مشاهده بیشتر
از حملونقل ریلی به عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی اقتصاد کشور یاد می‌شود. در گزارش پیشِ‌رو، شرح مختصری از توسعه جنبه‌های مختلف بخش راه‌آهن کشور بر بازار فلزات کشور مورد بحث قرار گرفته است. نخستین بُعد این مسئله را می‌توان در توسعه زیرساخت‌های قطارهای درون‌شهری از جمله احداث ایستگاه‌ها و تونل‌های مترو جست‌وجو کرد. همچنین توسعه خطوط قطارهای برون‌شهری از جنبه‌های مختلفی مانند خطوط ریلی، تونل‌ها، پل‌ها و ایستگاه‌های قطار موجب مصرف فلزات می‌شود. به‌علاوه، نمی‌توان از تاثیر توسعه ظرفیت‌ها و فعالیت صنایع ریلی کشور در زمینه تولید و نوسازی واگن‌ها، تجهیزات و لوکوموتیوها بر بازار فلزات کشور غافل شد.
در گزارش پیشِ‌رو، روند توسعه و رشد تولیدات گاز طبیعی از چاه‌های دریایی و تاثیرات آن بر بازار فلزات کشور مورد بررسی قرار گرفته است. گاز طبیعی را می‌توان یکی از منابع اصلی و استراتژیک انرژی در جهان امروز نامید. بخش بزرگی از ذخایر گاز طبیعی ایران، به عنوان کشوری غنی و برخوردار از این ماده ارزشمند، در خلیج فارس و دریای خزر قرار گرفته است. اگرچه استخراج ذخایر گاز دریایی با دشواری‌ها، پیچیدگی‌ها و هزینه‌های بالایی همراه است، با توجه به اهمیت روزافزون گاز طبیعی در اقتصاد جهانی در سال‌های اخیر، توسعه سکوهای استخراج گاز طبیعی از روندی روبه‌رشد برخوردار بوده است؛ مسئله‌ای که خود موجب مصرف فلزات خواهد بود.
انتشار کمِ آلاینده‌ها و ایمنی در سفر از جمله مهم‌ترین عوامل موثر در توسعه حملونقل ریلی محسوب می‌شود. علاوه بر این، به دلیل سهولت در حمل محصولات از طریق واگن‌های باری و قیمت ارزان آن نسبت به حمل جاده‌ای، توسعه خطوط ریلی از اهمیت دوچندانی در کشور برخوردار است. با توجه به قرارگیری ایران در مسیر جاده ابریشم و تبدیل کشور به یکی از معابر مناسب حملونقل در سطوح بین‌المللی، توسعه و احداث واحدهای تولید محصولات صنایع ریلی همچون واگن‌ها، گاردریل‌ها، اتصالات ریلی و... می‌تواند گام موثری در مسیر رشد صنایع ریلی و اقتصاد کشور باشد. برای راه‌اندازی طرح‌های توسعه و ساخت واحدهای تولید محصولات ریلی، تقاضا برای فلزات افزایش می‌یابد. با توجه به کاربردهای فولاد، آلومینیوم و مس، این سه فلز در گروه پرمصرف‌ترین فلزات برای احداث واحدهای تولید صنایع ریلی قرار گرفته‌اند.
فرایند تولید در صنایع ریلی، همچون دیگر صنایع، به تامین یوتیلیتی‌ها از جمله گاز، برق و آب نیاز دارد و توسعه ظرفیت‌های این صنایع بدون توجه به مسئله احداث زیرساخت‌های انتقال و توزیع این یوتیلیتی‌ها امکان‌پذیر نیست. در احداث این زیرساخت‌ها، فلزات نقش پررنگی را ایفا می‌کنند. فولاد ماده اولیه اصلی ساخت لوله‌های انتقال آب و گاز است. همچنین در ساخت تجهیزات انتقال و توزیع برق از انواع مختلف فولاد و نیز آلومینیوم و مس استفاده می‌شود. در همین راستا، می‌توان تاثیرات توسعه ظرفیت‌های تامین یوتیلیتی‌های صنایع ریلی را بر بازار فلزات کشور مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.
بلایای طبیعی هر سال خسارات و تلفات جانی و مالی بسیاری را ایجاد می‌کنند. یکی از مهم‌ترین راهکارها در دنیای امروزی به منظور کاهش یا جلوگیری از آثار مخرب ناشی از وقوع بلایای طبیعی، به‌کارگیری تکنولوژی در راستای پیش‌بینی‌پذیر کردن بلایای طبیعی و مقاوم‌سازی سازه‌ها در مناطق پرریسک از نظر وقوع بلایای طبیعی است. اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، شبکه‌های نسل پنجم، بتن‌های فرم‌پذیر، الیاف‌های کربنی عمل‌آوری‌شده با رزین اپوکسی نمونه‌هایی از تکنولوژی‌هایی هستند که در حال حاضر به منظور مدیریت بلایای طبیعی و مقابله با آن‌ها در کشورهای مختلف به کار گرفته می‌شوند. نتایج بررسی آمارها گویای آن است که بهره‌گیری از تکنولوژی‌ها در حوزه مدیریت بلایای طبیعی در کاهش خسارت‌های جانی ناشی از آن‌ها موثر بوده است.
سرمایهگذاری در توسعه زیرساخت‌های آب به دلیل اهمیتی که تامین این ماده حیاتی در ارتقای سطح کیفیت زندگی و پیشرفت اقتصادی جوامع دارد، طی چند سال اخیر صرف نظر از میزان توسعه‌یافتگی و ثروت کشورها در دستور کار برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران قرار گرفته است و برخی کشورها نیز برای توسعه آن‌ها در بلندمدت برنامه‌هایی را تدوین و بودجه‌های کلانی را اختصاص داده‌اند. ایالات متحده آمریکا با تخصیص حدود ۵۰ میلیارد دلار که تاریخی‌ترین میزان بودجه تخصیص‌یافته به حوزه زیرساخت‌های آب در این کشور است، قصد دارد تا تحولی اساسی در زیرساخت‌های هیدرولوژیکی این کشور ایجاد کند. همچنین قاره آفریقا که سال‌هاست تحت تاثیر کمبود چشمگیر سرمایهگذاری در زیرساخت‌های آب با معضل بحران آب دست‌وپنجه نرم می‌کند، قصد دارد تا طی برنامه سرمایهگذاری آب قاره آفریقا این میزان شکاف را در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار کاهش دهد.
امروزه باتری‌ها به عنوان اجزایی ضروری در وسایل نقلیه الکتریکی، تجهیزات الکترونیکی مصرفی و سیستم‌های ذخیره انرژی شناخته می‌شوند که این امر تقاضای جهانی برای باتری را در سراسر جهان برانگیخته است. به جرات می‌توان گفت، تجارت بین‌المللی باتری، عاملی حیاتی برای انتقال انرژی جهانی به سمت سیستم‌های پاک‌تر و پایدارتر است. کشورهایی که از قابلیت‌های پیشرفته تولید باتری برخوردار هستند، اغلب باتری‌ها را در راستای پاسخگویی به تقاضای روبه‌رشد کشورهای دیگر که ممکن است ظرفیت تولید محدودی داشته باشند، صادر می‌کنند. آمارها نیز حاکی از آن است که مجموع ارزش تجارت بین‌المللی باتری در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۱۴۱.۳ میلیارد دلار می‌رسد.
با توجه به اهمیت گسترش استفاده از روش حملونقل ریلی به عنوان روشی کم‌هزینه، ایمن و پاک، توسعه صنایع ریلی و رونق فعالیت ساخت و تعمیر واگن‌ها و قطارها مسئله‌ای مهم و کلیدی تلقی می‌شود. در ساخت بخش‌های مختلف یک قطار، از لوکوموتیو و تجهیزات آن تا واگن‌ها، به میزان قابل‌توجهی از فولاد، مس و آلومینیوم استفاده می‌شود، به طوری که بخش عمده وزن یک قطار به فلزات مصرفی در آن تعلق دارد. با توجه به همین مسئله، رونق صنایع ریلی کشور را می‌توان از منظر تاثیرات آن بر بازار فلزات کشور نیز مورد بررسی و بحث قرار داد.
سیم و کابل از جمله کالاهای زیربنایی به حساب می‌آیند که به منظور انتقال برق از نیروگاه‌ها و رساندن آن به دست مصرف‌کنندگان نهایی به کار برده می‌شوند. مس و آلومینیوم اصلی‌ترین فلزاتی هستند که در تولید سیم و کابل مصرف می‌شوند. بدون شک رسانایی مس بیشتر از آلومینیوم است، اما استفاده از کابل‌های آلومینیومی، به سبب ارزان‌تر بودن، در برخی موارد اقتصادی‌تر است. با توجه به بهره‌مندی ایران از ذخایر فراوان مس، توسعه صنعت سیم و کابل می‌تواند گامی بلند در جهت رشد صنعتی کشور به شمار آید. با توجه به فلزات به‌کاررفته در سیم و کابل‌ها، رشد تولید این محصولات موجب ایجاد تقاضای قابل‌توجه برای فلزات مذکور و رونق بازارهای داخلی این فلزات خواهد شد.
ایستگاه‌های قطار یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های سیستم‌های راه‌آهن برون‌شهری محسوب می‌شوند. یک ایستگاه قطار شامل بخش‌های مختلف نظیر خطوط ریل، سوزن‌ها، سکوهای مسافری و بارگیری و نیز ساختمان بزرگی می‌شود که بخش‌های مختلف تجاری، اداری و رفاهی مجموعه را در خود جای می‌دهد. در احداث ایستگاه‌های قطار نیز، همچون سایر ساختمان‌ها و تاسیسات، فلزات مختلف از جمله فولاد، آلومینیوم و مس نقش اصلی را ایفا می‌کنند. به این موارد بایستی میزان فولاد مصرفی در خطوط ریل و سوزن‌ها را نیز افزود. با توجه به این مسئله، اثر احداث ایستگاه‌های جدید قطارهای برون‌شهری را می‌توان از منظر ارزش فلزات مصرفی مورد بررسی قرار داد.
امروزه احداث و توسعه خطوط قطارهای شهری یکی از اولویت‌های اصلی برنامه‌ریزی‌های شهرها و کلان‌شهرها محسوب می‌شود که می‌تواند بخش بزرگی از چالش‌های امروز نظیر رفت‌وآمد، مصرف انرژی، اتلاف زمان، ترافیک و حوادث رانندگی را مرتفع سازد. احداث خطوط مترو در شهرها غالبا به روش زیرزمینی انجام می‌شود و به همین دلیل، به سرمایهگذاری بالایی نیاز دارد. برای نگهداری و حفظ پایداری تونل‌های حفرشده، از تجهیزات و سیستم‌های مختلفی استفاده می‌شود که فولاد ماده اولیه اساسی اغلب آن‌هاست. ریل‌های نصب‌شده در تونل‌ها نیز از جنس فولاد هستند. با توجه به این مسئله، احداث خطوط قطارهای شهری از جنبه‌های مختلف موجب افزایش مصرف فلزات در کشور می‌شود.
تامین قطعات یدکی از نخستین ملزومات تولید پایدار هر واحد صنعتی برشمرده می‌شود. واحدهای پالایشی در فرایندهای تولیدی خود از تجهیزاتی پیچیده و متعدد استفاده می‌کنند. در شرایطی که تحریم‌ها در سال‌های اخیر واحدهای صنعتی کشور را با محدودیت‌هایی در زمینه واردات قطعات یدکی مواجه ساخته‌اند، تولید داخلی قطعات یدکی برای تولید و توسعه این واحدها چاره‌ساز خواهد بود. با توجه به حجم فلزات مصرفی در این قطعات، میزان تاثیر تولید قطعات یدکی بر بازار فلزات کشور را نیز می‌توان مورد بررسی قرار داد.
