مشاهده بیشتر
تورم، معضلی است که مستقیما بر سطح رفاه گیرندگان درآمدهای نقدی ثابت و صاحبان دارایی‌های سرمایه‌ای به ترتیب تاثیر منفی و مثبت می‌گذارد. این در حالی است که اقتصاددانان معتقدند تورم بخشی از اقتصاد است و نمی‌توان آن را حذف کرد. از این رو، صاحبان سرمایه در شرایط تورمی همواره بخشی از سرمایه‌های خود را به سرمایهگذاری امن اختصاص می‌دهند. بازار فلزات گرانبها یکی از امن‌ترین بسترهایی است که معمولا در چنین دوره‌هایی مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طلا به دلیل آن که بالغ بر ۹۰ درصد مصارف نهایی آن در تولید کالاهای سرمایه‌ای است، مواقعی که تورم وارد سطوح نامتعارف خود می‌شود، بیش از سایر فلزات گرانبها مورد تقاضا قرار می‌گیرد. در حالی که فلزات نقره، پلاتین و پالادیوم به دلیل آن که کاربردهای صنعتی بیشتری نسبت به طلا دارند، در سبدهای پوشش تورمی سرمایه‌گذاران سهم کمتری دارند و یا اصلا در این سبد قرار نمی‌گیرند.
در سال ۲۰۲۳ همزمان با بحران مالی آمریکا و پیش‌بینی رکود اقتصادی پیش‌رو، بازار فلزات نیز روند متفاوتی را در پیش گرفته، به طوری که در این شرایط تجارت و معاملات بسیاری از آن‌ها در شرایط مبهمی قرار گرفته و یا کاهش یافته است. این امر موجب شده است تا بسیاری از سرمایه‌گذاران روی فلزات گرانبهایی مانند طلا و نقره سرمایهگذاری کنند. در حال حاضر قیمت طلا در ماه‌های اخیر به بالاترین مقدار خود در بیست سال گذشته رسیده و نقره نیز با افزایش قیمت چشمگیری از سال ۲۰۱۵ مواجه بوده است. با این حال پلاتین و پالادیوم، دو فلز گرانبهای دیگر که اغلب در صنایع های‌تک کاربرد دارند روند نزولی قیمت را در بازه بحران مالی آمریکا داشته‌اند. به نظر می‌رسد که طلا و نقره به سبب ماهیت سرمایه‌ای در زمان رکود، تقاضای بیشتری نسبت به سایر فلزات گرانبها دارند و روند متفاوتی را در پیش می‌گیرند.
عناصر نادر خاکی، بر خلاف آنچه نامشان تداعی می‌کند، کمیاب نیستند و رسوبات آن‌ها به‌فراوانی در پوسته زمین یافت می‌شوند. فراوانی همه عناصر این گروه (جز پرومیوم که پرتوزاست) از فلزات گرانبهایی همچون طلا و نقره بیشتر است. در واقع، ریشه نام‌گذاری آن‌ها پراکندگی بیش از حدشان در پوسته زمین است که در یک نقطه به اندازه کافی متمرکز نیستند. این مسئله اکتشاف و بهره‌برداری از این عناصر را با هزینه‌های گزاف معدنکاری همراه می‌سازد. آنچه این عناصر را نادر می‌کند کمیاب بودن ذخایری است که استحصال و بهره‌برداری از آن‌ها از منظر اقتصادی به‌صرفه باشد.
فلزات گرانبها از جمله فلزاتی به شمار می‌آیند که همواره می‌توان چشم‌اندازی روشن را برای آن‌ها متصور بود. علت این امر، گستره وسیع کاربرد این فلزات است. برای مثال، استفاده از این فلزات به منظور سرمایهگذاری، از گذشته تاکنون، مرسوم بوده است. از این رو، به نظر می‌رسد تقاضای این دسته از فلزات، به رغم ارزش اقتصادی بالا، روندی روبه‌رشد را در سال‌های آینده نیز داشته باشد. باید توجه داشت که محرک تقاضای فلزات گرانبها نه‌تنها کاربرد عملی، بلکه نقش پررنگ آن‌ها در بخش سرمایهگذاری و ذخیره ارزش است.
باتری یکی از مهم‌ترین اجزای خودروهای الکتریکی به شمار می‌آید و تاکنون مطالعات گسترده‌ای درباره مواد مصرفی در این باتری‌ها به منظور افزایش ظرفیت شارژ آن‌ها انجام شده است. با توجه به اینکه امروزه غالب باتری‌های خودروهای الکتریکی از نوع لیتیوم یونی است، لیتیوم مهم‌ترین فلز مصرفی در باتری‌ها به شمار می‌آید، اما در ساخت آن‌ها از فلزاتی همچون نیکل و کبالت نیز استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر، رشد تقاضا برای خودروهای الکتریکی یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش تقاضا برای فلزات مصرفی در باتری‌ها بوده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، در پایان دهه، تقاضا برای سه فلز لیتیوم، نیکل و کبالت به‌شدت افزایش خواهد یافت و این بخش سهم بالایی از تقاضای این فلزات را به خود اختصاص خواهد داد.
بخش معدن و صنایع معدنی از این پتانسیل برخوردار است که به پیشران اقتصاد هر کشور معدن‌خیز تبدیل شود. با توجه به چشم‌انداز رشد تقاضای فلزاتی از جمله طلا، آلومینیوم، کروم و منگنز، رشد سرمایه‌گذاری‌ها در استخراج و بهره‌برداری از این منابع طبیعی می‌تواند چشم‌انداز روشنی را برای رشد اقتصادی و رهایی کشور از وابستگی به صادرات نفت به تصویر بکشد؛ مسئله‌ای که امروز با چالش‌های بسیاری مواجه است و ضرورت دارد که سیاست‌گذاری مناسب‌تری در این عرصه صورت پذیرد.
فلزات محصولاتی هستند که بدون آن‌ها اقتصاد و صنعت نمی‌تواند وجود داشته باشد. فلزات غیرآهنی و آلیاژهای آن‌ها، با توجه به خصوصیات منحصربه‌فرد و کاربردشان در صنایع مختلف، در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. با افزایش فناوری و زمینه‌های کاربرد فلزات مذکور، در سال‌های پیش‌ِرو، تقاضای جهانی و قیمت آن‌ها روندی صعودی خواهد داشت و توسعه ظرفیت‌های تولید می‌تواند سبب بهبود اقتصاد و صنعت کشور شود. این مسئله، با توجه به ذخایر ارزشمند معدنی کشور، بسیار اهمیت دارد.
میزان تولید سالانه فلزات گرانبهای جهان تا سال ۲۰۲۰ برای طلا ۳ هزار و ۳۰۰ تن، نقره ۲۷ هزار تن، پالادیم ۱۲ هزار تن و پلاتین ۳ هزار و ۶۰۰ تن گزارش شده است. کشور چین با تولید سالانه ۴۲۰ تن طلا بزرگ‌ترین تولیدکننده در این عرصه برشمرده می‌شود. فلزات ارزشمند، همچون دیگر مواد معدنی در سطح جهان، تحت تاثیر خسارت‌های مهمان ناخوانده یعنی کرونا قرار گرفتند. صنعت طلا و دیگر فلزات گرانبهای ایران نیز به دلیل ارتباط تنگاتنگ با بازارهای جهانی از تأثیرات این ویروس مصون نماندند. این گزارش رخدادهای جهانی و داخلی برخی فلزات گرانبها را مورد بحث و بررسی قرار داده و از نظرات فعالان این حوزه بهره گرفته است.
