براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۳۱۶.۵ تراوات ساعت برق در ایران مصرف شده که بخش‌های صنعتی، خانگی، کشاورزی و عمومی به ترتیب بیشترین مصرف‌کنندگان برق در کشور بوده‌اند.
در عصر حاضر، زیرساختهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات «ICT» در بطن فرآیند رشد و توسعه اقتصادی قرار گرفته است. این موضوع برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه که اهداف بلندپروازانه اقتصادی را دنبال می‌کنند بسیار حائز اهمیت است. ایران به عنوان کشوری در حال توسعه، طی چند سال اخیر به طور متوسط سالانه حدود ۳ هزار میلیارد ریال صرف توسعه زیرساختهای حوزه «ICT» کرده که نتیجه آن افزایش قابل توجه در ظرفیت شبکه ارتباطی کشور بوده است. با توجه به این که مصرف فلزات جزو لاینفکی از توسعه زیرساخت به حساب می‌آید، این مسئله مصرف قابل توجه فلزات را به دنبال داشته است. بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته، طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ به طور متوسط حدود ۳۰ میلیون دلار فولاد، ۲ میلیون دلار آلومینیوم و ۳ میلیون نیز مس در توسعه زیرساختهای حوزه «ICT» کشور به مصرف رسیده است.
لوازم بادوام مصرفی طیف وسیعی از محصولات مختلف را در بر می‌گیرند. انواع لوازم خانگی غیربرقی، آبگرمکن‌ها، بخاری‌ها، ظروف تهیه غذا، دوچرخه‌ها، مبلمان‌ها و ... در گروه لوازم مصرفی بادوام قرار می‌گیرند. توسعه ظرفیت و تولید این لوازم که امروزه یکی از مهمترین گروه محصولات مورد استفاده در زندگی بشر برشمرده می‌شوند، از چندین جنبه باعث رشد بازار مصرف فلزات خواهد شد. در وهله نخست، توسعه ظرفیت‌های این لوازم از لحاظ محل احداث ساختمان و تامین زیرساخت‌ها و تجهیزات مورد نیاز تقاضای قابل‌توجهی برای فلزات اساسی ایجاد خواهد کرد. علاوه بر این، با توجه به اینکه محصولات بادوام مصرفی در مدت‌زمانی نسبتا طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید از دوام بالایی برخوردار باشند به همین دلیل، در بخش‌های مختلف آن‌ها از فلزات مقاوم و مستحکم استفاده می‌شود و از این رو، تولید آن‌ها موجب مصرف فلزات در کشور خواهد بود.
با پیشرفت جوامع، لزوم تامین پایدار انرژی الکتریکی در همه سطوح زندگی در محل زندگی و فعالیت افراد افزایش می‌یابد. خطوط انتقال نیرو پل‌های ارتباطی میان نیروگاه‌ها و شبکه‌های توزیع برق محسوب می‌شوند و برق تولیدشده از این طریق به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. انرژی الکتریکی از محل نیروگاه‌ها به وسیله ترانسفورماتورها به ولتاژ بالا می‌رسد و سپس در خطوط کابلی فشار قوی برق جریان پیدا می‌کند. در تولید تجهیزات و کابل‌های انتقال برق به میزان قابل توجهی از فلزات اساسی مختلف از جمله فولاد، آلومینیوم و مس استفاده می‌شود و به همین دلیل، توسعه زیرساختهای انتقال برق، از جنبه تاثیر آن بر مصرف فلزات، قابل بررسی است.
به عقیده بسیاری از کارشناسان، تامین پایدار غذا مهمترین مولفه برای تداوم بقا و توسعه جوامع بشری محسوب می‌شود و این امر اهمیت صنعت غذا در اقتصاد جهان را افزایش داده است. به همین دلیل، در دهه‌های گذشته، به سبب گسترش جمعیت و کمبود منابع اولیه در بسیاری از کشورها، تجهیزات و ماشین‌آلاتی کارآمد با هدف بهینه‌سازی روش‌های تولید در صنایع غذایی پدید آمده‌اند. امروزه ماشین‌آلات پیشرفته ابزار اصلی تولید محصولات غذایی به شمار می‌روند و نقشی اساسی در افزایش بازدهی فرایند تولید و کیفیت محصولات غذایی ایفا می‌کنند. بدیهی است که با گسترش صنایع غذایی در جهان، تقاضا برای این ماشین‌آلات نیز روندی روبه‌رشد خواهد داشت و افزایش تولید و توسعه ظرفیت‌های تولید ماشین‌آلات صنایع غذایی از جنبه‌های گوناگون بر مصرف فلزات تاثیرگذار خواهد بود.
مخازن را می‌توان محفظه‌هایی برای نگهداری مواد مایع و حفظ آن‌ها از گزند آلودگی‌های محیطی تعریف کرد که برای مدت‌زمانی کوتاه یا طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اهمیت حیاتی آب برای زندگی بشر و نیز لزوم در دسترس داشتن ذخیره مواد شیمیایی و سوختی باعث شده است تا انواع مخازن فلزی برای ذخیره‌سازی آب و محصولات نفتی و شیمیایی به کار گرفته شوند. برای تولید این مخازن، با توجه به کاربرد مورد نظر، از ورق‌های فلزی با ضخامت‌های مختلف و آلیاژها و پوشش‌هایی خاص استفاده می‌شود. با توجه به اینکه ورق‌های فولادی ماده اولیه اساسی برای ساخت این مخازن به شمار می‌روند، گسترش تولید و توسعه ظرفیت‌های تولید این محصولات می‌تواند بازار فلزات کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
در کشورهای کمتر توسعه‌یافته که رویکرد صنعتی شدن را دنبال می‌کنند، تامین انرژی برای رشد تولیدات صنعتی و افزایش سطح رفاه عمومی جامعه بسیار مهم است. ایران، به سبب برخورداری از منابع مختلف انرژی مانند گاز طبیعی، می‌تواند نقشی بسزا در این بخش داشته باشد. در مرحله اول تامین انرژی، استخراج گاز بسیار اهمیت دارد. با این حال، انتقال انرژی از بخش پالایشگاه‌ها به منزله پل ارتباطی میان پالایشگاه و محل مصرف انرژی است. گاز از طریق خطوط انتقال به محل توزیع می‌رسد. با توجه به اینکه عمده میدان‌های گازی در جنوب کشور واقع شده‌اند، توسعه خطوط لوله انتقال گاز نقش مهمی در انتقال این انرژی ایفا می‌کند. لوله‌های انتقال گاز در ابعاد بزرگ طراحی می‌شوند و اغلبشان از جنس فولادند. به همین دلیل، تامین لوله‌های مورد نیاز برای توسعه شبکه انتقال گاز از محل تولید داخل می‌تواند رونق قابل توجهی را در بازار داخلی فولاد کشور ایجاد کند.
در جوامع امروزی با توجه به این که دسترسی سریع و آسان به اطلاعات یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود، زیرساختهای حوزه «ICT» و توسعه و تکمیل آن‌ها اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. این مسئله برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز صادق است. ایران طی سال‌های گذشته در قالب پروژه‌های متعددی، اقدام به توسعه زیرساختهای مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به پروژه‌های به کارگیری کابل‌های فیبر نوری در شبکه‌های ارتباطی کشور اشاره کرد که از اواخر دهه ۱۳۷۰ آغاز شد. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، ایران موفق شده است طول شبکه‌های فیبر نوری خود را به حدود ۷۱ هزار و ۲۵۷ کیلومتر در سال ۱۴۰۰ برساند.
ارتباطات (Communications) به دلیل آن که نقش کلیدی در انتقال دانش و اطلاعات دارد، یکی از مهمترین موضوعات حال حاضر جهان به شمار می‌رود. اینترنت و تلفن مهمترین فناوری‌هایی هستند که پایه‌های یک ارتباط موثر را شکل می‌دهند و از این رو، سطح دسترسی به آن‌ها همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان بسیاری از کشورها بوده است. ایران از جمله کشورهای در حال توسعه‌ای است که در حوزه دسترسی به اینترنت و تلفن از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است. آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰، ضریب نفوذ پهن‌باندهای ثابت و متحرک به ترتیب حدود ۱۳.۱ درصد و ۱۱۴ درصد بوده است. همچنین در این سال ضریب نفوذ تلفن‌های ثابت و متحرک نیز به ترتیب حدود ۳۵ درصد و ۱۶۶ درصد بوده است.
صنعت برق یکی از زیرساختهای حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی کشورها به شمار می‌آید و در شرایطی که جهان به سمت برقی شدن و استفاده گسترده از برق در حوزه‌های مختلف حرکت می‌کند، این صنعت از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. صنعت برق یکی از با قدمت‌ترین صنایع در ایران به شمار می‌آید که در سال‌های گذشته عمدتا بر پایه منابع سوخت فسیلی توسعه یافته و نقشی کلیدی در توسعه صنعتی کشور ایفا کرده است. در حالی که امروز ظرفیت نیروگاهی کشور از مرز ۹۴ هزار مگاوات عبور کرده و یکی از بزرگترین شبکه‌های برق در خاورمیانه به شمار می‌آید، صنعت برق با چالش‌های گلوگاهی بسیاری مواجه شده است، به طوری که در گذار به برقی شدن، این صنعت پاسخگوی نیاز کشور نیست. وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی، نبود سرمایهگذاری کافی در استخراج گاز طبیعی، راندمان پایین نیروگاه‌ها، ناترازی تولید و مصرف برق و فرسودگی شبکه توزیع و انتقال در کنار سیاست‌گذاری‌های نامناسب جذب سرمایه برای توسعه، برخی از چالش‌های صنعت برق محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد که تمرکز بر مرتفع کردن این چالش‌ها فرایندی پیچیده و زمان‌بر و نیازمند سرمایهگذاری هدفمندتری است که این موضوع حرکت در مسیر همگام شدن با تحولات جهانی را دشوار می‌کند.
در سال‌های اخیر، به رغم چالش‌های موجود، صنعت لوازم خانگی کشور در مجموع روندی رو به رشد و صعود را طی کرده است و با توجه به شرایط اقتصادی فعلی ایران، به نظر می‌رسد که این روند در سال‌های آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود. با این حال، در برنامه ۱۴۰۴ توسعه کشور اهداف بزرگی برای تولید، توسعه و صادرات این صنعت در سال‌های پیشِ‌رو پیش‌بینی شده است. صنعت لوازم خانگی یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ فلزات اساسی به شمار می‌آید. در این گزارش، بر اساس میزان تحقق اهداف یادشده، سناریوهای مختلفی برای مصرف فلزات این صنعت در سال‌های آینده تعریف شده است.
با توجه به گستره وسیع کالا‌ها و محصولات متنوعی که در دسته‌بندی لوازم بادوام مصرفی جای می‌گیرند و نیز دامنه وسیع کاربرد آن‌ها، می‌توان دریافت که توسعه این صنعت چه تاثیراتی بر بهبود شرایط اقتصادی و به حرکت درآمدن چرخ‌های بخش صنعت خواهد داشت. بدیهی است که تولید کالاهای مصرفی بادوام، که اغلب آن‌ها حلقه نهایی صنعت فلزات اساسی به شمار می‌آیند، تاثیر قابل‌توجهی بر تولید ناخالص داخلی کشور خواهد داشت. قطعا گسترش سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه موجب خواهد شد تا با تامین نیاز داخل، نیاز به واردات کالاهای مصرفی بادوام کاهش یابد و با توجه به مزیت‌های رقابتی مناسب کشور نظیر دسترسی به مواد اولیه و موقعیت استراتژیک، فرصت مناسبی برای توسعه صادرات این محصولات ایجاد شود.
