مشاهده بیشتر
ایران، همانند اغلب کشورهای جهان، در سالهای اخیر با کاهش متوسط جمعیت خانوارها مواجه بوده است؛ پدیدهای که عوامل اصلی آن عبارتاند از تحولات اجتماعی و فرهنگی، شرایط اقتصادی، تمایل به استقلال و کاهش نرخ فرزندآوری. پدیده کاهش جمعیت خانوار میتواند تاثیری قابل توجه بر رشد بازار مصرف بسیاری از کالاها و محصولات، از جمله خودرو، لوازم خانگی و مسکن، داشته باشد که این امر تقاضای بالقوهای را برای مصرف فلزات ایجاد میکند. بر همین اساس و با توجه به نرخ تغییرات جمعیت خانوار در سالهای اخیر، میتوان سناریوهای مختلفی را برای پیشبینی تاثیر موضوع کوچک شدن خانوار بر بازار فلزات ترسیم کرد.
تجارت خارجی از ستونهای اصلی توسعه اقتصادی است و کشورهای جهان را در مسیر تخصصی شدن در تولید محصولاتی به حرکت درمیآورَد که در آنها مزیت نسبی دارند و هزینه فرصت تولید کمتری برای آنها در پی دارد. ایران و ترکیه، به عنوان دو کشوری که سابقه روابط آنها به بیش از چندین قرن میرسد، قرابتها و مشابهتهای قابل توجهی در حوزههای فرهنگی، دینی، تاریخی و سیاسی دارند که این مسئله موجب ایجاد پتانسیل قابل توجهی برای ایجاد روابط اقتصادی و تجاری میشود. با این حال، مرور آمارها حاکی از سهم پایین مراودات تجاری میان دو کشور نسبت به پتانسیلهای موجود است.
صنعت دفاعی در جهان امروز به دلیل نقشی که در تامین امنیت نظامی و زمینهسازی پیشرفتهای تکنولوژیکی و اقتصادی دارد، مورد توجه بسیاری از کشورها در سراسر دنیا قرار گرفته است. به همین دلیل امروزه دولتها سرمایهگذاریهای کلانی را در این صنعت با اهداف نظامی و غیرنظامی انجام میدهند. ایران نیز از یک سو به دلیل قرار داشتن در منطقه حساس خاورمیانه و لزوم ارتقای توان دفاعی، و از سویی دیگر با هدف سرعت بخشیدن به جریان علمی کشور، در طول چهار دهه گذشته به صورت جدی اقدام به سرمایهگذاری در این صنعت کرده است، هرچند که میزان سرمایهگذاریهای صورتگرفته در بخشهای دفاعی و امنیتی کشور در طول این چهار دهه همانند سایر بخشهای اقتصادی کشور تحت تاثیر شرایط اقتصادی و روابط بینالمللی کشور با افتوخیزهایی همراه بوده است.
نقش دولت در رشد و و توسعه اقتصادی کشورها در همه مکاتب و دیدگاههای اقتصادی، موضوعی اثباتشده و مورد توافق است و موضوع مباحث بیشتر نحوه و میزان نقش و دخالت دولت در محیط کسبوکار و فعالیتهای اقتصادی است. در ایران نیز در سالهای اخیر، اغلب اقتصاددانان ریشه بسیاری از چالشهای اقتصادی کشور را سازوکارهای نامناسب دولت در مدیریت بازارها و تعیین قیمتها و همچنین بیانضباطی مالی عنوان کردهاند. در واقع سعی در جبران کسری بودجه با استقراض از بانک مرکزی و خلق پول بدون پشتوانه و نامتناسب با رشد تولید عواملی هستند که ریشههای اصلی تورمهای بالای چند سال اخیر قلمداد میشوند.
علیرغم اهمیت و جایگاه سرمایهگذاری خارجی در توسعه اقتصادی، ایران در طول دو دهه گذشته چندان مورد توجه سرمایهگذاران خارجی نبوده است. در واقع در حالی که با توجه به پتانسیلهای معدنی و نفتی اقتصادی ایران و همچنین دسترسی به بازارهای بزرگ و بکر، انتظار میرود ایران از فرصتهای ارزشمندی در زمینه جذب سرمایهگذاریهای خارجی برخوردار باشد، این موضوع در سالهای اخیر روند مناسبی را طی نکرده است. این در حالی است که به منظور دستیابی به رشد اقتصادی سالانه ۸ درصد در برنامه هفتم توسعه، اقتصاد ایران سالانه حداقل به ۷۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی نیاز دارد. اقتصاد ایران با چالشهای متعددی دستوپنجه نرم میکند که زمینه شکلگیری چنین شکاف عمیقی میان ظرفیتهای کشور در جذب سرمایههای خارجی با مقدار واقعی ورود سرمایه به ایران را فراهم آوردهاند که از جمله مهمترین آنها میتوان به نااطمینانیهای اقتصادی متاثر از تحریمها و چالشهای زیرساختی اشاره کرد.
جهش تولید و رشد اقتصادی از جمله کلیدواژهها و اهدافی به شمار میآیند که به خصوص در سالهای اخیر، در سرخط گفتمانهای اقتصادی کشور قرار داشتهاند. اگرچه همواره به شکلی جدی بر اهمیت این موارد در کشور تاکید و حتی دستیابی به رشد اقتصادی ۸ درصدی نیز هدفگذاری شد، اما به نظر میرسد که تامین پیشنیازها و زیرساختهای لازم برای تحقق آنها مورد غفلت قرار گرفته است. در واقع جهش تولید و رشد اقتصادی در کشور، مستلزم روند مثبتی از سرمایهگذاری و تشکیل سرمایه است که با توجه به شرایط اقتصادی امروز کشور، ضرورت آن بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
امروزه تجهیزات پزشکی به یکی از اجزای لاینفک بیمارستانها تبدیل شدهاند و پیشرفت تکنولوژی آنها در بهبود روند پیشگیری، تشخیص و درمان بیماران امری مسلم و واضح است، به طوری که میتوان گفت بدون وجود این تجهیزات و وسایل، امر حیاتی بهداشت و درمان در سطح بسیار ابتدایی و به صورت کاملا نارسا انجام خواهد شد. به طور کلی، تجهیزات پزشکی در امر درمان و آموزش پزشکی نقش مهمی دارند و سهم عمدهای از هزینههای بیمارستانها به این تجهیزات متعلق است. به همین دلیل، برنامهریزی جدی برای تامین این تجهیزات ضروری به نظر میرسد و در صورتی که سیاست مناسبی اتخاذ نشود، هزینههای فراوانی به سیستم بهداشت و درمان تحمیل خواهد شد. تولید این کالای استراتژیک میتواند تابآوری یک کشور را در مقابل بحرانهای متعددی همچون جنگ و بیماری بهبود ببخشد. علاوه بر این، با توجه به نقش فلزات در ساخت بسیاری از تجهیزات پزشکی، تولید و توسعه ظرفیتهای تولید این محصولات بازار فلزات کشور را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
با توجه به گستره وسیع کالاها و محصولات متنوعی که در دستهبندی لوازم بادوام مصرفی جای میگیرند و نیز دامنه وسیع کاربرد آنها، میتوان دریافت که توسعه این صنعت چه تاثیراتی بر بهبود شرایط اقتصادی و به حرکت درآمدن چرخهای بخش صنعت خواهد داشت. بدیهی است که تولید کالاهای مصرفی بادوام، که اغلب آنها حلقه نهایی صنعت فلزات اساسی به شمار میآیند، تاثیر قابلتوجهی بر تولید ناخالص داخلی کشور خواهد داشت. قطعا گسترش سرمایهگذاریها در این عرصه موجب خواهد شد تا با تامین نیاز داخل، نیاز به واردات کالاهای مصرفی بادوام کاهش یابد و با توجه به مزیتهای رقابتی مناسب کشور نظیر دسترسی به مواد اولیه و موقعیت استراتژیک، فرصت مناسبی برای توسعه صادرات این محصولات ایجاد شود.
خانه، به عنوان مامنی برای انسانها، باید از آبوهوایی مطبوع و دلپذیر نیز برخوردار باشد. فراهم کردن هوای معتدل در خانه هنگام فصول گرم یا سرد سال چالشی برای بشر بود تا برای رفع این نیاز، ابداعاتی را برای گرمایش، سرمایش و تهویه خانه پدید آورد. در حال حاضر سیستمهای متعددی برای بهبود هوای خانه طراحی شدهاند که هرکدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. رشد و پیشرفت تکنولوژی و وجود محصولات با امکانات متنوع حق انتخاب بیشتری در اختیار افراد قرار داده است تا با توجه به هزینه مورد نظر و راندمان مصرفی محصول، بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. امروزه، با بالا رفتن کیفیت زندگی، تجهیزات الکتریکی سرمایش، گرمایش و تهویه هوا نیز به یکی از اقلام ضروری خانه تبدیل شدهاند.
امروزه فلزات اساسی یکی از مهمترین محصولات صنعتی دنیا محسوب میشوند و از سهم قابلتوجهی در تجارت جهانی برخوردارند. با توجه به برخورداری ایران از ذخایر معدنی و فلزی ارزشمند و متنوع، سرمایهگذاری در توسعه واحدهای تولید فلزات اساسی امری ضروری به نظر میرسد؛ زیرا با توجه به ارزش افزوده بسیار بالای زنجیره تولید فلزات اساسی و چشمانداز رشد تقاضای جهانی این فلزات، توسعه صادرات آن میتواند گامی بلند در جهت ارزآوری، ایجاد اشتغال و در نهایت کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت باشد؛ مسئلهای که به نظر میرسد در سالهای اخیر بهخوبی مورد توجه قرار گرفته و روند روبهرشد صادرات فلزات اساسی گویای آن است.
بخش معدن و صنایع معدنی از این پتانسیل برخوردار است که به پیشران اقتصاد هر کشور معدنخیز تبدیل شود. با توجه به چشمانداز رشد تقاضای فلزاتی از جمله طلا، آلومینیوم، کروم و منگنز، رشد سرمایهگذاریها در استخراج و بهرهبرداری از این منابع طبیعی میتواند چشمانداز روشنی را برای رشد اقتصادی و رهایی کشور از وابستگی به صادرات نفت به تصویر بکشد؛ مسئلهای که امروز با چالشهای بسیاری مواجه است و ضرورت دارد که سیاستگذاری مناسبتری در این عرصه صورت پذیرد.
بخش عمده ذخایر نفتی در منطقه جنوب کشور قرار گرفتهاند. این در حالی است که بسیاری از پالایشگاههای بزرگ کشور در نواحی مرکزی کشور نظیر تهران و اصفهان احداث شدهاند که با توجه به این مسئله، مقوله انتقال نفت خام از محل استخراج به پالایشگاه امری کلیدی و تعیینکننده است. بخش بزرگی از انتقال نفت خام توسط خطوط لوله انجام میشود. این خطوط از قطر بالایی برخوردارند و از جنس فولاد زنگنزن ساخته میشوند. هماکنون ظرفیتهای مناسبی برای تولید داخلی این نوع فولاد در کشور ایجاد شده است که توسعه این ظرفیتها و رشد تولیدات این نوع ورقهای فولادی میتواند موجب خودکفایی و جلوگیری ازخروج ارز از کشور شود؛ مسئلهای که نمیتوان از تاثیرات گسترده آن بر بازار و صنعت فولاد چشمپوشی کرد.