مشاهده بیشتر
ایجاد و توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، در بخش‌های ساخت‌وساز، تامین ماشین‌آلات، تامین زیرساخت، حمل‌ونقل و... برای فلزات تقاضای قابل توجهی ایجاد می‌کند. کلیه صنایعی که از محصولات پتروشیمی به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند، از قطعات پلاستیکی تا لاستیک خودرو، همگی در این بخش قرار می‌گیرند. به موازات توسعه صنایع پتروشیمی مادر در کشور، صنایع پایین‌دستی پتروشیمی کشور نیز درحال‌توسعه است. با توسعه این صنایع به سبب به‌کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات گوناگون و همچنین لزوم تامین زیرساخت‌های تامین مواد اولیه برای این واحدها، تقاضا برای مصرف فلزات اساسی مختلف همچون فولاد، آلومینیوم و مس به عنوان ماده اولیه اصلی تولید ماشین‌آلات و ساخت‌وساز سازه‌های صنعتی افزایش خواهد یافت. در گزارش پیشِ‌رو به بحث تاثیرات توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی بر رشد بازار فلزاتی همچون فولاد و آلومینیوم پرداخته می‌شود.
هزینه‌های تامین برق بیشترین سهم از هزینه‌های بخش یوتیلیتی واحدهای پتروشیمی را دارند. از این رو، اتخاذ استراتژی مناسبی به منظور کاهش این هزینه‌ها در طول سال‌های آتی و همزمان با توسعه این صنعت دور از انتظار نخواهد بود. بر اساس برآوردها و میزان رشد مورد انتظار از صنعت پتروشیمی، به افزایش حداقل پانصدمگاواتی ظرفیت تولید برق نیاز خواهد بود و این میزان، تقاضای سه فلز اصلی یعنی فولاد، آلومینیوم و مس را از این بخش در مجموع بیش از ۳۰ درصد افزایش خواهد داد.
امروزه بسیاری از کشورها سعی دارند از طریق توسعه صنایع پتروشیمی خود، منابع خام انرژی را به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تبدیل کنند، چنان‌که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، عمده مبادلات تجاری در حوزه نفت و گاز بر مبنای محصولات تبدیلی و نهایی صورت می‌گیرد. فرایندهای تبدیل منابع نفت و گاز غالبا در مجتمع‌های پتروشیمی، که دارای تاسیسات و تجهیزات پیشرفته هستند، صورت می‌گیرد؛ از این رو، می‌توان گفت یکی از نخستین لازمه‌های توسعه صنعت پتروشیمی و جلوگیری از خام‌فروشی نفت و گاز، استفاده از تجهیزاتی دقیق و مطلوب است. هر قدر سهم تامین داخل تجهیزات پتروشیمی افزایش یابد، تقاضای داخلی برای فلزات نیز افزایش خواهد یافت. گزارش حاضر به بررسی انواع ماشین‌آلات و تجهیزات صنعت پتروشیمی می‌پردازد.
صنعت پتروشیمی یکی از مهم‌ترین بخش‌های زنجیره نفت و گاز است که ارزش افزوده بالایی را در کشور به همراه دارد. به لحاظ اهمیت این صنعت، تجهیزات و قطعات مورد استفاده در صنعت پتروشیمی نیز اهمیت به‌سزایی دارد؛ زیرا به دلیل بزرگی مقیاس این صنعت، در صورت افزایش تامین داخلی تجهیزات، رونق زیادی در صنایع تولیدی ایجاد می‌شود و تقاضا برای بخش‌های تامین‌کننده آن نظیر فلزات افزایش خواهد یافت. بررسی وضعیت حال حاضر و آینده ماشین‌آلات و تجهیزات به‌کاررفته در صنعت پتروشیمی می‌تواند نمایی از میزان تقاضای داخلی فلزات از این بخش را نشان دهد؛ دیگ‌های بخار و بویلرهای صنعتی تجهیزاتی هستند که در صنعت پتروشیمی نقش مهمی دارند.
توسعه صنعت پتروشیمی تقاضایی را برای فلزات از جوانبی مختلف ایجاد می‌کند که اصلی‌ترین بخش آن را می‌توان تجهیزات مورد استفاده در واحدهای پتروشیمی برشمرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این تجهیزات از منابع خارجی تامین می‌شود. با وجود این، تولیدکنندگان داخلی که تقریبا سهمی یک‌چهارمی از تامین تجهیزات پتروشیمی را دارا هستند، نزدیک به یک درصد از کل بازار سه فلز اساسی فولاد، آلومینیوم و مس را تشکیل می‌دهند. انتظار می‌رود که با تداوم رشد بومی‌سازی، بتوان این میزان را تا ۳.۵ درصد افزایش داد.
صنعت پتروشیمی نقشی تعیین‌کننده در اقتصاد جهان ایفا می‌کند. توسعه این صنعت، خصوصا در کشورهایی که از ذخایر نفت و گاز بهره‌مند هستند، فرصت‌های بسیاری را برای جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر فراهم می‌سازد. در ایران نیز، به عنوان کشوری نفت‌خیز، ظرفیت‌های مناسبی برای توسعه صنعت پتروشیمی وجود دارد، اما لازمه دستیابی به این امر، در گام نخست، تامین تجهیزات مورد نیاز آن از جمله پمپ‌ها، کمپرسورها و شیرآلات است. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای توسعه ظرفیت‌های تولید پمپ‌ها، کمپرسورها و شیرآلات انجام شده و این امر دورنمای مناسبی را برای صنایع تولیدکننده این تجهیزات ایجاد کرده است.
موتورها و توربین‌ها از مهم‌ترین ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع مختلف هستند که طراحی، ساخت و بهره‌برداری از آن‌ها پیچیدگی‌های خاصی دارد و تکنولوژی پیشرفتهای را می‌طلبد. صنعت پتروشیمی یکی از صنایعی است که در فرایند تولید آن به میزان زیادی از توربین‌ها و ماشین‌آلات گوناگون با ابعاد و شکل‌های مختلف استفاده می‌شود. به همین دلیل، توسعه صنعت ساخت این تجهیزات، در کنار تامین نیاز صنایع داخلی و کاهش وابستگی به واردات، می‌تواند زمینه مناسبی را برای رشد صادرات و ارزآوری به کشور، خصوصا در شرایط کنونی تحریم، فراهم سازد. در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی مناسبی برای توسعه واحدهای تولیدکننده توربین‌ها و موتورها انجام شده است و برخی از این صنایع توانسته‌اند خود را در زمره صنایع توسعه‌یافته جهان قرار دهند.
احداث واحدهای بزرگ پتروشیمی مستلزم تامین تجهیزاتی پیشرفته و پیچیده است. به طور کلی صنعت پتروشیمی طیف وسیعی از تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی را در خود جای می‌دهد. تجهیزات مورد استفاده در صنعت پتروشیمی به عنوان تجهیزات فرایندی شناخته می‌شوند که کاربردهای مختلفی همچون ذخیره‌سازی، کنترل جریان و نگهداری واکنش‌های شیمیایی دارند. در گزارش حاضر، تجهیزات عامِ کاربردی در صنایع پتروشیمی بررسی شده‌اند. میانگین استفاده از تجهیزات ساخت داخل با کاربرد عام در صنایع پتروشیمی طی چند سال گذشته حدود ۴۳ درصد بوده است.
بخش صنعت از مهم‌ترین عرصه‌ها در زمینه رشد و پیشرفت اقتصادی هر کشور به شمار می‌رود. کشورها عمدتا بر اساس عملکرد اقتصادی و در ادامه، در قسمت‌های جزئی‌تری از قبیل صنعت و زیرشاخههای آن ارزیابی می‌شوند. پویایی این بخش نقش قابل توجهی در اقتصاد کشورهای جهان دارد. بنابراین توجه به عملکرد بخش‌های مختلف صنعت، به‌ویژه تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، اهمیت دارد. از این رو، گزارش حاضر به بررسی تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و شاخص تولید آن‌ها در جهان می‌پردازد.
در عصر کنونی که بسیاری از کشورها با چالش عدم دسترسی به منابع اولیه کافی برای صنایع خوراکی و آشامیدنی خود مواجه هستند، مسئله افزایش بهره‌وری این صنایع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین دلیل، امروزه نخستین زیربنای اساسی توسعه صنایع غذایی و آشامیدنی در هر کشور دسترسی به تجهیزات و ماشین‌آلات مناسب مورد استفاده در این بخش است. در ایران نیز وجود پتانسیل‌های فراوان برای رشد صنایع غذایی و آشامیدنی زمینه مناسبی را برای توسعه صنایع تولیدی ماشین‌آلات این حوزه فراهم آورده است تا با افزایش ظرفیت تولیدات، هم نیاز داخل را برطرف کنند و هم با افزایش صادرات، نقش بزرگی در ارزآوری به کشور داشته باشند.
در جهان رقابتی امروز، استفاده از تکنولوژی‌های روز و مکانیزاسیون از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شده است. در این میان، دو بخش ساختمان و معدن بیشتر از سایر بخش‌ها به استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات مناسب وابسته‌اند. به‌کارگیری ماشین‌آلات مناسب در این صنایع می‌تواند تا حد زیادی بر سودآوری کل پروژه‌ها بیفزاید. در ایران، صنعت تولید ماشین‌آلات معدنی و ساختمانی قدمتی طولانی دارد و بخشی از ماشین‌آلات مورد نیاز این صنایع در داخل کشور تامین می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، این صنعت شرایط مناسبی از نظر ایجاد ارزش افزوده نداشته است و با فرض تداوم شرایط کنونی، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را برای توسعه آن متصور بود.
توسعه روزافزون صنعت و پیشرفتهای تکنولوژی چشم‌اندازهای روشنی را پیشِ‌روی بازارهای جهانی فلزات ترسیم کرده است. از این رو، اغلب کشورها سعی دارند تا با رشد صنعت فلزات اساسی خود، جایگاهی مناسب را در آینده اقتصاد جهان به خود اختصاص دهند. در این فضای رقابتی، اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین در ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در این صنایع از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. در ایران نیز پتانسیل بسیار مناسبی برای توسعه صنعت فلزات اساسی وجود دارد و تولید و به‌کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات مناسب در این عرصه زمینه مناسبی را برای افزایش صادرات و تولید ناخالص داخلی پدید خواهد آورد.
