مشاهده بیشتر
نفت و گاز طبیعی را می‌توان اجزای لاینفک سبد انرژی جهانی برشمرد که سهم قابل توجهی از تامین انرژی جهانی را برعهده دارند. در حالی که نفت عمدتا با مقاصد تامین انرژی در بخش حمل‌ونقل به مصرف میرسد، گاز طبیعی بخش عمده‌ای از تامین انرژی در تولید برق، گرمایش و فرایندهای صنعتی را پوشش می‌دهد. علی‌رغم تلاش‌ها برای انتقال به سمت منابع انرژی پاک‌تر و پایدارتر، نفت و گاز طبیعی به دلیل قابلیت اطمینان، مقرون‌به‌صرفه‌بودن و فراوانی، همچنان اجزای اصلی ترکیب انرژی جهانی باقی مانده‌اند. آمارها حاکی از آن است که نفت ۲۸ درصد و گاز طبیعی ۲۲ درصد از ترکیب سبد انرژی اولیه دنیا را در سال ۲۰۲۲ به خود اختصاص می‌دهند.
پیشرفت‌ها در فناوری‌های نوآورانه و تقاضا برای تولید محصولات کارآمدتر منجر به تکامل صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات در طول سال‌های طولانی شده است. این صنعت در چند دهه گذشته، با حرکت از ابزارهای دستی ساده به سوی ماشین‌آلات پیشرفته و خودکار مسیر تحولات سریعی را به سمت اتوماسیون و دیجیتالی‌شدن در پیش گرفته است. به جرات می‌توان گفت، این تحولات نه تنها بهره‌وری و کیفیت را بهبود می‌بخشد، بلکه منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش ایمنی در فرایندهای تولید می‌شود. با افزایش تقاضا برای هوشمندسازی ماشین‌آلات و توسعه اقتصادی پایدار، آینده صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات امیدوارکننده به نظر میرسد. براساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته، ارزش افزوده این بخش از ۷۹۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۹۷۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۲ خواهد رسید.
رشد اقتصاد جهانی تقاضا برای انرژی را در بخش‌های مختلف اقتصاد برانگیخته است، با این حال، جنگ‌ها و درگیریهای ژئوپلیتیکی که اغلب از ترکیبی از عوامل، از جمله رقابت برای دسترسی به منابع ارزشمند و کنترل مسیرهای استراتژیک تامین انرژی تشکیل می‌شوند، عرضه نفت و گاز طبیعی را مختل کرده و منجر به افزایش یا کاهش قیمت‌ها و نوسانات در بازار جهانی انرژی شده است. در همین راستا، رقابت مداوم بین کشورهای عمده تولیدکننده نفت از جمله عربستان سعودی، روسیه و ایالات متحده آمریکا و همچنین جنگ تجاری بین ایالات متحده آمریکا و چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت، تاثیرات قابل توجهی بر قیمت و سطح عرضه جهانی نفت برجای گذاشته و نوساناتی را در بازار جهانی انرژی به وجود آورده است.
جهان در مسیر رشد اقتصادی و تامین کالاها و زیرساخت‌های مورد نیاز بشر به شدت به تامین مواد اولیه وابسته است. نیازی که با توجه به روند فزاینده جمعیت و تقاضا و تغییر الگوهای مصرف در سال‌های آینده، بیشتر نیز خواهد شد. استرالیا، شیلی، چین، کانادا، ایالات متحده آمریکا و برزیل از جمله قدرت‌های معدنی جهان به حساب می‌آیند که بخش مهمی از مواد معدنی مورد نیاز جهان را تامین می‌کنند. با این حال، در برخی از کشورهای یادشده از جمله استرالیا، در سال‌های اخیر سرمایهگذاری در عرصه توسعه فعالیت‌های معدنکاری به صورت چشمگیری کاهش یافته؛ موضوعی که نگرانی‌هایی را در خصوص تحقق برخی از چشم‌اندازها نظیر اقتصاد سبز و توسعه پایدار برانگیخته است.
درگیریهای ژئوپلیتیکی ارتباط نزدیکی با بازار صنایع معدنی به عنوان سنگ‌بنای توسعه اقتصادی کشورها دارند و کشورهای غنی از منابع در جریان رویدادهای ژئوپلیتیکی با اعمال تحریم‌های تجاری، اختلالاتی در زنجیره تامین جهانی به وجود می‌آورند. به طور مثال روسیه به عنوان یکی از کشورهای غنی برخوردار از پتانسیل‌های معدنی از جمله زغال‌سنگ و نیکل شناخته شده است. با این حال در چند سال گذشته متاثر از تحریم‌های تجاری اتحادیه اروپا در پاسخ به تنش میان این کشور و اوکراین نوساناتی در بازارهای صادراتی صنایع معدنی خود از جمله زغال‌سنگ و نیکل تجربه کرده است. این مساله موجب شده است تا روسیه عرضه مواد معدنی خود را به بازارهای جایگزین از جمله آسیا هدایت کند، به طور مشابه اتحادیه اروپا نیز همواره در تلاش است تا شکاف تامین صنایع معدنی خود را از طریق ایالات متحده آمریکا و سایر کشورهای غنی از منابع پر کند.
صنعت خودروسازی به‌عنوان یکی از صنایع استراتژیک جهان، از گذشته تاکنون تحولات بسیار زیادی را تجربه کرده است. از تحول در قسمت‌های مختلف یک خودرو گرفته تا تغییرات موتور و پیشران آن‌ها، همه به منظور رفاه و بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها انجام شده‌اند. ایجاد تحولاتی در ساخت باتری اتومبیل‌ها، منجر به تولید خودروهای برقی و هیبریدی شد که انقلابی بزرگ در این صنعت محسوب می‌شوند. تولید این خودروها نسبت به خودروهای بنزینی در طی دهه گذشته افزایش یافته و به دنبال رویکرد جهانی کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، روز به روز بر تولید آن‌ها افزوده می‌شود. پیش‌بینی‌ها از آینده‌ای با خودروهای برقی و هیبریدی بیشتر و کاهش فروش خودروهای بنزینی خبر می‌دهند. همچنین هیدروژن به عنوان یک سوخت پاک در جهان، گزینه‌ای است که فراگیرشدن آن منوط به توسعه بیشتر و کاهش برخی هزینه‌ها برای استفاده از این سوخت پاک در جهان خواهد بود.
در حال حاضر، انرژی هسته‌ای ۱۰ درصد از سبد برق جهان را تشکیل می‌دهد. در واقع توانایی این بخش در تولید الکتریسیته پایدار و قابل اعتماد، آن را به مکملی برای انرژی‌های تجدیدپذیر و جایگزینی مناسب برای سوخت‌های فسیلی تبدیل کرده و از آنجایی که انتشار گازهای گلخانه‌ای را در مقایسه با سایر منابع به حداقل می‌رساند، در استراتژی کم‌کربن بسیاری از کشورها گنجانده شده است. این امر به ویژه در کشورهایی مانند فرانسه، اسلواکی و بلژیک مشهود است که انرژی هسته‌ای بخش قابل توجهی از عرضه برق را به خود اختصاص می‌دهد. در حالی که اهمیت انرژی هسته‌ای در تولید برق ایالات متحده آمریکا و چین برکسی پوشیده نیست، سهم کمتری از ترکیب برق این کشورها را به خود اختصاص می‌دهد.
طی چند دهه گذشته اقتصادهای نوظهور نقشی محوری در اقتصاد جهانی ایفا کرده‌اند و به عنوان موتور توسعه تکنولوژی و نوآوری، رشد قابل توجهی را برای اقتصاد به ارمغان آورده‌اند. پیش‌بینی‌ها نیز از این موضوع حکایت دارند که بازارهای نوظهور به عنوان بازیگران کلیدی، صحنه اقتصاد جهانی را در آینده هدایت خواهند کرد. به طور مثال، برخی اقتصادهای نوظهور از جمله هندوستان با نرخ رشد متوسط ۵.۹ درصدی به سومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل خواهند شد و برخی اقتصادهای نوظهور دیگر از جمله ویتنام، فیلیپین و ... رشد اقتصادی قابل توجهی را تجربه خواهند کرد. البته اوضاع در کشورهای توسعه‌یافته کنونی کمی متفاوت است و به نظر میرسد کشورهایی مانند ژاپن، آلمان، فرانسه و ... رشد اقتصادی کندی را پیش روی خود داشته باشند.
روندهای نامطلوب جمعیت در چند دهه اخیر شرایط جدیدی را در جهان به وجود آورده که در آن، کشورهایی که به طور مداوم در مسیر توسعه و تکامل صنعتی جهان قدم برداشته‌اند، به دلیل کندی رشد جمعیت نقش کمرنگ‌تری در مسیر صنعتی‌شدن جهان ایفا می‌کنند. در مقابل کشورهایی که دارای نرخ بالای رشد جمعیت هستند با دسترسی به بازارهای بزرگ مصرف‌کننده داخلی و بهره‌وری بالای بخش‌های صنعتی از جنبه نیروی کار، در حال تثبیت جایگاه خود در صحنه اقتصاد جهان هستند. به طور مثال، در مقابل کاهش سهم اقتصادهای اروپایی و ژاپن از بخش صنعت و ساختمان جهان سهم کشورهایی مانند هندوستان و کشورهای جنوب صحرای آفریقا در حال افزایش است و به نظر میرسد که چشم‌انداز توسعه صنعتی و شهری جهان در آینده عمدتا توسط این کشورها هدایت شود.
برنامه توسعه پایدار که سناریوی انتشار کربن صفر در راس اهداف این برنامه قرار دارد، به یکی از موضوعات مطرح عصر حاضر تبدیل شده است. روندهایی همچون افزایش جمعیت و رشد تقاضای برق و همچنین افزایش دمای کره زمین به دنبال روند فزاینده توسعه صنعتی، لزوم جهت‌گیری به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و خودروهای برقی و همچنین کربن‌زدایی از صنعت را یادآور می‌شود که تحقق اهداف این برنامه جز با اختصاص سرمایه قابل توجه و حمایت‌های مالی همه‌جانبه میسر نخواهد بود. از این رو، با بررسی آمار و تحلیل داده‌های موجود، تا حد قابل قبولی می‌توان مسیر حرکت جریان سرمایه به سمت این بازارهای نوظهور را پیش‌بینی کرد و مسیر واضحی از آن را در سال‌های آتی به تصویر کشید.
در عصری که بازاندیشی در کارکردها و پایداری زیست‌محیطی سنگ‌بنای پیشروی در بخش معدن به شمار می‌آید، هوش مصنوعی همچون نیرویی جهت‌بخش و همه‌جانبه وارد عمیق‌ترین لایه‌های این صنعت شده و از درون، سازوکارهای بهره‌برداری، ایمنی و زیست‌محیطی را دستخوش تحولاتی بنیادین کرده است؛ تحولاتی که نه فقط در فناوری‌های تحلیلی و داده‌محور، بلکه در روندهای سرمایهگذاری، رقابت‌های ژئوپلیتیک و نیاز فزاینده به پاسخ‌گویی به الزامات زیست‌محیطی نیز معنا می‌یابند. بررسی این روند در دل خود، مسیر توسعه شرکت‌های پیشگامی را روایت می‌کند که با جسارت تمام به استقبال این تحولات فناورانه رفته و پرده از چالش‌ها، مقاومت‌ها و پیچیدگی‌هایی برمی‌دارد که در مسیر ادغام این فناوری با بخش معدن رخ نموده‌اند. آمارهای جهانی، روندهای نوآورانه، سهم مناطق مختلف، نقش بازیگران صنعتی و تحولات آتی بازار همچون قطعاتی از یک پازل بزرگ کنار هم قرار گرفته‌اند تا تصویری روشن، جامع و تحلیلی را از آینده حوزه‌ای ترسیم کنند که در افق‌های پیش‌رو، بیش از سیستم‌های مکانیکی بر واحدهای پردازش هوشمند استوار خواهد بود.
مصرف انرژی در صنعت ساختمان دارای دو الگوی مهم است؛ مصرف انرژی پس از تکمیل ساختمان و به هنگام بهره‌برداری از آن که با روش‌های مختلفی بهینه‌سازی شده و مصرف انرژی نهفته که در واقع به مرحله تولید مواد اولیه و مصالح ساختمانی، حمل‌ونقل آن‌ها و فرایندهای ساخت‌وساز تعلق دارد. تلاش در راستای کاهش میزان مصرف این نوع انرژی، اثرات مثبت و پردامنه‌ای را نه‌تنها برای صنعت ساختمان، بلکه برای تحقق توسعه پایدار و کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و انتشار گازهای گلخانه‌ای به همراه خواهد داشت.
