مشاهده بیشتر
به سبب گسترش جمعیت و همچنین تغییر در الگوی زندگی مردم، صنعت غذا به یکی از صنایع مهم و رو به گسترش در جهان بدل شده است. در ایران نیز افزایش جمعیت و همچنین وجود منابع متعدد در کشور موجب توسعه این صنعت طی دهه‌های گذشته شده است. صنایع غذایی در ایران را معمولا بخش خصوصی اداره می‌کند و این امر موجب رقابت‌پذیری این صنعت نسبت به سایر صنایع در کشور شده است. بنابراین توجه به تکنولوژی و ماشین‌آلات نوین، به دلیل لزوم افزایش تولیدات به منظور تامین تقاضا و نیز افزایش کیفیت محصولات به لحاظ رقابت‌پذیری بیشتر و بقا در این صنعت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
ایجاد و توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، در بخش‌های ساخت‌وساز، تامین ماشین‌آلات، تامین زیرساخت، حمل‌ونقل و... برای فلزات تقاضای قابل توجهی ایجاد می‌کند. کلیه صنایعی که از محصولات پتروشیمی به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند، از قطعات پلاستیکی تا لاستیک خودرو، همگی در این بخش قرار می‌گیرند. به موازات توسعه صنایع پتروشیمی مادر در کشور، صنایع پایین‌دستی پتروشیمی کشور نیز درحال‌توسعه است. با توسعه این صنایع به سبب به‌کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات گوناگون و همچنین لزوم تامین زیرساخت‌های تامین مواد اولیه برای این واحدها، تقاضا برای مصرف فلزات اساسی مختلف همچون فولاد، آلومینیوم و مس به عنوان ماده اولیه اصلی تولید ماشین‌آلات و ساخت‌وساز سازه‌های صنعتی افزایش خواهد یافت. در گزارش پیشِ‌رو به بحث تاثیرات توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی بر رشد بازار فلزاتی همچون فولاد و آلومینیوم پرداخته می‌شود.
در شرایطی که تحریم‌ها، صادرات نفت و به دنبال آن درآمد کشور را در تنگنا قرار داده‌اند، فرصت مناسبی برای دیگر صنایع فراهم شده است تا با افزایش تولیدات و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات خود، جایگاهی مناسب در اقتصاد کسب کنند و از وابستگی کشور به نفت بکاهند. اما این صنایع نیز در مسیر توسعه خود با چالش‌های گوناگونی از جمله تامین ماشین‌آلات مواجه هستند. بررسی آمارها نشان می‌دهد که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ماشین‌آلات اکثر بخش‌های اقتصاد کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته است که این مسئله چشم‌انداز نامناسبی را برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور در سال‌های آینده پدید می‌آورد؛ زیرا ماشین‌آلات یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های تولیدند و عدم سرمایهگذاری مناسب در این حوزه مانع رشد اقتصادی کشور خواهد شد.
صنعت نوشیدنی، در مقایسه با صنعت غذا، صنعتی نوظهور محسوب می‌شود که تجلی آن طی دو دهه اخیر و با بحران کمبود آب شدت یافته است. طی سال‌های گذشته و با اِعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا، تامین مواد اولیه و قطعات و تجهیزات تولید از چالش‌های این صنعت بوده است. در این گزارش، با بررسی صنعت تولید تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع آشامیدنی به عنوان راه‌حلی برای این چالش، میزان مصرف فلزات در این صنعت نیز برآورد می‌شود.
بخش صنعت از مهم‌ترین عرصه‌ها در زمینه رشد و پیشرفت اقتصادی هر کشور به شمار می‌رود. کشورها عمدتا بر اساس عملکرد اقتصادی و در ادامه، در قسمت‌های جزئی‌تری از قبیل صنعت و زیرشاخههای آن ارزیابی می‌شوند. پویایی این بخش نقش قابل توجهی در اقتصاد کشورهای جهان دارد. بنابراین توجه به عملکرد بخش‌های مختلف صنعت، به‌ویژه تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، اهمیت دارد. از این رو، گزارش حاضر به بررسی تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و شاخص تولید آن‌ها در جهان می‌پردازد.
صنعت پتروشیمی یکی از مهم‌ترین بخش‌های زنجیره نفت و گاز است که ارزش افزوده بالایی را در کشور به همراه دارد. به لحاظ اهمیت این صنعت، تجهیزات و قطعات مورد استفاده در صنعت پتروشیمی نیز اهمیت به‌سزایی دارد؛ زیرا به دلیل بزرگی مقیاس این صنعت، در صورت افزایش تامین داخلی تجهیزات، رونق زیادی در صنایع تولیدی ایجاد می‌شود و تقاضا برای بخش‌های تامین‌کننده آن نظیر فلزات افزایش خواهد یافت. بررسی وضعیت حال حاضر و آینده ماشین‌آلات و تجهیزات به‌کاررفته در صنعت پتروشیمی می‌تواند نمایی از میزان تقاضای داخلی فلزات از این بخش را نشان دهد؛ دیگ‌های بخار و بویلرهای صنعتی تجهیزاتی هستند که در صنعت پتروشیمی نقش مهمی دارند.
امروزه بسیاری از کشورها سعی دارند از طریق توسعه صنایع پتروشیمی خود، منابع خام انرژی را به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تبدیل کنند، چنان‌که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، عمده مبادلات تجاری در حوزه نفت و گاز بر مبنای محصولات تبدیلی و نهایی صورت می‌گیرد. فرایندهای تبدیل منابع نفت و گاز غالبا در مجتمع‌های پتروشیمی، که دارای تاسیسات و تجهیزات پیشرفته هستند، صورت می‌گیرد؛ از این رو، می‌توان گفت یکی از نخستین لازمه‌های توسعه صنعت پتروشیمی و جلوگیری از خام‌فروشی نفت و گاز، استفاده از تجهیزاتی دقیق و مطلوب است. هر قدر سهم تامین داخل تجهیزات پتروشیمی افزایش یابد، تقاضای داخلی برای فلزات نیز افزایش خواهد یافت. گزارش حاضر به بررسی انواع ماشین‌آلات و تجهیزات صنعت پتروشیمی می‌پردازد.
صنعت پتروشیمی نقشی تعیین‌کننده در اقتصاد جهان ایفا می‌کند. توسعه این صنعت، خصوصا در کشورهایی که از ذخایر نفت و گاز بهره‌مند هستند، فرصت‌های بسیاری را برای جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر فراهم می‌سازد. در ایران نیز، به عنوان کشوری نفت‌خیز، ظرفیت‌های مناسبی برای توسعه صنعت پتروشیمی وجود دارد، اما لازمه دستیابی به این امر، در گام نخست، تامین تجهیزات مورد نیاز آن از جمله پمپ‌ها، کمپرسورها و شیرآلات است. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای توسعه ظرفیت‌های تولید پمپ‌ها، کمپرسورها و شیرآلات انجام شده و این امر دورنمای مناسبی را برای صنایع تولیدکننده این تجهیزات ایجاد کرده است.
صنعت نساجی، با قدمتی طولانی در کشور، حدود ۵ درصد سرمایه‌گذاری‌های بخش صنعت و ۱۳ درصد اشتغال واحدهای صنعتی را در اختیار دارد. گردش مالی صنعت پوشاک در ایران سالانه ١٤ میلیارد دلار برآورد شده و نیاز سالانه پوشاک کشور نیز ۵۲۰ هزار تن تخمین زده شده است. بنابراین تقاضا برای ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی این بخش همواره وجود داشته است و بدون شک افزایش نیز می‌یابد. این صنعت، با اشتغال‌زایی بالا، سرمایه‌بری کم و ارزش افزوده مناسب، می‌تواند نقش بسزایی در تولید و اشتغال داشته باشد و سهم بیشتری از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص دهد. افزایش تولید تجهیزات و ماشین‌آلات این حوزه در داخل کشور منجر به افزایش تقاضا و مصرف برای انواع فلزات خواهد شد. در گزارش حاضر، صنعت نساجی و در پی آن صنعت تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی این حوزه، با هدف ارائه تصویری از وضعیت کلی گذشته، حال و آینده، بررسی شده است.
از دیرباز استفاده از ماشین‌آلات و ادوات ابتدایی یا سنتی در بخش کشاورزی رایج بوده است. این ماشین‌آلات و ادوات ابتدایی معایبی گوناگون داشتند و با گذر زمان و ظهور انقلاب صنعتی در اروپا، این صنعت به مرحله نوینی قدم نهاد. ادوات کشاورزی متناسب با اقتضای زمانی و به موازات بهره‌برداری از زمین و حاصل‌خیزی بستر کشت یا خاک، مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بنابراین ماشین‌آلات پارامتری مهم در این صنعت برشمرده می‌شوند. امروزه افزایـش جمعیـت از یک طـرف و محدودیـت منابـع از طـرف دیگـر اسـتفاده از ماشـین و روش‌هـای مکانیـزه در تولیـد محصـولات کشـاورزی را اجتناب‌ناپذیـر می‌کند. گزارش حاضر به بررسی سهم کشاورزی و بخش تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی مورد استفاده این صنعت از تولید ناخالص داخلی پرداخته است. بدیهی است که هرچه میزان تولید ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی در کشور افزایش یابد، تقاضا برای فلزات مختلف نیز افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر، هر قدر صادرات این نوع تجهیزات افزایش یابد، در واقع صادرات فلزات به شکل غیرمستقیم و با ارزش افزوده بالاتر نیز افزایش خواهد یافت.
در جهان رقابتی امروز، استفاده از تکنولوژی‌های روز و مکانیزاسیون از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شده است. در این میان، دو بخش ساختمان و معدن بیشتر از سایر بخش‌ها به استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات مناسب وابسته‌اند. به‌کارگیری ماشین‌آلات مناسب در این صنایع می‌تواند تا حد زیادی بر سودآوری کل پروژه‌ها بیفزاید. در ایران، صنعت تولید ماشین‌آلات معدنی و ساختمانی قدمتی طولانی دارد و بخشی از ماشین‌آلات مورد نیاز این صنایع در داخل کشور تامین می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، این صنعت شرایط مناسبی از نظر ایجاد ارزش افزوده نداشته است و با فرض تداوم شرایط کنونی، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را برای توسعه آن متصور بود.
توسعه صنعت پتروشیمی تقاضایی را برای فلزات از جوانبی مختلف ایجاد می‌کند که اصلی‌ترین بخش آن را می‌توان تجهیزات مورد استفاده در واحدهای پتروشیمی برشمرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این تجهیزات از منابع خارجی تامین می‌شود. با وجود این، تولیدکنندگان داخلی که تقریبا سهمی یک‌چهارمی از تامین تجهیزات پتروشیمی را دارا هستند، نزدیک به یک درصد از کل بازار سه فلز اساسی فولاد، آلومینیوم و مس را تشکیل می‌دهند. انتظار می‌رود که با تداوم رشد بومی‌سازی، بتوان این میزان را تا ۳.۵ درصد افزایش داد.
